tag:blogger.com,1999:blog-66462616599939848442024-03-10T03:46:33.252+01:00De Taalpassie van Milfje Hét blog over taal, taalwetenschap, woorden, Nederlands, grammatica, taaladvies, taalfouten en alle andere dingen die taal mooi en leuk maken. Door taalwetenschappers Sterre Leufkens en Marten van der Meulen.Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.comBlogger605125tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-9853621304953046072024-02-07T09:27:00.000+01:002024-02-07T09:27:29.053+01:00 1 2 3 4 5 6 7 - Waar is schrijversduo Milfje gebleven?<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het laatste bericht op dit weblog dateert van 22 december 2021. Het voorlaatste althans, want hier is zowaar een nieuw bericht! Geen taalinhoudelijk blog, zoals de lieve volgers zo lang van ons gewend waren. Eerder een statusupdate. Want waar is Milfje gebleven?</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b><span></span></b></span></p><a name='more'></a><span style="font-family: verdana;"><b>Wat Milfje deed?</b></span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Milfje Meulskens was een pseudoniem van ons, Sterre Leufkens en Marten van der Meulen. We begonnen in 2012 in kleine kring met het schrijven van <a href="https://milfje.blogspot.com/search/label/Taalerotiek">taalerotische verhalen</a>. Dat smaakte naar meer (gadver), zeker ook omdat we ons allebei ergerden aan de gebrekkige onderbouwing waar het openbare taaldebat zo vaak aan leed. Dus begonnen we dit weblog op <a href="https://milfje.blogspot.com/2012/12/ha-dit-is-milfje-het-was-een.html">22 december 2012</a>, de dag dat de wereld <a href="https://isgeschiedenis.nl/nieuws/einde-van-de-wereld-in-2012-volgens-de-mayakalender">zou eindigen</a>. Al snel werd dat een succes. Inmiddels zijn de 604 blogs die we uiteindelijk publiceerden bijna 1,5 miljoen keer bezocht. <a href="https://milfje.blogspot.com/2019/04/hoe-noem-jij-knikkers.html">Hoe noem jij knikkers?</a> is met 20k bezoeken verreweg het populairst; op gepaste afstand volgen hits als <a href="https://milfje.blogspot.com/2013/12/wat-betekent-fair-enough.html">Wat betekent fair enough?</a> (14,4k), </span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;"><a href="Grammatica versus spelling: de verschillen">Grammatica versus spelling: de verschillen</a> (13,7k) en </span></span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;"><a href="https://milfje.blogspot.com/2014/09/hoe-hoort-het-de-uitspraak-van-quinoa.html">Hoe hoort het, de uitspraak van quinoa?</a> (9,8k). Het doet ons veel deugd dat op de zesde plaats <a href="https://milfje.blogspot.com/2018/08/drie-uitdrukkingen-met-poep.html">Drie uitdrukkingen met poep</a> staat - Elsevjee gaf ons niet voor niks het epitheton 'geforceerd jolig' mee, dat we met trots dragen. <br /></span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Om maar even een cliché uit de erotiek te gebruiken: van het een kwam het ander. Zo begonnen we te schrijven aan wat uiteindelijk drie boeken voor Van Dale zouden worden (waarvan Marten aan de 3e niet meer meeschreef). We hielden interviews voor Onze Taal, werden vaste gasten op de radio, schreven voor De Standaard, stonden op Wonderfeel, deden samen <a href="https://benjamins.com/getpdf?webfile=a494488619">schetenwappelijk onderzoek</a> en wetenschapscommuniceerden daar weer over, enzovoorts undsoweiter et ainsi de suite. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: verdana;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiP9DwRwurZneNgNbB8ZdYy2R02TI2H0aJp8JySR-fsYZeYn5sTsl1kufLONa70qEvQ1VAl_0DPW3ZKlpjse9WinNeDMlKYA9Q9LXpsoU-GrARIwCjtMGMmokel3vVtEDvulBpsTOXeTC3jvPYHr06xI00xY0vGPajFJjamHHC43XWPZiNgqBVAaLGs7kk" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="508" data-original-width="868" height="284" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiP9DwRwurZneNgNbB8ZdYy2R02TI2H0aJp8JySR-fsYZeYn5sTsl1kufLONa70qEvQ1VAl_0DPW3ZKlpjse9WinNeDMlKYA9Q9LXpsoU-GrARIwCjtMGMmokel3vVtEDvulBpsTOXeTC3jvPYHr06xI00xY0vGPajFJjamHHC43XWPZiNgqBVAaLGs7kk=w487-h284" width="487" /></a></span></div><span style="font-family: verdana;"><br /><div style="text-align: justify;">Al dat succes leidde echter vrijwel meteen tot minder aandacht voor de blog. Wanneer je het aantal blogs over tijd plot in een grafiekje, zie je dat de onvermijdelijke neergang al snel was ingezet. Dat betekent zeker niet dat Milfje stil zat of zit! Tenminste, de twee delen zijn afzonderlijk enorm actief. Alleen op andere plekken. Waar dan? Nou, schuif de stoelen aan, laat je speelgoed staan, dat zullen we eens vertellen.</div></span><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Sterre</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Milfje was voor mij heel belangrijk tijdens mijn promotie. Door het schrijven voor een groot publiek (jullie dus!) hervond ik mijn passie voor taal(wetenschap) in een tijd dat ik het allemaal behoorlijk eenzaam vond, dat onderzoek. Toen ik na mijn PhD aan de slag ging aan de Universiteit Utrecht, wist ik dus wel zeker dat ik de wetenschap wilde blijven combineren met wetenschapscommuniceren. Tussen de academische bedrijven door schreef ik mijn <a href="https://libris.nl/singeluitgeverijen/boek?authortitle=sterre-leufkens/taal--9789462980075#" target="_blank">eigen boek</a> (inmiddels ook als luisterboek verkrijgbaar #tipvoorniks), bleef ik interviews en andere artikelen schrijven voor <a href="https://onzetaal.nl/tijdschrift/juni-2022/artikel/een-jong-vakgebied-regenboogtaalkunde" target="_blank">Onze Taal</a>, en werd ik <a href="https://www.kijkmagazine.nl/?s=leufkens">taalvraagbeantwoordster</a> bij KIJK Magazine. Sinds vorig jaar schrijf ik bovendien voor het prachtplatform <a href="https://www.nemokennislink.nl/profielen/sterre-leufkens/" target="_blank">NEMO Kennislink</a>. Ik geef ook (gast)colleges over wetenschapsjournalistiek en populair-wetenschappelijk schrijven, want ik hoop dat nog vele studenten zo'n Milfje-achtig carrièrepad zullen afleggen. <br /></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Marten</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Toen ik begon met Milfje zat ik in het laatste half jaar van mijn BA Engelse Taal en Cultuur aan de Universiteit Leiden. Ik volgde daar ook nog de ResMa Linguistics. Na een kort uitstapje als projectmedewerker bij de eerste editie van Staat van het Nederlands ging ik promoveren! Met veel plezier deed ik jarenlang onderzoek naar de ingewikkelde relaties tussen taalgebruik en taalnormen. Omdat het bloed kruipt waar het niet gaan kan, begon ik ook daarover regelmatig te schrijven voor een <a href="https://martenvandermeulen.com/onderzoeksblog/">onderzoeksblog</a>. Tegenwoordig schrijf ik columns voor <a href="https://www.de-lage-landen.com/series/taaltoestanden">de lage landen</a>, en heb ik net een nieuw boek gepubliceerd: <i><a href="https://noordboek.nl/boek/het-geheime-leven-van-taalfouten/">Het geheime leven van taalfouten</a></i>. Net als Sterre ben ik ook Milfje-missionaris: ik geef cursussen wetenschapscommunicatie voor beginners aan onder andere promovendi van de Universiteit Leiden.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>De toekomst</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Milfje heeft ons ontzettend veel gebracht: van kennis tot netwerk, van uitlaatklep tot plezier. Het fijnst was altijd dat we het samen deden, en dat ons dat enorm veel lol opleverde. Een eigen blog is een geweldige speelplaats, waar je niet gebonden bent aan grensoverschrijdende redacteuren, nieuwswaarde of zelfs woordlimieten. </span><span style="font-family: verdana;">Wie weet dat we ooit weer eens gaan posten hier. Het blijft een fijne, gratis, openbare plek, en mensen (jullie dus!) weten ons nog altijd te vinden. Dat vinden we een grote eer. <br /></span></p>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-14059143970871710412021-12-22T09:53:00.000+01:002021-12-22T09:53:04.275+01:00Schil maar geen schilder: een nieuw taalspel!<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Taalspelletjes liggen al sinds het prilste begin van de blogcarriere van Milfje dicht na aan heur hart (zie o.a. <a href="http://milfje.blogspot.com/2013/07/taalspelletjes-voor-de-zomer.html">hier</a>, <a href="http://milfje.blogspot.com/2017/06/een-taalspelletje-dat-veel-zegt-over.html">hier</a>, <a href="http://milfje.blogspot.com/2013/06/taalspel-voor-twee-en-meertaligen.html">hier</a>, <a href="http://milfje.blogspot.com/2013/02/woordwerpen-een-nieuw-taalspel-met.html">hier</a>, <a href="http://milfje.blogspot.com/2020/04/twee-woorden-negen-letters-het-spel.html">hier</a> <a href="http://milfje.blogspot.com/2018/01/schreeuwlelijk-drinkwater.html">hier</a>, <a href="http://milfje.blogspot.com/2018/06/cispaswelteplus-een-enharmonisch.html">hier</a>, <a href="http://milfje.blogspot.com/2018/03/het-grote-ramses-shaffy-spel.html">hier</a>, en <a href="http://milfje.blogspot.com/2014/03/4-4-3-4-3-6-weer-eens-een-spel-van.html">hier</a>). Helaas hebben we tegenwoordig veel minder tijd om te bloggen. Dat komt zowel door persoonlijke omstandigheden voor ons allebei, als door het feit dat we nu ook voor andere media schrijven (ik voor bv. <a href="https://www.de-lage-landen.com/article/je-bent-toch-niet-vegan-ofzo">de lage landen</a>, Sterre voor de <a href="https://www.kijkmagazine.nl/mens/dialecten/">KIJK</a>). Maar nu zag ik iets op Twitter waarvan ik dacht: ja, dáár zit een taalspelletje in. Bij dezen dus.</span></p><p style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;"><span></span></span></b></p><a name='more'></a><b><span style="font-family: verdana;">Spel</span></b><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Een van mijn favoriete Twitteraccounts van de laatste tijd is dat van <a href="https://twitter.com/AdamCSharp">Adam Sharp</a>, een Amerikaanse schrijver die vooral heel veel lijstjes deelt, vaak met vertalingen. Zie <a href="https://twitter.com/AdamCSharp/status/1473035981511180291">hier</a> bijvoorbeeld een fraai overzicht van hoe je 'dat kan me niks schelen' zegt in allerlei talen (altijd mooi om 'het zal me aan m'n reet roesten' tegen te komen!). Laatst echter deelde hij onderstaand:</span></p><blockquote class="twitter-tweet"><p dir="ltr" lang="en"></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">If all lyrics were as profound as “I got soul, but I’m not a soldier” by The Killers…</span></div><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">5. I got plums, but I’m not a plumber</div><div style="text-align: justify;">4. I got nits, but I’m not a knitter</div><div style="text-align: justify;">3. I got toes, but I’m not a toaster</div><div style="text-align: justify;">2. I got goals, but I’m not Angola</div><div style="text-align: justify;">1. I got a badge, but I’m not a badger</div></span><p></p><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">— Adam Sharp (@AdamCSharp) <a href="https://twitter.com/AdamCSharp/status/1471224042094952448?ref_src=twsrc%5Etfw">December 15, 2021</a></div></span></blockquote><span style="font-family: verdana;"> <script async="" charset="utf-8" src="https://platform.twitter.com/widgets.js"></script>
</span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">De <i>lyrics </i>waar hij het over heeft komt uit het nummer </span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;"><i><a href="https://www.youtube.com/watch?v=sZTpLvsYYHw&ab_channel=TheKillersVEVO">All These Things That I've Done</a> </i>van The Killers. De lol is dat <i>soul </i>en <i>soldier </i>natuurlijk niks met elkaar te maken hebben. Het <i>sol- </i>deel van <i>soldier </i>is namelijk niet verwant aan <i>ziel</i>, maar eerder aan <i>solide</i>, <i>soldij. </i>Zie de Etymologiebank voor meer info <a href="https://etymologiebank.nl/trefwoord/soldaat">hier</a>.</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="text-align: left;">Nu kun je zeggen: wat een dom nummer zeg. Maar Adam benaderde dit speelser. Hij maakte er een spel van. Dat</span> spel werkt als volgt. Je moet een zin maken met de volgende structuur:</span></p><p style="text-align: justify;"></p><blockquote><span style="font-family: verdana;">Ik heb X maar ik ben geen Y*.</span></blockquote><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Daarbij moet het woord X volledig in Y zitten, maar daar qua betekenis niks mee te maken hebben. Dat 'volledig inzitten' kan op twee manieren: bij optie 1 klinken de woorden hetzelfde én worden ze hetzelfde gespeld (bv badge-badger), bij optie 2 klinken ze wel hetzelfde maar worden ze niet hetzelfde gespeld (zoals bij toes en toaster). En je kunt vrij creatief zijn met de relatie tussen X en Y, als hetzelfde woord er maar in voorkomt.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Er volgden enorm veel reacties op de originele tweet, met heel veel mooie voorbeelden in het Engels. Maar wat ze in die taal kunnen, dat kunnen wij natuurlijk ook! Hier alvast wat opties:</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span>- Ik heb een schil maar ik ben geen schilder<br /></span>- Ik kom van ver maar ik ben geen verver<br />- Ik draag een das maar ik ben geen dashboard<br />- Ik speel het spel maar ik ben geen spelonk<br />- Ik heb een darm maar ik ben geen gendarme<br />- Ik zing een lied maar ik ben geen militair<br />- Ik draag een pij maar ik ben geen brievenbusmaatschappij<br />- Ik heb een paal maar ik ben geen paling</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het is een leuk spel op zich, maar het is extra leuk omdat het raakt aan een van mijn favoriete taalfenomenen: de folklinguistische herinterpretatie. Wij mensen hebben de neiging om woorden die we niet snappen snappend te maken. Dat levert veel woorden op die als fout worden gezien (denk aan rontonde), maar soms ook woorden die inmiddels goed zijn. <i>Hangmat </i>is een bekend voorbeeld van zo'n <a href="https://etymologiebank.nl/trefwoord/hangmat">herinterpretatie</a>. Maar het is altijd goed om je te realiseren dat onze taal nu wel meer 'fouten' bevat. Zo was <i>teen </i>ooit meervoud, met enkelvoud <i>tee </i>(zie ook Engels <i>toe</i>). Maar dat vergaten mensen, waardoor we nu het eigenlijk foute stapelmeervoud <i>tenen </i>hebben. We schreven er <a href="http://milfje.blogspot.com/2015/02/kinderen-en-eieren-zijn-fout.html">al eerder </a>over.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Maar dat allemaal geheel terzijde. Eerst dit spel maar eens spelen!</span></p>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-45275408774251152612021-02-19T11:49:00.000+01:002021-02-19T11:49:59.968+01:00Hoe begin je met bloggen over wetenschap?<p style="text-align: right;"><span style="font-family: verdana;">door Marten van der Meulen</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Bloggen. Je kent het, je ziet het mensen doen, je wil er misschien ook zelf weleens proberen. Maar hoe begin je? Wat zijn echt de allereerste zuigelingstapjes die je kunt zetten om aan de slag te gaan als ontluikende wetenschapsblogger? Precies daarover geef ik vandaag op het <a href="https://www.neerlandistiek.nl/2021/01/19-februari-2021-3e-symposium-voor-wetenschapsbloggers/">3e Symposium voor Wetenschapsbloggers</a> een korte presentatie. En, noblesse oblige: daar moet ik natuurlijk ook over bloggen.</span></p><p></p><a name='more'></a><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;">Waarom?</span></b></div><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Ik ga ervan uit dat je, als je dit stuk leest, al wel hebt nagedacht over de waarom-vraag. Misschien is het gewoon omdat het je leuk lijkt, misschien heb je een andere reden. En er kunnen legio redenen zijn. Bij mij was het een combinatie van factoren. Ten eerste werd ik gek van de hoeveelheid slecht onderbouwde taalmeningen in het publieke debat (die zijn er helaas <a href="https://martenvandermeulen.com/2019/11/21/against-meningen-over-het-english/">nog steeds</a>). Daar kan best wat meer feitelijke onderbouwing tegenover, zo dachten Sterre en ik. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wat voor mij ook meespeelde was dat ik in mijn studie (ik was ten tijde van de oprichting van Milfje bachelorstudent) voor mijn gevoel te weinig output kon leveren. Er waren zóveel interessante dingen waar ik over wilde schrijven, dat die drie papers per semester echt niet genoeg waren. Daar komt bij dat ik schrijven sowieso leuk vond en vind, en dat ik onderwerpen beter begrijp als ik erover schrijf.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Ja ik wil, wat nu?</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Kun jij een reden bedenken om te beginnen met bloggen? Mooi, dan ben je toe aan stap twee: wat nu? Het belangrijkste is om een onderwerp te kiezen en af te bakenen. Ik spreek best vaak mensen die zeggen: ik wil wel, maar ik weet niet waarover. Het goede nieuws is dat je over vrijwel alles kunt bloggen. Begin bijvoorbeeld met je eigen onderzoek, en kies een grappig resultaat (<a href="https://martenvandermeulen.com/2018/12/19/taaladvies-over-als-dan-wordt-steeds-strenger/">taaladvies over als/dan wordt strenger?!</a>), een uitspraak in een bron waarvan je denkt dat die niet klopt (<a href="https://martenvandermeulen.com/2017/04/26/wanneer-werd-tante-betje-geboren/">wanneer kwam de taalfout Tante Betje écht voor het eerst voor?</a>), of een methodologische uitdaging (<a href="https://martenvandermeulen.com/2017/09/05/hoe-doe-ik-onderzoek-1-temporele-afbakening/">hoe kies ik mijn bronnen?</a>). Maar je kunt ook schrijven over iets wat je opvalt (<a href="http://milfje.blogspot.com/2021/02/sleetjes.html">waarom zeggen mensen sleetjes in plaats van sleeën?</a>), of je kunt reageren op iets wat in het nieuws is (<a href="https://martenvandermeulen.com/2019/05/22/harbers-werd-genekt-door-verkeerde-classificatie/">de val voormalig staatssecretaris Harbers, waar kwam dat door?</a>). Het enige waar je goed op moet letten, is dat je onderwerp niet te groot is. Een typische blogpost is 800-1200 woorden, dan is een onderwerp als 'hoe werkt taal' veel te groot.</span></p><p style="text-align: justify;"></p><div class="separator" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGquX3NjBUMiVrF1e1Y1b49QqqXXo7BG7GOvVzvCtf_eXBMajav-ZVCGv0W3XO2S8r2DxqTwbFxXM9Rs5nNJzWr8lD1x7Cv8gq0GWogMSljGtxdJDrtnyYvVi6il5P9Xl6AsKKg1cMEJ0/" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="316" data-original-width="526" height="192" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGquX3NjBUMiVrF1e1Y1b49QqqXXo7BG7GOvVzvCtf_eXBMajav-ZVCGv0W3XO2S8r2DxqTwbFxXM9Rs5nNJzWr8lD1x7Cv8gq0GWogMSljGtxdJDrtnyYvVi6il5P9Xl6AsKKg1cMEJ0/" width="320" /></a></div><span style="font-family: verdana;">Wat mij heel erg helpt, is om alles wat me opvalt bij te houden. Ik maak eindeloos screenshots van artikelen, taaluitingen en tweets. Ook heb ik een lijst met onderwerpen, gebaseerd op allerlei dingen die ik tegenkom bij mijn onderzoek. En bij Milfje hebben we de beruchte deelfolder 'pijpleiding', waar op dit moment (zoekt het op) 153 beginnetjes voor blogs instaan. Sommige van die beginnetjes zijn echt maar één zin (Dus jij denkt dat je Nederlands spreekt? Valt dát even tegen. Beker, biet, boter), sommige zijn langer. Veel ervan staan er al jaren, en zullen nooit worden afgemaakt. Maar dat is niet erg: het gaat erom dat je oefent, en dat je massa creëert. </span><p></p><p style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;">Ik heb een onderwerp, wat nu?</span></b></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Vergis je niet: je bent een fikse drempel over. Als je een mooi onderwerp hebt bedacht en het goed hebt afgebakend (kleiner is bijna altijd beter), dan komt er nog wel een volgende drempel: beginnen met schrijven. Ik heb niet zo'n last van <i>Angst voor Tabula Rasa </i>(beter bekend als <a href="https://www.lifehack.org/articles/featured/beat-blank-page-syndrome-10-tricks-to-get-your-writing-started.html" style="font-style: italic;">blank page syndrome</a>), maar dat komt doordat ik twee technieken heb Waarmee je Lege Pagina's Altijd Kunt Vermijden!</span></p><p style="text-align: justify;"></p><ol><li style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Structuur. Deze methode pas ik vooral toe bij wetenschappelijke artikelen. Ik schrijf gewoon onder elkaar: titel, naam, abstract, key words, introductie, achtergrond, methode & data, resultaten, discussie, conclusie, en voila: de lege pagina is gevuld! Voor bloggen moet je vooral <b>niet </b>de structuur van een wetenschappelijk artikel aanhouden, dus zou ik zeggen: titel, naam, haakje en intro, stapje terug 'waar gaat het over', wat zien we, hoe werkt dat, wat doen we ermee</span></li><li style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Woordkotsen. Waar de term vandaan komt weet ik niet meer, maar de techniek is simpel. Schrijf gewoon alles op wat je over een onderwerp te weet en/ of wilt zeggen. Observaties, voorbeelden, uitleg, achtergrond, zijsprongen, woordgrapjes. Voor je het weet heb je een paar honderd woorden, die je alleen nog hoeft te ordenen en uit te bouwen.</span></li></ol><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het belangrijkste is dat je gewoon gaat schrijven. Zelfs als je er vervolgens niks mee doet is de oefening al belangrijk (en nuttig). Je moet trainen, en dat begint met de eerste stappen. Niemand rent in een keer een marathon. Wel is het goed om na te denken voor wie je het schrijft. Is het voor specialisten, voor je moeder, of voor je kamergenoten? Dat maakt voor de toon nogal uit. Maar, en dit is belangrijk: je <i>hoeft </i>hier niet van tevoren over na te denken. Wij deden dat bij Milfje niet. Het groeide. Wat ook groeide was onze vaardigheid (al zeg ik het zelf). In het begin maakten wij zat fouten (<a href="http://milfje.blogspot.com/2013/01/spatiegebruik-foei-of-nou-en.html">kijk</a> <a href="http://milfje.blogspot.com/2012/12/kerst-and-christmas-huh.html">maar</a>). Dat is niet erg. Fouten maken hoort erbij. Kijk naar een Matthijs de Ligt: <a href="https://voetbalflitsen.nl/nieuws/pcvq62/videogoal-bulgarije-nederland-1-0-blunder-de-ligt">blunder tegen Bulgarije</a>, nu <a href="https://www.ad.nl/video/kanalen/voetbal~c406/series/champions-league~s941/de-ligt-redt-juventus-met-fenomenale-tackle~p115167">rots in de Turijnse branding</a>. Wees als Matthijs de Ligt.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Verder</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Heb je eenmaal een stuk, dan is de kop eraf. Je bent er natuurlijk nog niet, maar het bedenken van een onderwerp en 'gewoon' gaan schrijven, dat zijn echt de grootste problemen. Nu is nog de vraag waar je je blog gaat plaatsen. Je kunt kiezen voor een eigen website, maar het is vaak makkelijker om een bestaand blog te benaderen, zoals <a href="https://www.neerlandistiek.nl/">neerlandistiek.nl</a> (voor stukken over Nederlandse taal- en letterkunde), <a href="http://historiek.net">historiek.net</a> (geschiedenis), <a href="https://stukroodvlees.nl/">stukroodvlees</a> (voor politiek), of het meer algemene </span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;"><a href="http://wetenschap.nu">wetenschap.nu</a>. En dan heb ik het nog niet over volhouden voor de lange termijn, dat is een heel ander probleem.</span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;">Nog niet overtuigd dat je überhaupt moet bloggen? Bang dat het je 'teveel tijd kost', of 'niks oplevert voor je carrière', 'je kunt beter échte artikelen schrijven'? Lees dan vooral <a href="https://martenvandermeulen.com/2018/09/24/zonder-bloggen-was-ik-geen-promovendus-geworden/">dit eerdere stuk</a> dat ik schreef. <a href="https://www.urbandictionary.com/define.php?term=tl%3Bdr">tl;dr</a>: tot nu heeft bloggen me opgeleverd: netwerk, geld, boekcontracten, mediaoptredens, een promotieplek, plezier, nieuwe vrienden, schrijfvaardigheid, wetenschappelijke vaardigheden, en kennis. Als dat niet genoeg is...</span></span></div><p></p>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-58623795917284680962021-02-11T10:42:00.000+01:002021-02-11T10:42:05.352+01:00Sleetjes<p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">door Marten van der Meulen</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Er ligt sneeuw, en dus zijn er nieuwsberichten over sneeuw. Logischerwijs bevatten die bepaalde woorden, die bij dit specifieke onderwerp horen. Sneeuw, ijsvrij, schaatsen, bevroren wissels, ijsclub, it giet oan, en ga zo maar door. Maar één woord in het bijzonder viel mij op. Zo <a href="https://www.nrc.nl/nieuws/2021/02/07/winterdag-in-nederland-sneeuwjacht-sleetjes-en-forse-ontwrichting-a4030910">kopte NRC</a> op 7 februari:</span></p><p><span style="font-family: verdana;"></span></p><blockquote><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">"Winterdag in Nederland: sneeuwjacht, sleetjes en forse ontwrichting"</span></p><p></p></blockquote><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">En twee dagen eerder <a href="https://nos.nl/artikel/2367456-jacht-op-schaatsen-en-sleetjes-ik-heb-dit-niet-eerder-meegemaakt.html">had de NOS al geschreve</a>n:</span></p><p></p><blockquote style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Jacht op schaatsen en sleetjes: 'ik heb dit niet eerder meegemaakt'</span></blockquote><p></p><p></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Maar waarom gaat het hier twee keer over <i>sleetjes</i>, en niet over <i>sleeën</i>? Zien we een opmars van De Kleine Slee, als een winters equivalent van de chihuahua, of is er iets anders aan de hand?</span></div><span style="font-family: verdana;"><span><a name='more'></a></span></span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Kleiner</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: verdana;"><span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAr6EK_jw8EadGcrlu2Q11Ac7rZom9msNZgP4o2r7WRbEyLEtTdxtbc9vTbLFYVb2iHlZS7vdu6G7oGCfW3JvlVCvZmRAVrKe0p8ZUIBpsL8jj_rdSxtupDl45rGGVRqgDV50i6vDW_RA/" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"><img alt="" data-original-height="257" data-original-width="550" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAr6EK_jw8EadGcrlu2Q11Ac7rZom9msNZgP4o2r7WRbEyLEtTdxtbc9vTbLFYVb2iHlZS7vdu6G7oGCfW3JvlVCvZmRAVrKe0p8ZUIBpsL8jj_rdSxtupDl45rGGVRqgDV50i6vDW_RA/" width="320" /></a></span></span></div><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;"><span>Ik denk niet dat omvang een rol speelt. De sledes die ik op de nieuwsfoto's en op straat zie, zijn precies afbeeldingen van mijn mentale plaatje van slee: van hout, zo tussen de 80 en 100 cm lang, die speelse ronding aan de voorkant. Ik heb geen enkele reden om aan te nemen dat omvang dus een rol speelt bij NRC & NOS. Nu is dat op zich geen probleem: de verkleinvorm heeft nog andere betekenissen. De bekendste zijn de vertederende vorm (<i>liefje, poepje, drolletje</i>) en de horeca-verkleinvorm (<i>gerechtje, drankje, </i></span><i>crème brûléetje</i>). Maar deze lijken me hier ook niet van toepassing. En we hebben ook niet te maken met een woord waarvan de verkleinvorm de standaardvorm is, zoals bij <i>meisje, akkefietje </i>of <i>ijsje. Slee</i> is prima.</div></span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wat is dan wel de verklaring? Misschien roept de vorm <i>sleeën</i> teveel de associatie op met het werkwoord <i>sleeën. </i>Dan zou er dus sprake zijn van een vermijdingsmechanisme, om te voorkomen dat mensen het woord verkeerd interpreteren. Dat het vermijdende woord bij mij associaties oproept met <i>sletjes </i>is dan blijkbaar geen bezwaar. En zelfs áls mensen de woordsoort al fout zouden interpreteren, vraag ik me af wat het uitmaakt. Object of actie, het gaat wel om dezelfde betekenis</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wat de boel écht absurd maakt is natuurlijk dat <i>schaatsen</i>, gebruikt in de kop van de NOS,<i> </i>precies dezelfde verwarring kan oproepen! Ook hier is de meervoudsvorm van het zelfstandig naamwoord hetzelfde als de meervoudsvorm/infinitief van het werkwoord. Waarom gaat het dan dus niet over <i>schaatsjes</i>? Misschien heeft dat met frequentie te maken: <i>schaatsen </i>komt volgens mij zowel als werkwoord als als zelfstandig naamwoord veel voor. <i>Sleeën </i>komt als zelfstandig naamwoord volgens mij verhoudingsgewijs veel minder vaak voor dan als werkwoord. Wat overigens ook nog mogelijk is: zodra één iemand <i>sleetjes </i>gaat gebruiken, gaat iedereen het gebruiken. De media praat elkaar gewoon een beetje na.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Meer sleetjes</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Ik probeerde te bedenken welke andere woorden hetzelfde probleem hebben. Dat moeten er meer zijn, want de uitgang -en wordt zowel gebruik voor het meervoud van werkwoorden als voor meervoudsvorming van zelfstandig naamwoorden. Eerst eens kijken naar eenlettergrepige zelfstandige naamwoorden op -ee. Dat levert het volgende op:</span></p><p style="text-align: justify;"></p><blockquote style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">fee, plee, ree, snee, thee, tree, vee, wee, zee</span></blockquote><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Alleen bij 'plee' geeft het meervoud <i>pleeën </i>me een raar gevoel, en inderdaad: dat moet, volgens de <a href="https://woordenlijst.org/#/?q=plee">Woordenlijst</a>, <i>plees</i> zijn. Alle andere woorden hebben een meervoud op -en. Maar als werkwoord komen ze allemaal niet voor. Ik kan er wel iets bij bedenken, in een Couperiaans context ('de meisjes feeën in het park'), en als gesproken vorm komen <i>reeën </i>en <i>sneeën </i>wel voor (voor <i>reden </i>en <i>sneden</i>), maar dat heeft geen relatie met het zelfstandige meervoud en levert dus geen problemen op.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Werkwoord vs meervoud?</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Als we verder kijken dan alleen deze woorden, dan ik niet eens zo gek veel woorden bedenken waarbij het <i>sleeën</i>-probleem wel voorkomt. Er zijn wel veel woorden die homograaf zijn (dwz hetzelfde worden geschreven), maar waarvan de betekenissen in ieder geval tegenwoordig weinig tot niks meer met elkaar te maken heeft. Denk aan <i>bomen</i> (die dingen met takken) en <i>bomen</i> (keuvelen), of <i>ramen </i>(waar je doorheen kijkt) en <i>ramen </i>(schatten). Of <i>schatten </i>(kostbare waren) en <i>schatten</i> (gokken). Of <i>waren </i>(objecten) en <i>waren </i>(verleden tijd van <i>zijn</i>). Of <i>nekken </i>(meerdere achterkanten van halzen) en <i>nekken </i>(ook wel bekend als huigje-tik of tongworstelen).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Er zijn ook woorden waarbij de betekenissen meer in het verlengde van elkaar liggen, maar waarbij de frequentie volgens mij een rol speelt. <i>Werken </i>als zelfstandig naamwoord (de werken van Hercules) is véél ongebruikelijker dan het werkwoord <i>werken</i>. Idem voor </span><i style="font-family: verdana;">voetballen </i><span style="font-family: verdana;">- <i>voetballen</i>: als zelfstandig meervoud komt dat woord volgens mij relatief weinig voor. En zie ook <i>plakken </i>(medailles) en <i>plakken </i>(kleverig aanhangselen). Een subcategorie is trouwens ook nog zelfstandige naamwoorden waarvan het enkelvoud op -en eindigt én die homofoon zijn met een werkwoord, zoals <i>leven.</i></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Kortom: zelfstandige naamwoorden waarvan het meervoud op -en een vergelijkbare betekenis heeft als het werkwoord, én waarvan beide vormen gangbaar zijn, die lijken me eigenlijk nog best zeldzaam. Maar ongetwijfeld weten jullie er meer. En <i>sleetjes, </i>dat snap ik nog steeds niet.</span></p>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com10tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-84654592537277935212021-02-05T10:06:00.001+01:002021-02-05T10:06:41.438+01:00Twee keer zo groot als Texel en andere gevoelsmaten<p style="text-align: right;"><span style="font-family: verdana;">door Marten van der Meulen</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Bij sommige dingen moet je meteen aan één persoon denken. Chomsky = taal en anarchie, Sjakie = chocolade, Frenkie = dribbels. Bij mij denken meerdere mensen blijkbaar aan geografische vergelijkingen, door Ewoud Sanders wel 'gevoelsmaat' <a href="https://www.nrc.nl/nieuws/2019/08/14/duizend-voetbalvelden-en-meer-a3969962">genoemd</a>. Zo kreeg ik vorige week dit bericht van </span><span style="font-family: verdana;"><a href="https://twitter.com/joostnagtegaal">@joostnagtegaal</a>: </span></p><blockquote class="twitter-tweet"><p dir="ltr" lang="nl"></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><a href="https://twitter.com/MartenvdMeulen?ref_src=twsrc%5Etfw">@MartenvdMeulen</a> Een nieuwe topografische groottevergelijking (is hier al een vakterm voor?):</span></div><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">"Niue is een klein eiland in de Grote Oceaan, ter grootte van de gemeente Goeree-Overflakkee" <a href="https://t.co/KrHUdB7yiV">https://t.co/KrHUdB7yiV</a></div></span><p></p><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">— Joost (@joostnagtegaal) <a href="https://twitter.com/joostnagtegaal/status/1354547728248938496?ref_src=twsrc%5Etfw">January 27, 2021</a></div></span></blockquote><span style="font-family: verdana;"> <script async="" charset="utf-8" src="https://platform.twitter.com/widgets.js"></script></span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">En gisteren kreeg ik er wéér een bericht met een vergelijking, dit keer van <a href="https://twitter.com/GVR73">@GVR73</a>:</span></p><blockquote class="twitter-tweet"><p dir="ltr" lang="nl" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><a href="https://twitter.com/MartenvdMeulen?ref_src=twsrc%5Etfw">@MartenvdMeulen</a> Voor je verzameling: "(...) de ijsschots - die aanvankelijk de grootte had van de provincies Noord-Holland en Utrecht samen - (...)" ;-) <a href="https://t.co/i1mVoowx6O">https://t.co/i1mVoowx6O</a></span></p><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">— Rutger Kiezebrink 🎵 (@GVR73) <a href="https://twitter.com/GVR73/status/1357256524519903234?ref_src=twsrc%5Etfw">February 4, 2021</a></div></span></blockquote><span style="font-family: verdana;"> <script async="" charset="utf-8" src="https://platform.twitter.com/widgets.js"></script><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Tijd om hier weer eens in te duiken: hoe werken vergelijkingen met eilanden en provincies als gevoelsmaat?</span></div><div><span><a name='more'></a></span><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;"><br /></div></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Vergelijkingsmateriaal</b></span></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Ik schreef <a href="http://milfje.blogspot.com/2019/05/ter-grootte-van-utrecht-over.html">eerder al eens</a> over vergelijkingen van het type 'X ter grootte van Y', zoals hierboven staat. Het werd duidelijk dat ieder land zijn eigen standaardvergelijking heeft (Nederland heeft Utrecht, Groot-Brittannië heeft Wales, Duitsland heeft Saarland). Maar ook zag ik juist veel variatie: van Rome tot Haïti. De vergelijkingen zijn ontzettend interessant, zowel vanuit cognitief oogpunt (hoe ervaren of verwerken mensen dit soort vergelijkingen?) als vanuit cultureel-evolutionair perspectief (hoe werkt de canonisatie van deze vergelijkingen, waarom zijn bepaalde vergelijkingen 'succesvol'?).</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Aansluitend op dat laatste punt vroeg ik me af waarom sommige vergelijkingen voorkomen, en wat voor rol frequentie van het begrip daarbij speelt. Al decennialang is duidelijk dat frequentie bij allerlei taalfenomenen een cruciale rol speelt. Hoe vaak iets voorkomt kan invloed hebben op hoe veranderingen werken, of welke woorden wel of niet worden opgepikt. En misschien zorgt het er ook voor dat bepaalde vergelijkingen vaker worden gebruikt. Dat klinkt logisch: als we het sowieso vaker over iets hebben, dan zal het ook wel vaker voorkomen als gevoelsmaat.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><b>Eilanden</b></div><div style="text-align: justify;"><b><br /></b></div><div style="text-align: justify;">Ik nam het voorbeeld van Joost als uitgangspunt, omdat het een lekker kleine klasse woorden geeft. Welke Nederlandse (schier)eilanden worden hoe vaak gebruikt, en hoe vaak worden ze als vergelijking gebruikt? Voor het eerste gebruikte ik online <a href="https://corporafromtheweb.org/nlcow14/#more-70">corpus COW</a> (±7 miljard woorden), maar voor de vergelijkingen leverde dat te weinig op, dus googlede ik gewoon op "ter grootte van X" en "groot als X", bijvoorbeeld <a href="https://www.google.com/search?q=%22groot+als+Texel%22&sxsrf=ALeKk00tLuEXVYvV1Ko9VWId2ykX4_sWug:1612437331787&ei=U9cbYMfKL52Ai-gPgOeA2Ac&start=170&sa=N&ved=2ahUKEwiHwIiTjdDuAhUdwAIHHYAzAHs4ggEQ8tMDegQIBhBL&biw=1440&bih=766">zo</a> (ik weet dat de voorbeelden dan wegvallen, maar het is maar een lossepolsonderzoekje). Dat leverde de volgende resultaten op:</div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-3m5kaiTpzAZVmEYRVOrTKxkAX6ylALJhCTujKEUKw4knnFpL8J6uiiKqhh7ieerDW_SMfAi32gtVIQy6pXt1AMcujX0JQ5Efrt68E3EmcScsmDBg9x1Ag74IhntRPxFJ3tGA-zpTnJ8/" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="212" data-original-width="468" height="290" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-3m5kaiTpzAZVmEYRVOrTKxkAX6ylALJhCTujKEUKw4knnFpL8J6uiiKqhh7ieerDW_SMfAi32gtVIQy6pXt1AMcujX0JQ5Efrt68E3EmcScsmDBg9x1Ag74IhntRPxFJ3tGA-zpTnJ8/w640-h290/image.png" width="640" /></a></div><br /></div></div><div style="text-align: justify;">Texel, Terschelling en Schiermonnikoog worden het vaakst gebruikt in vergelijkingen, maar afgezet tegen hoe vaak de eilanden überhaupt worden genoemd valt Terschelling weg en komt Rottumeroog als verrassende winnaar uit de bus. Hoe dan ook zat het Amelandse persbureau dat <a href="https://www.persbureau-ameland.nl/ameland-is-de-maat">ooit 'trots' zei</a> "Ameland is de maat voor natuurverschijnselen en uitvloeisels van rampen" er flink naast.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Wat betreft Waddeneilanden is er wel iets voor te zeggen dat hoe vaker ze voorkomen, des te vaker ze worden gebruikt in vergelijkingen. Maar helemaal kloppen doet het niet, want bijvoorbeeld Schiermonnikoog wordt verhoudingsgewijs veel vaker genoemd dan Terschelling. En als we ook naar Zeeland kijken klopt er niks van. Het is duidelijk dat die (schier)eilanden sowieso minder populair zijn, zowel als we kijken naar pure frequentie en aantal vergelijking, maar zeker ook verhoudingsgewijs.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Wat trouwens ook opvalt: eilanden worden vaak gebruikt als vergelijkingsmateriaal voor andere eilanden:</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">1. Samsø, een winderig eilandje ongeveer dubbel <b>zo groot als Ameland</b></div><div style="text-align: justify;">2. Sint-Eustatius en Saba zijn samen net <b>zo groot als Vlieland</b></div><div style="text-align: justify;">3. een afgelegen Polynesisch eilandje <b>ter grootte van Texel</b></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><b>Provincies</b></div></span><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wat betreft eilanden is het dus niet per se zo dat vaker genoemd ook vaker vergeleken betekent. Hoe zit dat met provincies? Dit is ietsje lastiger (vanwege Groningen en Utrecht als provincie en plaats, en Nieuw-Zeeland, hoewel ik die laatste er vrij makkelijk uit kon filteren), maar ik probeerde het toch, en zie hier:</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: verdana;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhrtqEOIw6HVImz2t_hfCcxzyUnMTzUcAxrDqJR9yzJR_k86oRHFFBX_m-pWol4_z7AxQmh0DvuHSJ5GAyqnlq_TVZs-MKtodmpr54HqsGC4GPoec_1QJ3pE0qo6V3bosxHKizY87Zh9Tc/" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="212" data-original-width="468" height="290" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhrtqEOIw6HVImz2t_hfCcxzyUnMTzUcAxrDqJR9yzJR_k86oRHFFBX_m-pWol4_z7AxQmh0DvuHSJ5GAyqnlq_TVZs-MKtodmpr54HqsGC4GPoec_1QJ3pE0qo6V3bosxHKizY87Zh9Tc/w640-h290/image.png" width="640" /></a></span></div><span style="font-family: verdana;">Het lijkt er inderdaad op dat Utrecht en Groningen wat problemen opleverden, want er is geen reden om aan te nemen dat juist deze twee provincies véél vaker worden genoemd op internet dan de andere. Het is daarom moeilijk te zeggen of Utrecht, dat wel het vaakst wordt gebruikt als vergelijking, ook verhoudingsgewijs vaak wordt gebruikt. Noord-Brabant springt er wat dat betreft wel duidelijk uit. </span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: verdana;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhl0omy7FMwS9KXNd3foP68LP5U4NHzOxVndVbo2_klADIPCjMzngBMJbw6BD4BKxZf4SLR7GBEe4rig9ncSf1m-YDRpvR6mtRDcXRuojf3zyG0pm8kuVDgiWhbSbCf115xQeI7q7DvpCg/" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img alt="" data-original-height="1016" data-original-width="893" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhl0omy7FMwS9KXNd3foP68LP5U4NHzOxVndVbo2_klADIPCjMzngBMJbw6BD4BKxZf4SLR7GBEe4rig9ncSf1m-YDRpvR6mtRDcXRuojf3zyG0pm8kuVDgiWhbSbCf115xQeI7q7DvpCg/w352-h400/image.png" width="352" /></a></span></div><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Sowieso valt op dat provincies en eilanden in dezelfde orde van grootte zitten qua aantallen vergelijkingen, maar dat verhoudingsgewijs eilanden veel vaker gevoelsmaat zijn. Ze komen namelijk veel minder voor in algemeen gebruik.</span></p><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">Pure frequentie van de provincie lijkt ook niet te voorspellen hoe vaak die voorkomt als gevoelsmaat. Wat doet dat dan wel? In <a href="https://twitter.com/MartenvdMeulen/status/1126053551824932869">eerdere gesprekken op Twitter</a> ging het over de vorm. Gelijkvormigheid lijkt me een handig cognitief mechanisme. Het is makkelijker een cirkel voor te stellen dan een ongelijkvormige <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Veelhoek#Naar_aantal_hoeken">nonadecagoon</a>. Misschien kan iemand voor mij berekenen wat de rondste provincie is? Maar intuïtief lijkt Drenthe me ronder dan Utrecht. Waarom wordt die provincie dan niet vaker gebruikt? Misschien is het een samenspel van vorm en frequentie?</div></span><div><b style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></b></div><div><b style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">En nu</span></b><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het is allemaal een beetje fingerspitzengefühl, en ik weet dat er nog wel andere Nederlandse eilanden zijn. En er zijn bovendien nog veel vragen: als het dus niet frequentie is, wat verklaart de vergelijking dan wel? Is het toch alleen vorm, of is er sprake van canonisatie? Of zijn er nou eenmaal meer objecten/gebieden ter grootte van Utrecht en Texel? Ben ik een of ander historische-staatkundig-geografisch fenomeen op het spoor? Maar dit was al véél te veel werk voor een wekelijkse blogpost, dus ik laat het voorlopig even hier bij. Mocht ook u, lezer, een interessante vergelijking zien, opdat u het melde! Dankbaarheid ter grootte van <a href="https://lotr.fandom.com/wiki/Tol_Eress%C3%ABa">Tol Eressëa</a> zal u ten deel vallen.</span></p></div>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-44508067878424568092021-01-28T10:03:00.001+01:002021-01-28T10:11:39.326+01:00Een enorme mijl paal: ambiguïteit is overal<p style="text-align: right;"><span style="font-family: verdana;"><i>Door Sterre Leufkens</i></span></p><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">De onterechte spatie stond lang geleden aan de wieg van Milfjes succes. Met <a href="http://milfje.blogspot.com/2013/01/spatiegebruik-foei-of-nou-en.html">dit stuk</a> over de aFsChUwElIjKe SpaTiE in Rijks museum kregen we er vele volgers bij (en we verloren er ook een aantal, maar ja, their loss). Met dat blog vestigden we definitief onze naam als relativatoren van spatie- en andere 'fouten'. En relativatoren, dat blijven we, ook in dit stukje, dat ons 600ste stukje is! Dank u dank! Een enorme mijlpaal. Of toch een enorme mijl paal? Hoe erg is zo'n foutieve spatie?</div></span><p><span style="font-family: verdana;"><span></span></span></p><a name='more'></a><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;"><br /></div></span><div><span style="font-family: verdana;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwLIzTtDFlhtHkFfT3IM212ldiC02aWHqu6uu59yErqL1UXtWjjooviEaafUgdwRfRo-NsVdTG5ks7RFTpJwSooHV1a6CXWz4Oy1keCK-cjrL_7ynIQobXzoufoZjKXkx8-LEfPSq9ZKc/s1024/komma.jpeg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"><img border="0" data-original-height="512" data-original-width="1024" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwLIzTtDFlhtHkFfT3IM212ldiC02aWHqu6uu59yErqL1UXtWjjooviEaafUgdwRfRo-NsVdTG5ks7RFTpJwSooHV1a6CXWz4Oy1keCK-cjrL_7ynIQobXzoufoZjKXkx8-LEfPSq9ZKc/s320/komma.jpeg" width="320" /></a></div><div style="text-align: justify;">Je kent ze vast wel: van die plaatjes over het belang van interpunctie (en zo niet staat hier een voorbeeld naast, wat een service hè). Er staat een zin die je op twee manieren kunt lezen, waarbij 1 van de 2 lezingen absurd en/of gruwelijk is, en met een komma kun je duidelijk maken dat het de andere optie moet zijn. Zulke mopjes gaan vaak over het Engels (er is zelfs een <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Eats,_Shoots_%26_Leaves">heel boek</a> op zo'n grapje gebaseerd), maar je kunt ze in het Nederlands ook prima maken, bijvoorbeeld met spaties. </div></span><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Kijk maar naar het voorbeeld in de introductie: 'een mijlpaal' is iets anders dan 'een mijl paal', dus de frase 'een enorme mijl paal in je broekje' heeft een beduidend andere betekenis dan 'een enorme mijlpaal in je broekje'. Nog wat geinige voorbeeldjes, uiteraard allemaal van <a href="http://Spatiefouten.nl">Spatiefouten.nl</a>:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">- Veel diarree gevallen in Nickerie</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">- Wat is er met Kerst mis?</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">- zoete witte wijnprofessor</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">- rare plantenkweker</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Engazomaardooradinfinitum.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Ambigu</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Zoals we in het rijks museumblog al opmerkten creëren zeker niet alle spatiefouten zulke ambiguïteit, maar bovenstaande voorbeelden doen dat allemaal wel. In hoeverre is dat nou echt een probleem? Raken mensen massaal in de war van ambigue taal? </span><span style="font-family: verdana;">Laat me dit beantwoorden aan de hand van nog twee mopjes. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXWOzInLKxLAWfN3wzhUI5o_p7JmzmJXyv_cycSgJ6eeXTMIFXJTk3VkoyRsz5XhdO_msCMUqnDrPvX5hSXh42d1sWdT54HQtTozWebHIsrzcx1H3g5sjSukLXvmU6QVO7m6ZDyo7AUog/s480/h2o2.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="332" data-original-width="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXWOzInLKxLAWfN3wzhUI5o_p7JmzmJXyv_cycSgJ6eeXTMIFXJTk3VkoyRsz5XhdO_msCMUqnDrPvX5hSXh42d1sWdT54HQtTozWebHIsrzcx1H3g5sjSukLXvmU6QVO7m6ZDyo7AUog/s320/h2o2.jpg" width="320" /></a></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">Snappu'em? Zo niet: 'H2O too' klinkt hetzelfde als 'H2O2', maar dat laatste is waterstofperoxide en dat is knettergiftig. Goed, gevalletje 'comma's matter' dus. Maar nu mopje nummer deux. </div></span></div><div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwedqP8MxzpPhfm5rchxo1V3eRn8x6eQdon6pYbEyygtDntOsTAI79be0hlRP4qORgcDWt1t0qo3SMNiQR8UDgRd_-LFD0ayLY7pDFBB5CwFFVRKUUaohqOj5n2_dtVRLNp8k93cVI_DU/s583/homonyms.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="516" data-original-width="583" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwedqP8MxzpPhfm5rchxo1V3eRn8x6eQdon6pYbEyygtDntOsTAI79be0hlRP4qORgcDWt1t0qo3SMNiQR8UDgRd_-LFD0ayLY7pDFBB5CwFFVRKUUaohqOj5n2_dtVRLNp8k93cVI_DU/s320/homonyms.jpg" width="320" /></a></div></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Ja, dit is natuurlijk een beetje een domper. Hier wordt beschreven hoe het in de echte wereld gaat: een barpersoon hoort de klanken 'eetsj toe oo toe', zoekt in heur mentale lexicon welke woorden daarbij horen, vindt twee opties, en kiest binnen milliseconden of minder voor de juist optie. Want een barpersoon heeft kennis van de wereld, en weet dat niemand ooit waterstofperoxide bestelt. En waarschijnlijk komt het niet eens zo ver, want die komma is hoorbaar in de uitspraak van de besteller dus H2O2 komt niet eens als optie bovendrijven. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Trots op je taalvermogen</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Is mopje 2 een humorloos, vervelend perspectief op al die geinige mopjes op het interweb waarvan iedereen heus wel weet dat het geen taalkundig realistische en wetenschappelijk doorwrochte analyses zijn? Zeker, maar ja sorry hoor wij zitten ook al maanden in lockdown te verbitteren (en sowieso zijn we van het humor uitleggen, <a href="http://milfje.blogspot.com/2018/04/de-beste-moppen-zijn-taalmoppen.html">kijk</a> <a href="http://milfje.blogspot.com/2018/09/porre-van-vorre-en-neukemeuvel.html">maar</a>). Is mopje 2 ook een metafoor voor hoe we naar ons taalvermogen zouden moeten kijken, namelijk als een samenspel van allerlei vaardigheden, dus niet alleen de vaardigheid om klanken aan woorden te koppelen, maar ook de vaardigheid om in te schatten wat onze gespreksgenoot bedoelt op dat moment in die situatie, met inachtneming van de <a href="http://milfje.blogspot.com/2016/09/taaltheorie-met-kakhiel.html">maximes van Grice</a>? Dat ook, zeker. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Ambiguïteit is voor ons taalvermogen simpelweg zelden een probleem. Het zit vrijwel in iedere zin, wat zeg ik, in alle zinnen, óók de correct gespelde. Zelfs de zin 'Je moeder zit op de bank' is al ambigu, want weet jij veel of ze op de canapé in de woonkamer zit of op een ABN AMRO-gebouw? Ja dat weet je, want je integreert die zin in wat je weet van je moeder en de wereld. Taal is ambigu en dat kunnen we prima hebben. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Een mogelijke uitzondering zijn intuinzinnen, zoals 'Ik sloeg de man met de wandelstok gade'. Je denkt steeds dat die zin gaat over slaan, maar pas als je aankomt bij het laatste woord merk je dat je erin getuind bent, en heb je extra tijd nodig om toch bij de goede herinterpretatie uit te komen. Fair enough, de ambiguïteit (in dit geval de meerdere mogelijkheden van 'sloeg') is in zulke gevallen wel degelijk lastig, in de zin dat het wat meer milliseconden kost. Maar hoeveel van onze zinnen zijn nou intuinzinnen? En hoeveel is een paar milliseconden op een mensenleven? Ambiguïteit zorgt zelden voor problemen, en als het dan een keer voor een probleem zorgt, is dat een mini-probleempje. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Lach dus gerust om gevallen diarree en opgegeten oma's, maar wees intussen ook even trots op jezelf en je taalvermogen. Want jij, ja jij, al voel je je soms nog zo'n pruts(t)er, jij kunt spatiefouten en kommablunders moeiteloos aan. Je leest zinnen, je hoort woorden, en je interpreteert ze allemaal zomaar goed, ondanks al die ambiguïteit die in iedere zin zit, want dat heb je geleerd al voordat je naar de brugklas ging en zonder dat iemand het je uitlegde. Als dat geen enorme mijl paal is. Ga erop zitten en geniet van het uitzicht!</span></div></div>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-65270347138918558762021-01-22T09:53:00.005+01:002021-01-22T09:53:40.776+01:00Deze blogpost is de beste ooit, met uitzondering van een heel aantal andere<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: verdana;">door Marten van der Meulen</span></div>
<span style="font-family: verdana;"><span face=""><br /></span>
</span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;">Vroeger, toen ik nog naar werk ging, gebruikte ik het openbaar vervoer. Dat maakte me vrijwel totaal afhankelijk van de Nederlandse Spoorwegen. Er waren dagen dat ik ze <a href="https://getyarn.io/yarn-clip/73f3c8ba-2a4f-4e58-9fb7-27107b307a18">tolereerde/negeerde,</a> er waren dagen dat ik ze actief haatte. Maar wat je ook van ze vindt, ze zijn altijd goed voor <a href="https://martenvandermeulen.com/2018/01/22/de-ns-wil-wilden-is-ns-nou-enkelvoud-of-meervoud/">een stukje interessante taal</a>. Zo hoorde ik nu een hele tijd geleden (wie wat opschrijft en bewaart, die heeft wat) het volgende op weg naar Nijmegen, vlak voor station Arnhem:</span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;">"Dit is ook het eindpunt van deze trein, althans, hij wordt hier gesplitst."</span></blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;">Ik zal niet liegen: ik schrok me eerst een hoedje. Het is wel eerder voorgekomen dat de trein op Arnhem eindigde, met alle gevolgen van dien. Maar toen kwam het tweede gedeelte van de zin, waarmee alles anders werd, en dat kwam allemaal door <i>althans.</i> Onhandig en onbruikbaar, maar toch ook intens interessant.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: verdana;"><br />
</span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><b>Volgorde</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;">Taal is lineair. Grappig bedachte uitzonderingen, zoals in de hitfilm <i>Arrival </i>en de roman <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Embassytown">Embassytown</a> van China Miéville<i> </i><a href="https://slate.com/culture/2016/11/a-linguist-on-arrival-s-alien-language.html">ten spijt</a>, kun je taal niet anders ervaren dan alle andere dingen: vooruitlopend in de tijd. Voor taalproductie werkt het allemaal misschien anders in je hoofd (denk aan <a href="http://milfje.blogspot.com/2013/01/spoonerismes-en-weeuwsnitje-en-waarom.html">spoonerismen</a>, waaruit blijkt dat je een aantal klanken in ieder geval vooruit denkt terwijl je de vorige al aan het uitspreken bent), maar dan nog produceer je de taal woord voor woord. Dat betekent dat woordvolgorde belangrijk is, want de volgorde kan bepalen hoe je een zin ervaart, wie nou wie slaat of bijt. We zien bijvoorbeeld dat er een zeer sterke neiging is voor talen om met een onderwerp te beginnen, zelfs als ze in principe een vrije woordvolgorde hebben, zoals Latijn. Enfin, complex onderwerp, begin <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Word_order">hier</a> maar en ga door naar de bronnen voor meer info.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;">Je kunt natuurlijk spelen met deze ervaring. Een vrij recent voorbeeld is het zogenaamde Successful Black Man meme:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><img alt="| Hate Whites WHEN THEY GET MIXED IN WITH DARKS IN THE LAUNDRY Kyle Craven photo caption" height="320" src="https://i.kym-cdn.com/photos/images/newsfeed/000/159/116/successful.jpg" width="320" /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;">Bij dit meme (zie <a href="https://knowyourmeme.com/memes/successful-black-man">hier</a> voor meer) is de bovenste zin altijd een stereotype en vaak schokkende uitspraak vanuit een zwart perspectief. De onderste zin verandert dit in een heel normale uitspraak waarin de bovenste zin onschuldig wordt.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><b>Intuinzinnen</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><span face="">Een oudere manier om met woordvolgorde te spelen is door zogenaamde intuinzinnen: zinnen die de lezer een bepaalde kant opsturen, maar uiteindelijk ergens anders uitkomen. Het bekendste Engelse voorbeeld is </span><span face="">"</span><span face="">The horse raced past the barn fell". </span><span face="">Je verwacht dat het paard aan het racen is, maar later blijkt dat dit woord eigenlijk een passief was (het paard dat langs de stal werd geraced viel). In het Nederlands is een bekend voorbeeld </span><span face="">"De oude stal van de dominee maar werd gepakt", waarbij 'stal' eerst als zelfstandig naamwoord wordt opgevat, maar later een werkwoord blijkt. Zie <a href="https://www.neerlandistiek.nl/2013/01/gezocht-intuinzinnen/">hier</a> op neerlandistiek.nl voor meer voorbeelden</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: verdana;">Behalve deze alinea</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wat er gebeurt bij de NS-zin is dat er een categorische uitspraak wordt gedaan, die vervolgens wordt gemodificeerd. <i>Althans</i> is zeker niet het beste voorbeeld: dat zijn de zogenaamde <a href="http://ans.ruhosting.nl/e-ans/10/03/11/body.html">beperkende voegwoorden</a> <i>behalve,</i> <i>uitgezonderd, voor zover </i>en <i>in zoverre</i>: </span></div><div style="text-align: justify;"><ul><li><span style="font-family: verdana;"><span face="">Er was niemand, behalve ik.</span></span></li><li><span style="font-family: verdana;">Ik heb iedereen gezien, uitgezonderd jou.</span></li></ul></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Je kunt dit soort zinnen op veel meer manieren maken, zoals met </span><i style="font-family: verdana;">althans, </i><span style="font-family: verdana;">maar ook met bijvoorbeeld </span><i style="font-family: verdana;">maar </i><span style="font-family: verdana;">of </span><i style="font-family: verdana;">alleen</i><span style="font-family: verdana;">: </span></div><div style="text-align: justify;"><ul><li><span style="font-family: verdana;"><span face="">Iedereen kwam naar mijn feestje, maar Karima niet.</span></span><span style="text-align: left;"> <br /></span></li><li><span style="font-family: verdana;">Marten is de slimste taalkundige, alleen Sterre is slimmer.</span></li></ul></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">En denk natuurlijk ook aan het beroemdste voorbeeld, waarmee ieder avontuur van Asterix de Galliër begon:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><blockquote>"Zo'n 2000 jaar geleden was heel Gallië -zo heette Frankrijk toen- bezet door soldaten van Caesar, de Romeinse veldheer. Héél Gallië? Nee, een kleine nederzetting bleef moedig weerstand bieden aan de overweldigers"</blockquote></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Eigenlijk best raar, zulke zinnen, want je stuurt mensen bewust de verkeerde kant op. Een seconde geloven ze namelijk inderdaad dat iedereen op je feestje was. Maar precies dat woord, <i>sturen</i>, is hierbij van belang. Door uit te gaan van het geheel en pas daarna dat geheel bij te sturen leg je de nadruk op dat geheel. Als je zou zeggen: "er waren veel mensen op het feestje, maar Karima was er niet" of iets dergelijks, dan krijg je een ander effect. Laat staan wanneer je zou zeggen dat 84% van de genodigden op je feestje was, en dat alleen Karima afwezig was. Wat je doet is vergelijkbaar met dat klassiekertje "Hij is niet dom": het is niet hetzelfde als slim, want je benadrukt het domme. Maar het komt daar wel bij in de buurt. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Bijna niemand</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Er is volgens mij ook een andere beperking: het aantal dat overblijft na de beperking, moet dicht in de buurt van dat geheel blijven liggen. De volgende zinnen komen op mij heel vreemd over:</span></div><div style="text-align: justify;"><ul><li><span style="font-family: verdana;">Er was niemand, behalve de meeste mensen.</span></li><li><span style="font-family: verdana;">Iedereen was er, behalve de meeste mensen.</span></li></ul></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Ook moet je een categorische uitspraak modificeren, anders werkt het volgens mij niet:</span></div><div style="text-align: justify;"><ul><li><span style="font-family: verdana;">Er was een aantal mensen, behalve Irman.</span></li><li><span style="font-family: verdana;">Sommige mensen waren gekomen, met uitzondering van Janosch.</span></li></ul></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wat wél kan is dat je zegt: 'iedereen was er, behalve iedereen van de afdeling personeelszaken'. Maar de implicatie hier is dat er iedereen van allerlei andere afdelingen er wel was. Het blijft om een minderheid gaan, althans, in mijn beleving. Ik vraag me af hoe ver je hierin zou kunnen gaan: volgens mij moet het duidelijk blijven dat het om een uitzondering gaat, anders werkt het niet.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het gebruik van beperkende voegwoorden en andere beperkende constructies is volgens mij bijna nooit echt een probleem. Behalve als ik in de trein zit dus. En ik kan me ik één geval herinneren waarbij iemand echt boos werd door een dergelijke constructie. Dat was tijdens de eerste uitzending van de <a href="https://www.coursera.org/learn/human-language">MOOC</a> die ik hielp maken. In een van de filmpjes werd een dergelijke constructie gebruikt, iets als 'alle talen van de wereld hebben dit, behalve deze en deze'. Diegene zei dat we eigenlijk een beetje aan het liegen waren, en eigenlijk is dat ook zo. In de eerste helft van de zin lieg je, maar je doet dat met een reden.</span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-35937860410830777592021-01-15T10:18:00.002+01:002021-01-15T12:09:21.550+01:00 Listicles als voortzetting van ouderwets taaladvies<p style="text-align: right;"><span style="font-family: verdana;">door Marten van der Meulen</span></p><p></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Er is door de eeuwen heen op verschillende manieren over taalnormen geschreven. Aanvankelijk (zeg tussen 1550 en 1800) hadden we de normatieve grammatica's en spellingwerken, die als doel hadden het systeem van de taal te vormen. Vanaf eind negentiende eeuw kregen we ook de taaladviespublicatie: boekjes waarin uitsluitend problematische taalproblemen stonden (en waar ik <a href="https://martenvandermeulen.com/">al vier jaar</a> onderzoek naar doe). <i>Als/dan, de grootste/de meest grote</i>, <i><a href="https://martenvandermeulen.com/2018/05/31/nederland-of-holland/">Nederland/Holland</a></i> etc. En nu, in tijden van internet, is er zowaar een nieuwe vorm verschenen: het <i>listicle</i>. Het is een nieuwe vorm, en toch eigenlijk juist heel oud.</span></div><span style="font-family: verdana;"><span><a name='more'></a></span></span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Listicles</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het listicle (de naam alleen al) is een vorm die tegenwoordig hoogtij viert. Het is gewoon een lijstje, maar om een of andere reden is het idee ontstaan dat het lijstje precies goed is voor Generatie Korte Spanningsboog en de Clickbait-happers (naam van mijn nieuwe band overigens). Hoewel het merendeel van de lijstjes over alles gaat van De Leukste Nieuwe Barretjes in Schubbekutteveen tot 50 Nieuwe Sexstandjes Die Je Moet Proberen Deze Winter, zijn taalfouten ook een dankbaar onderwerp. Waar taaladviesboekjes vaak een stevig aantal van dit soort fouten onder de loep nemen, zijn de lijstjes erg kort: tussen de 5 en 15 items. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="font-family: verdana;">Er zijn, vrees ik, heel veel van dit soort lijstjes (google maar eens op '<a href="https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk03-iAuQwg1dlMnEwTG69dm90hTE9g%3A1609860669846&ei=PYb0X76wM8fSkwWxqJyQBw&q=ergste+taalfouten&oq=ergtaalfouten&gs_lcp=CgZwc3ktYWIQAxgAMgYIABAHEB4yBggAEAcQHjoECAAQRzoECAAQDToICAAQCBAHEB46BggAEA0QHjoICAAQDRAFEB5Q5KEBWOGjAWC5rwFoAHAFeACAAXuIAZcCkgEDMi4xmAEAoAEBqgEHZ3dzLXdpesgBCMABAQ&sclient=psy-ab">ergste taalfouten</a>' of '</span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;"><a href="https://www.google.com/search?q=meest+gemaakte+taalfouten&oq=meestgema&aqs=chrome.1.69i57j0i10l4j69i60l3.2046j0j1&sourceid=chrome&ie=UTF-8">meest gemaakte taalfouten</a>'). </span></span>Ik neem er één als voorbeeld: <a href="https://www.elle.com/nl/lifestyle/a480942/5-taalfouten-die-niet-meer-kunnen-fouten/">dit lijstje</a> uit de ELLE, omineus getiteld </span><span style="font-family: verdana;"><i>5 taalfouten die niet meer kunnen. </i></span><span style="font-family: verdana;"><i>Nee, ook niet op Whatsapp.</i> Die titel is al fascinerend, want hij impliceert dat er lang is toegekeken maar dat bepaalde fouten, die eerst nog wel door de beugel konden, nu eindelijk aan de kaak worden gesteld. Je zou, naïef, dan misschien iets nieuws verwachten, maar niets is minder waar. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Oud maar toch nieuw</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">De vijf fouten die worden besproken zijn <i>me/mijn</i>, <i>bedoeling/bedoening</i>, <i>als/dan,</i> <i>hen/hun, </i>en d/t-fouten. Daar is niks nieuws aan, dit zijn taalfouten die op z'n minst al decennia en op z'n meest (?) al eeuwen worden besproken. Van 'niet <b>meer</b> kunnen' is geen sprake: dit mag al heel lang niet (volgens sommigen). </span><span style="font-family: verdana;">Wat vervolgens opvalt is dat de uitspraken ouderwets streng zijn. Sommige taaladviseurs (hoewel lang niet allemaal) zijn tegenwoordig redelijk coulant. Over het gebruik van <i>als </i>in <i>groter als </i>zegt <a href="https://onzetaal.nl/taaladvies/dan-als/">Onze Taal</a> bijvoorbeeld: "</span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;">in sommige delen van Nederland is <i>groter als </i>zelfs duidelijk het gewoonst".</span></span><span style="font-family: verdana;"> Dit soort nuance is aan de ELLE niet besteed. Er is telkens maar één vorm goed zijn. Dit is wat Arnold Zwicky het <i><a href="https://arnoldzwicky.org/2009/06/28/one-right-way/">One Right Way principe</a></i> noemde, en in de literatuur over taaladvies de <i><a href="https://martenvandermeulen.com/2018/03/14/taaladvies-is-de-onderdrukking-van-variatie/#:~:text=De%20norm%20voor%20de%20standaardtaal,slechts%20een%20vorm%20is%20juist.">onderdrukking van optionele variatie</a></i>.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Ook een ander element, dat in 'gewone' taalboeken grotendeels verdwenen is, is hier nog wel aanwezig. Op Twitter <a href="https://twitter.com/yvanspijk/status/1346448594635730944">zei Yoïn van Spijk</a> dat de schrijfster "reageert alsof hem of haar persoonlijk onrecht is aangedaan." We zien dat tegenwoordig niet meer zoveel in taaladviesboeken, maar vroeger juist wel. Ik <a href="https://martenvandermeulen.com/2017/10/13/opvallend-taaladvies-5-meer-beeldspraak/">schreef daar eerder</a> weleens over: waar in de jaren 1930 en 1940 nog over taalfouten werd gesproken als <i>afschuwelijk, een zwaar vergrijp tegen de taal </i>of <i>een nieuwe weerzinwekkende koppeling uit de medische martelkamer van het Nederlandsch, </i>daar is de toon tegenwoordig een stuk minder boos. Althans, in de taaladviespublicaties... </span></p><p style="text-align: justify;"><b style="font-family: verdana;">Simplificatie</b></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Er gebeurt nog iets anders, dat te maken heeft met One Right Way, maar dat toch net anders is. Neem dit voorbeeld:</span></p><p><span style="font-family: verdana;"></span></p><blockquote style="text-align: justify;">"Nee! Nee! Nee! De taalfout die zo tenenkrommend is, dat mensen zelfs zullen denken dat je het ironisch bedoelt. Het is 'hun tas', en je vraagt iets aan 'hen'."</blockquote><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Er was hier <a href="https://twitter.com/doetietsmettaal/status/1346449149957447682">wat discussie</a> over op Twitter, maar wat hier volgens mij wordt hier geïmpliceerd dat je 'hun' alleen als bezittelijk voornaamwoord kunt gebruiken. Die simplificatie zien we vaker voorkomen, bijvoorbeeld in <a href="https://www.lettergeniek.nl/de-5-meest-gemaakte-taalfouten/">dit listicle</a>, waar zelfs expliciet staat "</span><span style="font-family: verdana;">‘Hun’ kan alleen in combinatie met een bezit (zij hebben een broek, dat is hun broek). Ook wordt over het gebruik van <i>als </i>een bekende simplificatie gemaakt: <i>als iets gelijk is, dan zeg je 'als'. </i>Maar dat gaat niet helemaal op, want bij <i>Anna is twee keer zo slim <b>als </b>Marten </i>is er geen sprake van gelijkheid (zoals Onze Taal <a href="https://onzetaal.nl/taaladvies/dan-als/">ook opmerkt</a>). Interessant is dat Helen de Hoop in een recent artikel (<a href="https://www.ingentaconnect.com/content/aup/nt/2020/00000025/f0020002/art00018;jsessionid=16aa4acpnxi0v.x-ic-live-03">helaas achter betaalmuur</a>) hypothetiseerde dat deze simplificatie ook in gebruik gaat doorzetten, en dat <i>hun </i>op termijn alleen bezittelijk zal worden gebruikt.</span></p><p style="text-align: justify;"><b style="font-family: verdana;">Nou en?</b></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Hoe ergerlijk de toon ook is, toch zijn deze lijstjes als vorm nog wel interessant. Ten eerste wijst bovenstaande op een verschil tussen de 'geïnstitutionaliseerde' norm (zoals te vinden in boekjes) en de norm zoals die door 'gewone' mensen wordt voortgezet (en die vaak door attitudeonderzoek wordt getest). Het laat ook zien dat die boekjes (en websites) misschien deels coulanter worden, maar dat dat niet per se geldt voor taalnormeringsuitspraken of attitudes in z'n algemeenheid. Of er überhaupt sprake is van coulance is overigens <a href="https://martenvandermeulen.com/2018/12/19/taaladvies-over-als-dan-wordt-steeds-strenger/">nog maar</a> <a href="https://martenvandermeulen.com/2018/03/14/taaladvies-is-de-onderdrukking-van-variatie/#:~:text=De%20norm%20voor%20de%20standaardtaal,slechts%20een%20vorm%20is%20juist.">de vraag</a>.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wat ook interessant is, is dat deze ontwikkeling eigenlijk heel erg lijkt op die in de laat 19e-begin 20e eeuw. De voorschrijvende werkjes die toen ontstonden waren grofgebekter, de beschrijvende werken streefden naar neutraliteit. Je ziet dat nu dus ook weer: de taalnormeringswerken worden beschaafder, maar er ontstond een soort nieuwe vorm, waarin mensen nog wel lekker boos kunnen zijn. Blijkbaar blijft daar behoefte aan...</span></p>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-15249341131686034152021-01-08T09:59:00.005+01:002023-01-03T16:56:46.411+01:00Tien redenen waarom de taal van Couperus zo interessant is<p style="text-align: right;"><span style="font-family: verdana;">Door Marten van der Meulen</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: verdana;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSqTMn289dD3nptiR1LOgmSKFfeeDnu0xpG6L3imJT-MtwUghFH_kIYRLCUHg0G0nMrUsZgGaG_uJBC8e6aFGIoIj1tyLYZWoC9rM9GyWwCW4dQmTtjMRuWD1g1bCRJUabahEDo9xtD0M/" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img alt="" data-original-height="250" data-original-width="211" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSqTMn289dD3nptiR1LOgmSKFfeeDnu0xpG6L3imJT-MtwUghFH_kIYRLCUHg0G0nMrUsZgGaG_uJBC8e6aFGIoIj1tyLYZWoC9rM9GyWwCW4dQmTtjMRuWD1g1bCRJUabahEDo9xtD0M/" width="203" /></a></span></div><span style="font-family: verdana;">Het is geen geheim dat ik vaker Couperus lees, noch dat ik me verwonder over zijn taal. Ik schreef eerder al eens over Couperus' woordgebruik in <i><a href="http://milfje.blogspot.com/2013/04/zou-het-diablerie-zijn-brauwfronsende.html">Het zwevend schaakbord</a> </i>en <i><a href="http://milfje.blogspot.com/2014/07/milfje-leest-de-woorden-van-couperus.html">Boeken der kleine zielen</a>. </i>Nu was ik in de kerstvakantie in klassieke sferen. Boeken die te lang ongelezen in mijn kast stonden wegwerkend had ik net <i>I, Claudius </i>van Robert Graves gelezen, toen ik besloot om <i><a href="https://dbnl.org/tekst/coup002anti03_01/coup002anti03_01_0012.php">Antieke verhalen. Van goden en keizers, van dichters en hetaeren</a> </i>van Couperus ter hand te nemen (een boek dat ik kreeg als kado voor mijn eindexamen klarinet in 2008! Vervlogen tijden...). Vooral in het eerste verhaal, <i>Adonis, </i>viel me weer van alles op. In de beste blogtraditie maakte ik er vervolgens een <i>listicle </i>van. Wat Ik Las In Couperus Zal Jullie Verbazen!<br /></span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span></span></span></p><a name='more'></a><p style="text-align: justify;"><b style="font-family: verdana;">1. Uitroeptekens.</b><span style="font-family: verdana;"> Ach ja, historisch besef. Zo zeldzaam, en toch zo nuttig. Allerhande zijn de </span><a href="https://www.google.com/search?q=overmatig+gebruik+uitroeptekens&oq=overmatig+gebruik+uitroep&aqs=chrome.1.69i57j0.3567j0j1&sourceid=chrome&ie=UTF-8 " style="font-family: verdana;">artikeltjes en oproepjes</a><span style="font-family: verdana;"> in lifestylebladen en schrijfblogs om toch vooral niet teveel uitroeptekens te gebruiken. De schuld van appende jongeren! Maar weet je wie bij tijd en wijle ook veel uitroeptekens gebruikte? Louis Couperus!!!! Kijk maar eens naar deze passage:</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><i>"Gilt-uit zijn naam met mij! Adonis!! Adonis!!! Wat deeren mij Olympos en goden! Ik heb Adonis lief, ik heb Adonis lief! Adonis!!!!"</i></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Tot wel vier stuks achter elkaar! En dat is niet de enige keer!! Op sommige pagina's staan er tientallen!!! Wel interessant is de manier waarop Couperus deze uitroeptekenstapelingen gebruikt. Een verdubbeling komt nooit voor zonder een enkel uitroepteken eerder, en voor drie idem. Het is dus een soort aanzwellende versterking (een soort pre-Mannheimer Schule trappendynamiek voor de kenners). </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>2. Bijvoegelijkend. </b>Het is in het Nederlands prima mogelijk om een onvoltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord te gebruiken: <i>het zingend nijlpaard, de fluitende <a href="http://milfje.blogspot.com/2014/04/mijn-lievelingsdieren-over-quaggas-en.html">quagga</a>. </i>Maar Couperus doet hier iets ongebruikelijks mee: hij betrekt hier ook zelfstandige naamwoorden bij. Meestal in samenstellingen, zoals <i>zweetparelenden doodsangst, bloembladersneeuwende roze-alkove </i>en <i>teenkrampenden voet </i>(waarbij de relatie tussen alle verschillende woorddelen begrijpelijk maar voor mij moeilijk uit te leggen is), en soms maakt hij gewoon een nieuw werkwoord, zoals in <i>heuvelend de schouderlijn.</i></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>3. Uitzinnige woordvorming. </b>De vrolijk-creatieve woordvorming houdt hier niet op. Twee andere voorbeelden: 'Ik ben de wetendste' en 'Heelal, verontvruchtbaar'. In het eerste geval wordt van een werkwoord zomaar even een superlatief gemaakt (probeer dat maar eens: ik ben de lopendste? of maakt hij eerst een onvoltooid deelwoord en dan een superlatief? Verwarrend). In het tweede geval maakt hij niet alleen het bizarre werkwoord <i>ontvruchtbaren, </i>maar dan ook nog eens een gebiedende wijs van!</span></p><p style="text-align: justify;"><b style="font-family: verdana;">4. Rijs op. </b><span style="font-family: verdana;">Zou ik dit nu schrijven, ik werd onmiddellijk door kortzichtige lieden van een anglicisme beticht. Maar Couperus gebruikt het blik- en bloosloos. Toch komt het op mij vreemd over: ik zou altijd </span><i style="font-family: verdana;">verrijs </i><span style="font-family: verdana;">hebben verwacht. Ik bedoel, </span><i style="font-family: verdana;">oprijzen </i><span style="font-family: verdana;">is op zich niet zo gek, maar ik vind </span><i style="font-family: verdana;">verrijzen </i><span style="font-family: verdana;">altijd al gewoner, maar zeker als gebiedende wijs.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>5. Terugge keert.</b> Hier moest ik twee keer naar kijken. Mijn eerste indruk was dat het een zetfout was (daar vond ik ook een andere van in het boek), maar bij herlezing werd me duidelijk dat ik het moest lezen als 'terugkeert' en niet als 'teruggekeerd'. Een woord dat je zo op het verkeerde been zet, zou daar een naam voor zijn? Het is meer dan een homoniem...</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>6. Gerotste</b>. Een klein aantal woorden in het Nederlands heeft een zogenaamd circumfix (eromheen) <i>ge-te</i>: denk aan <i>gebeente, geboefte, gebergte. </i>Deze groep was ooit groter: <a href="https://www.taalportaal.org/taalportaal/topic/pid/topic-14255700128658018">hier</a> wordt een bron aangehaald die o.a. <i>getimmerte </i>noemt. Couperus gebruikt ook nog weleens een ge-te-vorm: fraai is <i>fabelgebeeste. </i>Maar <i>gerotste, </i>dat kom ik nauwelijks anders tegen. Als adjectief wel, maar zelfstandig? Fraai hoor.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>7. Scheidbare werkwoorden</b>. Een bekend lastige en vooral fluïde klasse. <a href="https://zichtbaarnederlands.nl/zn/werkwoord-scheidbare_werkwoorden.php">Hier</a> staat een mooi staatje met percentages per voorzetsel (geen idee of het klopt overigens). Bij Couperus kwam ik minstens twee ongescheiden werkwoordsvormen tegen, die ik gescheiden had verwacht: <i>Adonis, aanzien mijn wanhoop</i>, en <i>vele vogels aanvingen heel zacht. </i></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>8. Mare en andere woorden</b>. Wat een <i>mare </i>is, dat weet ik best, maar toch is het een woord dat je maar weinig ziet. Maar wat te denken van het woord <i>fulp </i>in de zin <i>een groote knaap, rossig </i><i>fulp</i> <i>overblaakte zijn naaktheid</i>? Dat woord kende ik niet, en met dit soort korte woorden is het ook moeilijk te doorzien wat het kan betekenen. Maar gelukkig zijn er woordenboeken, waardoor ik <a href="http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/fulp">fulp</a> nu kan plaatsen.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>9. Vreselijk</b>. <i>Adonis was een vreeslijk jager</i>. Tegenwoordig zou dit vooral betekenen dat hij er niks van kon, maar hier betekent het zonder twijfel <i>vreeswekkend. </i>Die betekenis is niet helemaal verdwenen denk ik; 'het was een vreselijk gezicht' kan nog wel <i>vreeswekkend </i>zijn, ik meen me dat uit vertalingen van Lovecraft te herinneren. Maar helemaal gangbaar is het toch ook niet meer. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>10. Nadruk</b>. Niet alleen door uitroeptekens plaatst Couperus nadruk. Hij gebruikt ook accents aigu en grave (zoals in het haast Amerikaansemarinier aandoende <i>hújà</i>), maar ook kleinkapitaal. Het scheelt nog dat ik geen spatiëring tegenkom, daar <a href="http://milfje.blogspot.com/2017/06/hoe-leg-je-nadruk.html">heb ik toch zo'n hekel aan</a>...</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Leerzaam</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">En zo is er nog wel meer te bespeuren. Het is om allerlei redenen leerzaam en leuk. Bijvoorbeeld omdat dit absoluut een bewust register is, ook voor Couperus. De andere verhalen in de bundel bevatten véél minder van dit soort dichterlijke woorduitspattingen, maar hier, in dit duidelijk <a href="https://www.louiscouperus.nl/publicaties/artikelen/de-godin-de-vrouw-en-de-liefde/">Ovidiusgeïnspireerde</a> verhaal, houdt hij zich totaal niet in. Wat ook leuk is, is hoezeer de taal dan toch veranderd is in een slordige honderd jaar. Veel van wat Couperus doet, zoals <i>zweetparelend,</i> past voor mijn gevoel echt niet meer in de taal, ook niet in dichterlijke registers. Maar dat maakt het niet minder feestelijk om te lezen. Hoewel ik mensen vooral aanraad literair buiten de deur te kijken (hoeveel van <a href="https://www.ascleiden.nl/content/webdossiers/africas-100-best-books-20th-century">de beste 100 Afrikaanse boeken van de 20e eeuw</a> hebben jullie gelezen?), blijf ik toch ook absoluut Couperus aanraden.</span></p>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-35257307125777204542020-12-22T10:43:00.003+01:002020-12-22T10:43:32.321+01:00Taal die niet bestaat<p style="text-align: right;"><span style="font-family: verdana;"><i>Door Marten van der Meulen</i></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Ik lees graag <i>The Guardian</i>. Ik voel me daardoor een beetje een snob, maar ik vind het nou eenmaal een goede krant. De literatuurrecensies gaan over boeken die mij interesseren, en zelfs <a href="https://www.theguardian.com/football/blog/2020/nov/25/diego-maradona-argentina-child-genius-who-became-the-fulfilment-of-a-prophecy">een artikel over het succes van Maradona</a> wordt gelinkt aan de migratiegeschiedenis van Argentinië. Maar gaat het over taal, dan blijkt <i>The Guardian</i> net zulke beperkte schrijvers te hebben als sommige Nederlandse kranten. Zo wees iemand me onlangs op <a href="https://www.theguardian.com/books/2020/jul/06/is-irregardless-a-real-word-dictionary">dit artikel</a>, dat in de zomer verscheen. Het stelt de vraag of <i>irregardless </i>een echt woord is. Die vraag, wat als taal echt is, wat wel of niet bestaat, is volgens mij ontzettend problematisch.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span></span></span></p><a name='more'></a><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Bestaat niet</b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Vergelijkbare opmerkingen komen ook in Nederlandse taaladviezenboeken weleens voor, in verschillende verschijningsvormen. Allereerst zijn er opmerkingen die het bestaan van een woord koppelen aan opname in een woordenboek, vaak Van Dale:</span></p><blockquote><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><i>Rietomzoomd</i> vind ik eigenlijk wel mooi maar <b>bestáát niet eens</b> volgens Van Dale (</span><span style="font-family: verdana;"><a href="https://www.worldcat.org/title/timmers-over-taal/oclc/56730800&referer=brief_results">Timmers </a></span><span style="font-family: verdana;"><a href="https://www.worldcat.org/title/timmers-over-taal/oclc/56730800&referer=brief_results">1994</a>) </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Volgens mijn beste vriend, de dikke Van Dale, <b>bestaat het woord</b> ‘getint’ <b>niet eens</b> (</span><span style="font-family: verdana;"><a href="https://www.worldcat.org/title/mooi-is-anders-maar-anders-is-niet-altijd-mooi-twijfelachtig-taalgebruik-en-ander-ongenoegen/oclc/35639084&referer=brief_results">Van Wissen 1995</a>)</span></p></blockquote><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Dan zijn er ook categorische ontkenningen:</span></p><p><span style="font-family: verdana;"></span></p><blockquote><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">afgelasten <i>Men moest de voetbalwedstrijd afgelasten</i>. <i>Aflasten</i> <b>bestaat niet</b>. <i>Aflassen</i> betekent laswerk voltooien. (Van der</span><span style="font-family: verdana;"> Horst 1988) </span> </p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het woord <i>hun</i> <b>komt nooit als onderwerp voor</b>. In zulke zinnen vervangt u <i>hun</i> altijd door <i>zij</i> of <i>ze</i>. (Van Son 1996)</span></p></blockquote><p><span style="font-family: verdana;"></span></p><p></p><div><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">En er zijn opmerkingen zoals onderstaand, die expliciet benoemen dat iets voorkomt:</span></p><p><span style="font-family: verdana;"></span></p><blockquote><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Zo komt tegenwoordig ook de <b>niet-bestaande combinatie</b> <i>zich beseffen</i> <b>vaak voor</b>. (</span><span style="font-family: verdana;"><a href="https://www.worldcat.org/title/schrijfstandaard-raadgever-bij-taalkwesties/oclc/607965327&referer=brief_results">Houët 2000</a>)</span><span style="font-family: verdana;"> </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><i>In de loop der tijd</i>, bijvoorbeeld, <b>bestaat niet</b>, <b>hoe vaak het ook wordt geschreven </b>(</span><span style="font-family: verdana;"><a href="https://www.worldcat.org/title/groene-stijlgids-nederlands-volgens-de-groene-amsterdammer/oclc/222141967&referer=brief_results">Erkelens 2008</a>)</span></p></blockquote></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Een andere betekenis</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b><br /></b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nu is het makkelijk om deze schrijvers een beetje belachelijk te maken. Vooral die laatste twee voorbeelden zijn namelijk heel raar: hoe kan iets wel voorkomen, maar niet bestaan? Is zo'n woord dan een soort fata morgana? Ik zit niet zo in de logica, maar hier klopt geen hout van. Ook de opmerkingen over Van Dale getuigen van weinig inzicht in hoe een woordenboek werkt. Er zijn namelijk ontzettend veel woorden die daar niet in voorkomen, terwijl ze toch echt bestaan. En, zoals <a href="https://twitter.com/PeterSokolowski/status/1279433975539339265">de editor van het Amerikaanse woordenboek Merriam-Webster zegt</a>, erkennen dat iets bestaat is niet hetzelfde als er waarde aan toekennen. Toch is dit ook een beetje naïef: de bedoeling van beschrijving is misschien waardevrij, maar waarde ligt ook in perceptie. Opname in een woordenboek (of beschrijving in een grammatica) zorgt op die manier wel degelijk voor legitimiteit.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Zo'n 'analyse' van zulke uitspraken levert echter niets op. Om deze opmerkingen te kunnen begrijpen moeten we daarom dezelfde aanpak hanteren als wanneer mensen zeggen dat <i>eikenboomprocessierups </i>een goed <a href="https://martenvandermeulen.com/2019/07/25/goed-scrabblewoord-en-onvertaalbaar-over-folk-definitions/">scrabblewoord is</a>. Het gebruikte woord, in dit geval <i>bestaan, </i>heeft een andere betekenis voor de gebruikers. </span><span style="font-family: verdana;">Wat er bedoeld wordt is vrij duidelijk: bestaan betekent 'geaccepteerd</span><span style="font-family: verdana;"> binnen de norm'. Binnen het Standaardnederlands, of een andere variëteit, kan het veroordeelde woord niet bestaan. Het gaat dus helemaal niet over daadwerkelijk voorkomen, maar over het <i>potentiële </i>voorkomen van een woord. Het is dus niet zozeer 'het bestaat niet' als wel 'het kan niet bestaan' of 'het zou niet mogen bestaan'.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;">Problematisch</span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;"><br /></span></b></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Zoals met het begrip 'scrabblewoord' is het verwarrend dat een woord verschillende betekenissen heeft, maar dat probleem komt vaker voor. Het echte probleem zit 'm voor mij in het gebruik van 'echtheid' als argument om taal te veroordelen. Vermeende t</span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;">aalfouten worden op allerlei manieren aan de kaak gesteld. Vormen zijn lelijk, verwarrend, overbodig, afkomstig uit een eng buitenland, niet hoe de maker het bedoeld had en niet hoe het historisch gebruikt werd. Je kunt van al die argumenten vinden wat je wil (ik vind bijvoorbeeld schoonheid een belachelijk argument om te zeggen dat iets fout is), maar al die argumenten hebben één ding gemeen: ze erkennen in ieder geval dát de fout bestaat. Dat spreekt ook heel erg voor zich: waarom zou je iets veroordelen wat niet voorkomt? Je hoort ook niemand over de foute plaatsing van het lidwoord achter het zelfstandig naamwoord (<i>koe de</i>).</span></span></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Maar zeggen dat iets niet bestaat is een fundamenteel ander soort argument. In plaats van je te verhouden tot iets wat je niet leuk vindt, ontken je dat het er überhaupt is. Zo'n soort ontkenning wordt met een fraai Engels woord (wat een handige taal is dat toch) </span><i><span style="font-family: verdana;">invisibilization </span></i><span style="font-family: verdana;">genoemd. Het is een bekende term uit de sociale wetenschap, die wordt gebruikt om over de marginalisatie van groepen mensen te praten. Een voorbeeld (met dank aan Sterre) is </span><span style="font-family: verdana; text-align: left;">de Iraanse president die ooit zei dat Iran geen probleem heeft met homoseksualiteit omdat er geen homo's zijn in Iran. Héél erg problematisch en gevaarlijk.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nu kun je denken: kom kom, een taaloordeel is helemaal niet zo erg als het structureel uitsluiten van minderheden. Maar taaloordelen liggen daar dicht tegenaan, en kunnen daarvoor gebruikt worden. Net als wanneer mensen zeggen dat de taal puur moet worden gehouden, is de stap naar discriminatie of racisme (taal moet puur zijn, ons land of volk moet puur zijn) erg klein. Dat maakt ook echtheid tot zo'n gevaarlijk argument, waarvan ik zou willen dat het niet bestond. Maar het is er, en dus moeten we ons ertoe verhouden, zonder het bestaan te ontkennen.</span></div>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-36696059458175674662020-10-19T09:37:00.000+02:002020-10-19T09:37:15.920+02:00Variatietolerantie<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDcX9C4xydYVLA4FlFZIEut1_QRSe8D1r3z4-7Iis7DMCK83TJKpgzgzERerCgjydmZHhBzKsLtVsLCg_lCfk-ApWCS-O9xBHn0U1oHeWt9binypuihJN4OAUl35tk9lhOA2VGNlMND6Y/s601/Schermafbeelding+2020-10-16+om+10.35.25.png" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;"></a></div><span style="font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;"><i>Door Sterre Leufkens</i></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><span style="clear: right; float: right; font-family: verdana; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="419" data-original-width="601" height="235" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDcX9C4xydYVLA4FlFZIEut1_QRSe8D1r3z4-7Iis7DMCK83TJKpgzgzERerCgjydmZHhBzKsLtVsLCg_lCfk-ApWCS-O9xBHn0U1oHeWt9binypuihJN4OAUl35tk9lhOA2VGNlMND6Y/w337-h235/Schermafbeelding+2020-10-16+om+10.35.25.png" width="337" /></span>Radio 1: het is ons aller nieuwsbron, dé plek om live voetbal te luisteren als je per ongeluk in de auto zit tijdens een belangrijke wedstrijd, en de thuishaven van het enige echte en geweldige taalradioprogramma De Taalstaat. Toch is het niet allemaal koek en ei wat de taalklok daar slaat - de ophef du jour gaat over een redactie, die het in <a href="https://milfje.blogspot.com/2020/10/schema-voor-het-kiezen-van-een.html" target="_blank">hun</a> hoofd haalde om een onderzoeker tóch niet live aan het woord te laten omdat hij een accent heeft. Hartstikke zonde, want nu konden de luisteraars niet uit de eerste hand horen over <a href="https://www.uva.nl/shared-content/faculteiten/nl/faculteit-der-maatschappij-en-gedragswetenschappen/nieuws/2020/09/toename-en-succes-van-economische-sancties.html?cb" target="_blank">Dawids boeiende onderzoek naar economische sancties</a>. Minstens zo zorgelijk is dat deze redactionele miskleun past in een algemeen gebrek aan variatietolerantie. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><span><a name='more'></a></span><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><b>Iedereen heeft een accent</b></div><div style="text-align: justify;"><b><br /></b></div><div style="text-align: justify;">Ik heb Dawid nooit horen spreken, maar ik durf aan te nemen dat hij goed Nederlands spreekt, met een accent. Net zoals alle Nederlandstaligen dus: een accent is simpelweg iemands manier om de klanken van een taal uit te spreken, en zegt altijd iets over waar je vandaan komt, waar je gewoond hebt, welke andere talen je spreekt, in hoeverre je je best doet om standaardtaal te spreken, etc. Dat geldt voor moedertaalsprekers net zo goed als voor tweedetaalsprekers - en over hoe dubieus en beledigend dat onderscheid eigenlijk is, schreef Marc van O. al <a href="https://www.neerlandistiek.nl/2020/10/het-probleem-van-de-moedertaalspreker/">een mooi blog</a>.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><b>Afleidend</b></div><div style="text-align: justify;"><b><br /></b></div><div style="text-align: justify;">Wat dit voorval illustreert is dat radiomakers kennelijk denken dat luisteraars bang zijn voor variatie. O jee, een accent, dan raken die toehoorders vast helemaal afgeleid! Daar hebben ze op zich natuurlijk een punt. Misschien is het mijn beroepsdeformatie, maar als ik radio luister merk ik maar al te vaak dat ik iets heb gemist omdat ik afdwaalde en dacht 'Wat spreekt die vrouw de g raar uit, waar zit 'm dat in?' of 'Hee, Poldernederlands, even <a href="http://www.janstroop.nl/poldernederlands/">Jan Stroop</a> tweeten!' </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Dus ja, taalvariatie kan afleiden. Waar de radiomakers in dezen de fout ingaan, is dat ze denken dat dat erg is. Dat luisteraars helemaal in de war raken en in totale paniek niks meer meekrijgen van de inhoud van het verhaal. Dat valt in werkelijkheid reuze mee, want taalgebruikers hebben de handige vaardigheid dat ze met taalvariatie kunnen omgaan. Vrouwenstemmen, mannenstemmen, lage stemmen, hoge stemmen, overbeet, kruisbeet, harde g, zachte g, dikke l (sorry), verlaagde diftong, Belgisch-Nederlands, Gronings-Nederlands, Amsterdams-Nederlands, regressieve assimilatie, verstemloosde fricatieven: al deze veelvoorkomende variaties van het Nederlands kunnen we allemaal zonder moeite verstaan. Soms moet je misschien even wennen aan iemand idiosyncratische klanksysteem. Dat doe je dan, en dan gaat het prima!</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><b>Het oor(deel) van de luisteraar</b></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Maar kan een accent dan niet zó sterk zijn dat het onverstaanbaar wordt? Ja, dat kan natuurlijk, en dat wil je natuurlijk niet op de radio. Maar onderzoek laat zien dat de 'sterkte' van een accent mede afhankelijk is van het oor van de luisteraar. <a href="https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167639315000771" target="_blank">Stefan Grondelaers en zijn megacollega's</a> toonden bijvoorbeeld aan dat mensen een accent als sterker beoordelen wanneer een spreker over een 'low-brow' onderwerp praat (het nieuwe shirt van ADO) dan wanneer diezelfde spreker over een 'high-brow' onderwerp praat (de nieuwe voorstelling van de Nederlandse Reisopera). </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Sterker nog: soms horen mensen een accent dat er helemaal niet is. <a href="https://link.springer.com/article/10.1007/BF00973770" target="_blank">Amerikaanse onderzoekers</a> lieten twee groepen studenten luisteren naar een opname van een college. Beide groepen kregen een foto te zien van de zogenaamde spreker: de ene groep een witte man, de andere groep een Aziatisch uitziende man. De studenten uit groep 2 rapporteerden dat ze een accent hadden gehoord, en vonden het college meteen ook minder begrijpelijk. Moraal: mensen kleuren dat wat ze horen in, op basis van hun verwachtingen. Als mensen verwáchten dat ze iemand niet of moeilijk kunnen verstaan, dan zal dat ook eerder zo zijn. Als ze daarentegen onbevreesd aan het luisteren slaan, kunnen ze misschien heus wel door een accent heen luisteren. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><b>Talige pleinvrees</b></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">En daarom is het ook zo zonde om 'vreemde accenten' te weren van de radio. Dat geeft het beeld dat sommige accenten eng zijn, moeilijk, afleidend, afschrikwekkend. Wat is dat voor talige pleinvrees? Heb toch een beetje vertrouwen in ons eigen vermogen om afleiding te negeren! Als je bij voorbaat alles wat afwijkt van de norm gaat weren, of (als het om tv gaat) gaat ondertitelen, dan ondermijn je dat vertrouwen. Je ondermijnt ook het vermogen dat taalgebruikers hebben om gewoon te dealen met variatie. Want ja, als je nog nooit in je leven een NT2-accent hebt gehoord, of nog nooit een Limburger Nederlands hebt horen praten, dan zal dat inderdaad wel flink afleiden. Maar als je, op radio, tv, op twitter en in de supermarkt, lekker veel met verschillende accenten in aanraking komt, dan is dat over het algemeen geen enkel probleem. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Taal is hier zoals wel vaker een mooie afspiegeling van de samenleving. Ontmoet alleen mensen die aan de norm voldoen, en je wordt zenuwachtig of zelfs afwijzend tegenover mensen met een andere mening/komaf/etc. Ontmoet veel verschillende mensen, en je leert om te gaan met diversiteit. Radio 1 heeft als nationale zender een prachtkans om hieraan bij te dragen. Kom maar op, redacties, met alle accenten! We kunnen het hebben.</div></span><p></p>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-69404261510821922482020-10-09T10:32:00.000+02:002020-10-09T10:32:39.218+02:00Schema voor het kiezen van een genderneutraal persoonlijk voornaamwoord<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">In Trouw van 8 oktober stond <a href="https://www.trouw.nl/cultuur-media/is-het-nederlands-klaar-voor-het-genderneutrale-hen-loopt~b5fb2e1b/">een stuk</a> over een ingewikkelde kwestie: het kiezen van een genderneutraal persoonlijk voornaamwoord/aanspreekvorm. Het is een prettig weloverwogen stuk, waarbij zowaar verschillende taalkundigen met kennis van zaken aan het woord komen. Enige nadeel is dat er wel veel opties (terecht) worden afgeschoten, maar dat er uiteindelijk weinig overblijft - dat stemt moedeloos, en 2020 ís al zo <a href="https://www.youtube.com/watch?v=p8heovoYlEg&ab_channel=Caf%C3%A9Corsari">zwaar</a>. Ook gaat het wat heen en weer tussen de opties, met onoverzichtelijkheid tot gevolg. Jammer, want wat moeten we nou doe-hoen?! Daarom namens Milfje een handig stroomschema, mét opties voor het Nederlands. </span></p><p><b><span style="font-family: verdana;"><span></span></span></b></p><a name='more'></a><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;"><b>Stap 1. Nieuw of hergebruiken</b></span></b></div><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Een nieuw woord maken, of een bestaan woord hergebruiken, dat is stap 1. In het Engels doet men aan <i>recycling</i> door de meervoudsvorm <i>they </i>te gebruiken; in het Zweeds koos men voor <i>ny</i> met het woord <i>hen. </i>Beide opties hebben voor- en nadelen, die we kort zullen toelichten.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Een bestaand woord heeft als duidelijkste nadeel dat het verwarring kan opleveren. Stel dat ik opeens besluit het woord <i>de</i> ook te gebruiken als bezittelijk voornaamwoord: niemand snapt wat ik bedoel als ik het heb over <i>mijn auto</i> wanneer ik <i>de auto</i> zeg. Dat gevaar kun je vermijden door een woord te kiezen dat een heel andere functie en gebruik heeft. Zo is het bestaande <i>hen</i> in het Nederlands een meervoud en een lijdend voorwerp, dus de kans op verwarring met een enkelvoudig onderwerp is relatief klein. Maar toch, het kan verwarrend zijn. Een ander nadeel zijn de associaties, inhoudelijk of sociaal, die een bestaand woord al kan hebben. Als we <i>kids </i>willen gaan gebruiken voor een type bomen vinden mensen dat misschien vervelend omdat ze <i>kids </i>al <a href="https://www.nu.nl/binnenland/3653189/woord-kids-kan-weg-nederlandse-taal.html">aanstellerig</a> vinden. Daar staat het voordeel van een bestaand woord tegenover:</span><span style="font-family: verdana;"> een bestaand woord is laagdrempelig en herkenbaar.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wat zijn de voor- en nadelen van een nieuw woord? Een eerste nadeel kan zijn dat het te opvallend is. Dat gaat in tegen een van de zogenoemde</span><span style="font-family: verdana;"> </span><a href="http://milfje.blogspot.com/2013/11/hoeveel-kans-heeft-een-woord-om-te.html" style="font-family: verdana;">FUDGE-criteria</a><span style="font-family: verdana;">, namelijk de U van </span><i style="font-family: verdana;">unobtrusiveness (</i><span style="font-family: verdana;">onopvallendheid). Een nieuw woord slaat alleen aan als het niet te slim is, zoals de tragische alternatieven van de Stichting Nederlands. Niemand gaat </span><i style="font-family: verdana;">bengelbewaarder </i><span style="font-family: verdana;">zeggen als alternatief voor </span><i style="font-family: verdana;">babysitter. </i><span style="font-family: verdana;">Een ander nadeel is dat het te vervreemdend kan overkomen, hoewel dat bij bestaande woorden ook kan gebeuren. Daar staat tegenover dat niet-bestaande woorden geen associaties of betekenissen met zich meedragen.</span></p><p></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Kies je voor hergebruiken, ga dan naar <b>stap 2.</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Kies je voor nieuw, ga dan naar <b>stap 3</b>.</span></div><p></p><p style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;">Stap 2: Een bestaand woord hergebruiken</span></b></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Je wil een bestaand woord hergebruiken, gefeliciteerd! In het Engels wordt de meervoudsvorm <i>they </i>op een nieuwe manier ingezet. Ik moest even goed lezen toen ik voor de eerste keer een tekst las waarbij een kunstenaar consequent met <i>they </i>werd aangesproken, maar dat is een kwestie van gewenning. In het Nederlands is dit alleen helaas per definitie geen optie, omdat de meervoudsvorm <i>zij </i>er hetzelfde uitziet als het vrouwelijk enkelvoud <i>zij</i>. We moeten dus op zoek naar een ander bestaand woord. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">In het artikel in Trouw wordt een aantal opties genoemd. In de titel staat al direct de optie die het meest lijkt op de Engelse route: </span><i style="font-family: verdana;">hen. </i><span style="font-family: verdana;">Het is weliswaar geen nominatief, maar toch een meervoudsvorm. Die optie lijkt echter lastig, want zoals Marc van Oostendorp terecht zegt: er is al genoeg te doen over </span><i style="font-family: verdana;">hen </i><span style="font-family: verdana;">en al helemaal om </span><i style="font-family: verdana;">hun </i><span style="font-family: verdana;">(dat dan ook niet als voorbeeld wordt genoemd). Idem trouwens voor het eventuele leengebruik van Afrikaans </span><i style="font-family: verdana;">hulle </i><span style="font-family: verdana;">(zij-meervoud), dat teveel aan vaak belachelijk gemaakte dialectvorm <i>hullie </i>doet denken.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Andere opties die ook door Ingrid van Alphen worden genoemd zijn <i>die </i>en<i> diegene. </i>Die woorden zijn allebei al in gebruik in de positie waarbij ze nu met een nieuwe gebruikt zouden moeten worden. Het is misschien grammaticaal wel werkbaar, want het woordbeeld blijft bekend, maar qua betekenis lijkt het ons lastig, omdat mensen niet zullen herkennen dat ze met iets nieuws te maken hebben. <i>Het </i>ten slotte, dat door "e</span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;">en enkel non-binair persoon" wordt geprefereerd, lijkt toch ook de lading niet te dekken. <i>Het </i>is namelijk onzijdig: dat lijkt ons zowel iets anders dan genderneutraal, maar het lijkt zelfs respectloos om op die manieren over personen te praten.</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">We zouden verder terug in de geschiedenis kunnen kijken. We zouden bijvoorbeeld <i>heur </i>kunnen gebruiken. Dat woord werd ooit regelmatig gebruikt, maar heeft inmiddels nauwelijks meer een functie (behalve als je woordherhaling wil vermijden in 'ze kamde haar (<i>heur</i>) haar'), en is niet geheel vreemd als woordbeeld. Toch lijkt het misschien teveel op <i>haar, </i>en is de link met vrouwelijkheid te groot. Twee andere historische opties zijn <i>hin</i>, een voorloper van <i>hen/hun </i>(zie <a href="http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/hen2">hier</a>)<i>, </i>en <i>hum</i>, de vorm die <a href="https://www.schrijfwijzer.nl/taalvragen/verwarwoordenboek/verwarwoord/253/hen-hun">P.C. Hooft propageerde</a> als variant van <i>hem</i>. Maar deze vormen zijn of te oud, of te onbekend om als bestaande vorm aan te slaan. We bespreken ze daarom verder onder stap 3 (nieuw woord).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Laat ons kort nog een controversiële optie noemen: waarom niet een Engels leenwoord gebruiken? Zeker in taboesferen kan dat goed werken, en je zit sowieso niet met ambiguïteit. Als mensen <i>they </i>gebruiken kan dat ook vervreemdend werken, maar het woord wordt niet bezwaard door associaties. <i>Think about it.</i></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Sta je achter je keuze? Ga dan naar <b>stap 4</b></span></p><p style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;">Stap 3: Een nieuw woord maken</span></b></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Als je wil dat een nieuw genderneutraal persoonlijk voornaamwoord aanslaat, moet het zoveel mogelijk lijken op een bestaand woord, zodat het herkenbaar is. Het helpt natuurlijk ook als het kort is, en makkelijk uit te spreken. </span><span style="font-family: verdana;">We willen dus idealiter een woord dat lijkt op de bestaande opties </span><i style="font-family: verdana;">hij </i><span style="font-family: verdana;">en </span><i style="font-family: verdana;">zij. </i><span style="font-family: verdana;">Om de associatie daarmee op te roepen moeten we denkelijk de klinker laten staan. Als we nu alleen de medeklinker vervangen door één andere medeklinker, en we vermijden bestaande woorden, dan houden we alleen </span><i style="font-family: verdana;">kij, qij, sij, vij </i><span style="font-family: verdana;">en </span><i style="font-family: verdana;">xij </i><span style="font-family: verdana;">over</span><span style="font-family: verdana;">. Zowel de </span><i style="font-family: verdana;">x </i><span style="font-family: verdana;">als de </span><i style="font-family: verdana;">q </i><span style="font-family: verdana;">lijken ons opties, want die worden nu ook al gebruikt rondom identiteitskwesties: denk aan de </span><a href="https://edition.cnn.com/interactive/2019/06/health/lgbtq-explainer/" style="font-family: verdana;"><i>q </i>in LBTQ+</a><span style="font-family: verdana;"> of de x in </span><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Latinx" style="font-family: verdana;">Latinx</a><span style="font-family: verdana;">. Je zit wel met een ongebruikelijk woordbeeld, maar dat hoeft geen bezwaar te zijn. De term Latinx is nog <a href="https://www.npr.org/sections/codeswitch/2020/08/11/901398248/hispanic-latino-or-latinx-survey-says?t=1602162768032">niet héél breed gebruikt</a>, maar heeft toch al een behoorlijke verspreiding.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">We zouden ook twee medeklinkers kunnen gebruiken. Milfje-Marten gebruikte lang <i>zhij</i> of <i>z/hij</i>, maar dat past vooral bij de optie 'gender doet er niet toe', en lijkt niet geschikt voor genderneutrale mensen. Milfje is bijvoorbeeld wel een zhij, want man én vrouw, maar een non-binair persoon is man nóch vrouw. Als we kijken naar andere medeklinkers blijkt dat veel opties al bezet zijn </span><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;">(<i>blij, brij, glij, klij, prij, slij, snij, spij, vlij, vrij</i>). Je zou wel andere opties kunnen gebruiken, zoals <i>krij, plij </i>of <i>grij, </i>maar voor ons is de afstand tot <i>hij/zij </i>dan al te groot.</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Een andere optie voor een nieuw woord is om het te laten lijken op <i>hen/hun</i><i>. </i>Hier is het waarschijnlijk het best om de medeklinkers aan te houden, net als de Zweden, om de herkenbaarheid te maximaliseren.<i> </i>We zagen daar al twee opties voor: het Oudnederlandse <i>hin</i>, en de Hooft-innovatie <i>hum. </i>Dat tweede woord lijkt veel op <i>hem</i>, en draagt dus misschien teveel mannelijke associaties. Bovendien bestaat het al, als stam van het werkwoord <i>hummen</i>. Niet erg gebruikelijk, maar toch. <i>Hin </i>is wat dat betreft vrij ideaal: er is een historisch aspect, en er is alleen een extreem obscure betekenis (het schijnt een '<a href="https://www.woorden.org/woord/hin">joodse wijnmaat</a>' te zijn?!) dus de kans op verwarring is minimaal. Andere opties in deze hoek zouden <i>hon </i>(maar nadelige associatie met <i>honnepon</i>) en <i>han </i>(maar mogelijke voornaam) kunnen zijn.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Tevreden met je woord? Ga dan naar <b>stap 4</b></span></p><p style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;">Stap 4: Hoe zorg je dat het aanslaat?</span></b></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Bovenstaande overwegingen hebben onderliggend vooral betrekking op de vraag hoe je het woord taalkundig laat slagen. Vermijd dubbelzinnigheid (<i>die</i>), slimmigheid of vreemdheid (<i>qij</i>), en ongewenste associaties (<i>hen</i>). Maar zelfs als je dan een heel goed woord hebt, dan zijn er nóg drie sociale factoren van groot belang. De eerste is dat de gemeenschap van mensen, op wie het woord betrekking heeft, achter de keuze staat. Het is maar al te makkelijk om lekker van buiten een label op een groep te plakken, maar dat is badinerend. Daarom is stap 4a: <b>betrek relevante actoren</b>. </span><span style="font-family: verdana;">Dat is nog relatief eenvoudig. Trouw-journalist Becker doet het in ieder geval heel keurig door eerst aan non-binair persoon Marieke Lucas Rijneveld te vragen waar haar/hun voorkeur naar uitgaat. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Iets lastiger wordt het al bij stap 4b: <b>zorg dat het gebruikt wordt. </b>Dat klinkt triviaal, maar dat is het niet. Je kunt op paper allerlei leuke maatregelen bedenken, en ervoor zorgen dat de taaltechnische drempels voor gebruik (opvallendheid, uitspreekbaarheid, etc.) in ieder geval zijn weggenomen. Maar dan nog heb je geen zekerheid dat mensen het ook daadwerkelijk gaan gebruiken, en daar zit toch echt het succes. </span><span style="font-family: verdana;">Daarbij zou het helpen als de mensen van de gemeenschap zelf het gaan gebruiken, zeker als die mensen een bepaalde status of bekendheid hebben. Status zorgt voor overname. </span><span style="font-family: verdana;">Er zijn voortrekkers nodig, rolmodellen. </span><span style="font-family: verdana;">Zoals we Vroeger zeiden, toen DWDD nog bestond: als Matthijs van Nieuwkerk een nieuw woord gebruikt, dan gaat het aanslaan. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Veel lastiger is de laatste stap, 4c: <b>er moet maatschappelijk draagvlak zijn</b>. Als je ziet dat <i>genderneutraal </i>nog maar 3 jaar geleden werd uitgeroepen tot irritantste woord van het jaar bij de wanstaltige <a href="http://wegmetdatwoord.org/">Weg met dat Woord Verkiezing</a> van het INT, en wat voor <a href="https://joop.bnnvara.nl/nieuws/ns-genderneutraal-beste-reiziger">ophef</a> er was toen de NS van 'dames en heren' naar 'beste reizigers' ging, dan vragen wij ons af of dit wel het geval zal zijn. Deze voorbeelden laten zien hoe droevig kleingeestig veel Nederlanders toch zijn. Hoe weinig begrip ze kunnen hebben voor het feit dat mensen zich lekker willen voelen in hun eigen identiteit. Maar goed, iedere verandering moet ergens beginnen, en beperkten van geest zijn helaas van alle tijden.</span></p><p style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;">Ja en nu?</span></b></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">We hadden nooit een echte oplossing beloofd, maar wel een keuzeschema en opties. Moesten wij dan toch een optie kiezen, dan kozen we waarschijnlijk voor <i>hin. </i>Dat woord heeft de juiste combinatie van relatieve onopvallendheid, historische roots, onverwarbaarheid, en herkenbaarheid. Maar goed: wij zijn noch genderfluïde, noch genderneutraal, noch non-binair, dus wij willen deze keuze absoluut niet opleggen. Opdat hin over wie het gaat hin eigen label kieze! </span></p>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com18tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-45328239429010951142020-08-27T09:58:00.002+02:002020-08-27T09:58:50.963+02:00Krijg de corona en de oorsprong van ziektevloeken<div style="text-align: right;">
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: verdana;">door Marten van der Meulen</span></div>
</div>
<span style="font-family: verdana;"><br />
</span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><span face="">Een tijd geleden vroeg Laura Obdeijn van het Parool of ik eigenlijk dacht dat mensen met corona scholden. Nou, </span><a href="https://www.parool.nl/nederland/nederlanders-schelden-graag-met-ziektes-eindigt-corona-ook-als-scheldwoord~b08a7e34/">dat dacht ik wel</a><span face="">: ik had al weleens gezocht op Twitter (poel van menselijke drek maar schat voor taalkundigen), en daar kom je het regelmatig tegen, in de bekende 'Krijg de X':</span></span></div><blockquote class="twitter-tweet">
<div dir="ltr" lang="nl"><span style="font-family: verdana;">
Krijg de corona onverantwoord wijf.</span></div><span style="font-family: verdana;">
— Andries Paul (@AndriesPaul1) <a href="https://twitter.com/AndriesPaul1/status/1275787417237295104?ref_src=twsrc%5Etfw">June 24, 2020</a></span></blockquote><blockquote class="twitter-tweet">
<div dir="ltr" lang="nl"><span style="font-family: verdana;">
Mongool! Krijg de corona!</span></div><span style="font-family: verdana;">
— Albertus Hendrikus (@HendrikAlbertII) <a href="https://twitter.com/HendrikAlbertII/status/1267509609842917383?ref_src=twsrc%5Etfw">June 1, 2020</a></span></blockquote><blockquote class="twitter-tweet">
<div dir="ltr" lang="nl"><span style="font-family: verdana;">
VERSCHRIKKELIJKE EGOÏSTEN!!!! Krijg de Corona!!!!</span></div><span style="font-family: verdana;">
— Jan M. (@Jan_mers) <a href="https://twitter.com/Jan_mers/status/1268959757118963714?ref_src=twsrc%5Etfw">June 5, 2020</a></span></blockquote>
<span style="font-family: verdana;"><script async="" charset="utf-8" src="https://platform.twitter.com/widgets.js"></script>
<br />
</span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><span face="">De setting (uitroeptekens, andere scheldwoorden) doet vermoeden dat deze mensen het menen. </span><span face="">Nu is het op zich redelijk interessant dat we een nieuwe ziekte krijgen in deze constructie, vooral als deze beklijft. Dat is namelijk niet zo gebruikelijk: '<a href="https://twitter.com/search?q=%22Krijg%20de%20aids%22&src=typed_query&f=live">Krijg de aids</a>' vind je wel als je zoekt maar komt nauwelijks voor; '<a href="https://twitter.com/search?q=%22Krijg%20de%20sars%22&src=typed_query&f=live">krijg de sars</a>' wordt ook al jaren niet meer gebruikt. Maar wat misschien nog wel interessanter is: misschien zegt het gebruik van 'corona' wel iets over hoe ziektevloeken zijn ontstaan.</span></span></div>
<span style="font-family: verdana;"><span face="">
</span>
<br />
</span><div style="text-align: justify;">
</div>
<a name='more'></a><span style="font-family: verdana;"><b style="text-align: justify;">Beklijven</b><br />
<br />
</span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><span face="">Het mogelijke gebruik van corona als ziekteverwensing is door <a href="https://twitter.com/search?q=corona%20scheldwoord&src=typed_query">een aantal mensen</a> al opgemerkt:</span><br />
</span><blockquote class="twitter-tweet">
<div dir="ltr" lang="nl"><span style="font-family: verdana;">
Zou Corona over een x aantal jaar ook een scheldwoord worden?<br />
<br />
Wordt het dan iets van ‘Krijg toch Corona’? Of als je je teen stoot ‘Ahh Corona!’<a href="https://twitter.com/hashtag/bizar?src=hash&ref_src=twsrc%5Etfw">#bizar</a> <a href="https://twitter.com/hashtag/coronavirus?src=hash&ref_src=twsrc%5Etfw">#coronavirus</a> <a href="https://twitter.com/hashtag/scheldwoord?src=hash&ref_src=twsrc%5Etfw">#scheldwoord</a> <a href="https://twitter.com/hashtag/schelden?src=hash&ref_src=twsrc%5Etfw">#schelden</a></span></div><span style="font-family: verdana;">
— ✨ Lise (@Lisekoekkoek) <a href="https://twitter.com/Lisekoekkoek/status/1239717378298122241?ref_src=twsrc%5Etfw">March 17, 2020</a></span></blockquote>
<span style="font-family: verdana;"><span face="">Je ziet het dus ook al in gebruik, en er zijn volgens mij drie redenen waarom corona meer kans maakt te blijven worden gebruikt en bijvoorbeeld AIDS en SARS niet. Corona bekt lekker (<a href="https://www.arrantpedantry.com/2016/09/21/book-review-what-the-f/">uit onderzoek</a> weten we dat o.a. de k-klank goed werkt), ook in de mogelijk toekomstige afgekorte vorm <i>crona</i> (zoals Ewoud Sanders <a href="https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/01/blijf-gezond-a3995470">opmerkte</a>), het is maatschappelijk enorm actueel (iedereen kent het, iedereen kan het krijgen) en de shockerende waarde is hoog. Zie ook de <a href="https://ivdnt.org/images/stories/onderzoek_en_onderwijs/gelegenheidspublicaties/WoordenschatCoronacrisis.pdf">enorme berg samenstellingen</a> die al met corona wordt gemaakt en je krijgt echt het idee dat dit woord er eentje is voor langere tijd. In de categorie scheldwoorden zie je overigens nog weinig samenstellingen: Rob Tempelaars noemt in het Parool-artikel ook 'coronakop' maar dat lijkt nog <a href="https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk03StA02KQM5JCfpWD0V4sAineLm5w%3A1593156115656&ei=E6L1XsnKJ8qXkgX06KD4CA&q=%22coronakop%22&oq=%22coronakop%22&gs_lcp=CgZwc3ktYWIQAzIKCAAQCBANEAoQHjoGCCMQJxATOgQIABAKOgcIABAKEMsBUMYzWNU7YOs9aABwAHgAgAE-iAGuAZIBATOYAQCgAQGqAQdnd3Mtd2l6&sclient=psy-ab&ved=0ahUKEwiJoOGC-Z7qAhXKi6QKHXQ0CI8Q4dUDCAw&uact=5">vrij zeldzaam</a>.</span><br />
<span face=""><br /></span>
<span face="">Overigens zie ik ook <a href="https://twitter.com/Toner_Low/status/1275050416410165249">wel mensen</a> zeggen dat 'covidiot/covidioot' het zal halen, maar dat denk ik eerlijk gezegd niet. Het gebruik is te beperkt en het voegt op de lange termijn niets toe aan idioot. Sowieso is het een te slimme samenstelling, en hoewel we dat wel leuk vinden, hebben zulke woorden op de lange termijn geen succes volgens de <a href="http://milfje.blogspot.com/2013/11/hoeveel-kans-heeft-een-woord-om-te.html">FUDGE-criteria</a>.</span><br />
<span face=""><br /></span>
<span face=""><b>Oorsprong</b></span></span></div>
<span style="font-family: verdana;"><span face="">
</span>
<br />
</span><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nu is het al best interessant dat ons zieke vocabulaire structureel een nieuw lid mag verwelkomen. Maar er is volgens mij nóg iets interessants aan de kwestie. Als we het over ziektevloeken hebben, dan gaat het eigenlijk vooral over de vraag waarom</span><span style="font-family: verdana;"> het Nederlands aan zo'n overdonderende hoeveelheid ziektevloeken is gekomen. Daarover bestaan verschillende hypothesen (waar ik al </span><a href="http://milfje.blogspot.com/2018/12/zijn-nederlanders-nou-echt-de-enige-die.html" style="font-family: verdana;">eerder</a><span style="font-family: verdana;"> over schreef). De twee vaakst genoemde zijn dat we het zouden hebben overgenomen uit het Jiddisch (maar dat gelooft eigenlijk niemand meer), of dat het een gevolg was van de religieuze veranderingen in Nederland. Nu is dat op zich best interessant, maar die hypothesen gaan niet over de vraag hoe dat allemaal nou precies begon.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het lijkt me onwaarschijnlijk dat we van de ene op de andere dag 150 verschillende ziektes gingen gebruiken. Veel logischer lijkt het me dat we met één ziekte begonnen, en dat we vervolgens ook andere ziektes op dezelfde manier gingen gebruiken. En daar geeft de huidige coroasituatie inzicht: m</span><span style="font-family: verdana;">isschien begon het wel in een vergelijkbare situatie als die we nu hebben: een ziekte die opeens urgent en alomtegenwoordig was, en waarvan het gebruik als vervloeking impact had. Zo kreeg een bestaande constructie (de verwensing, 'krijg de ...', die al veel ouder was) een nieuwe invulling (een specifieke ziekte, bijvoorbeeld 'pest'). Vervolgens werd die ziekte ook door andere ziektes vervangen, en kon je ziektevloeken op allerlei andere manieren gebruiken (daar heeft Jack Hoeksema <a href="https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780198808190.001.0001/oxfordhb-9780198808190-e-9">een mooi hoofdstuk </a>over geschreven)</span></div><span style="font-family: verdana;">
<span face="">
</span>
<br />
</span><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Productief</b></span></div>
<span style="font-family: verdana;"><span face=""></span><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;">Een bijkomend voordeel van deze hypothese is dat ze ook het gebruik van ziekteverwensingen in andere talen kan omvatten. Zoals bekend komen er namelijk in andere talen best wel ziektescheldwoorden voor, maar zijn dat er altijd heel weinig, d.w.z. veel minder dan in het Nederlands. Dat zou nu gewoon betekenen dat daar dus wel een ziekte opkwam als scheldwoord (opnieuw mogelijk onder invloed van een daadwerkelijke epidemie), maar dat het systeem niet productief werd: er ontstond wel een equivalent van 'Krijg de pest!', maar 'krijg de X' was niet zo fijn uitbreidbaar als het Nederlandse frame. Heel logisch, en ook iets wat we op andere plekken in taal zien. Waarom het ene systeem productief wordt en het andere niet, dát is dan weer een interessante vervolgvraag. Misschien dat daarbij in Nederland inderdaad religie een rol speelde. Misschien ligt het aan de grammaticale structuur van de verwensing, of aan het lekker bekkende 'krijg'. Of het was toeval: dat sluit ik ook nog steeds niet uit. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Hoe dan ook ben ik erg geïnteresseerd in de vroegste ziektevloeken in Nederland. In het 'standaardwerk' over ziektevloeken, <i>Krijg de vinkentering!</i> van Ewoud Sanders en Rob Tempelaars, stellen de schrijvers dat de eerste ziektevervloekingen voorkomen in de zeventiende eeuw. Welke dit zijn, wordt niet gezegd, maar de bronnen die ze noemen kunnen daar misschien antwoord op geven. Misschien kent iemand van de lezers deze bronnen wel. Ik houd me aanbevolen. </div></span>
<span face="">
</span>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-8883588207687395002020-08-07T11:03:00.003+02:002020-08-07T11:03:55.210+02:00De sprookjesachtigheid van het getal vierendertig<div style="text-align: right;"><span style="font-family: verdana;">door Marten van der Meulen</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">In het verhaal <i>Regen</i> van J.M.A. Biesheuvel (wiens werk ik tot vorige week helaas nauwelijks kende) kwam ik de volgende zin tegen:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><blockquote>"Terwijl ik van het schip gedragen word komen vierendertig kleine jongetjes links en recht van het pad op de kade staan"</blockquote></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nu heeft het hele verhaal een zekere magisch-realistische sfeer, maar specifiek deze zin deed me erg sprookjesachtig aan. Waar lag dat aan? Na enig denken besloot ik dat het aan dat getal lag: <i>vierendertig kleine jongetjes</i>. Maar waarom zou dat getal zo'n effect hebben?</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><a name='more'></a></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Getallen en sprookjes</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het is natuurlijk sowieso het geval dat getallen een belangrijke rol spelen in sprookjes: er zijn zeven geitjes, je mag altijd drie wensen doen, Doornroosje lag honderd jaar te slapen. Maar getallen komen natuurlijk ook buiten sprookjes voor: in hetzelfde verhaal van Biesheuvel bijvoorbeeld wordt over vier vrienden gesproken. Dat getal heeft op mij niet hetzelfde effect. Het ligt dus volgens mij ook aan het specifieke getal, of tenminste, het type getal dat vierendertig is. Vervang je het namelijk door een ander getal, dan verdwijnt de magie.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span> </span>1. Er komen twee jongetjes op de kade staan<br /><span> </span>2. Er komen tien jongetjes op de kade staan</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Hetzelfde geldt voor vervanging door wat de ANS heel mooi een <i><a href="http://ans.ruhosting.nl/e-ans/20/02/03/01/02/08/body.html">hoeveelheidaanduidend substantief</a></i><i> </i>noemt:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span> </span>3. Er komen/komt een aantal jongetjes op de kade staan</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span> </span>4. Er komen/komt een hoeveelheid jongetjes op de kade staan</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Zelfs als je vierendertig vervangt door getallen in de buurt wordt het (voor mij tenminste) minder vreemd:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span> 5. </span>Er komen tweeëndertig jongetjes op de kade staan</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span> 6. </span>Er komen zesendertig jongetjes op de kade staan</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nee, het bezwaar ligt volgens mij echt bij vierendertig. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Ongebruikelijkheid</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nu heb ik wel een vermoeden waar dat aan ligt: de uitgeschreven vorm van 34 komt relatief weinig voor. Kijken we naar andere uitgeschreven getallen in online taalcorpus <a href="https://corporafromtheweb.org/">COW</a> (7 miljard woorden), dan vinden we de volgende frequenties:</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><table border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoTableGrid" style="border-collapse: collapse; border: none;"><tbody><tr><td style="border: 1pt solid windowtext; padding: 0cm 5.4pt; width: 106.1pt;" valign="top" width="141"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">Getal<o:p></o:p></span></p></td><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-image: initial; border-left: none; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: 1pt solid windowtext; padding: 0cm 5.4pt; width: 70.85pt;" valign="top" width="94"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">Frequentie<o:p></o:p></span></p></td></tr><tr><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-image: initial; border-left: 1pt solid windowtext; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 106.1pt;" valign="top" width="141"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;"><a name="_GoBack"></a>Vierendertig<o:p></o:p></span></p></td><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-left: none; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 70.85pt;" valign="top" width="94"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">971<o:p></o:p></span></p></td></tr><tr><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-image: initial; border-left: 1pt solid windowtext; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 106.1pt;" valign="top" width="141"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">Twee<o:p></o:p></span></p></td><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-left: none; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 70.85pt;" valign="top" width="94"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">6,330,816<o:p></o:p></span></p></td></tr><tr><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-image: initial; border-left: 1pt solid windowtext; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 106.1pt;" valign="top" width="141"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">Tien<o:p></o:p></span></p></td><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-left: none; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 70.85pt;" valign="top" width="94"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">688,036<o:p></o:p></span></p></td></tr><tr><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-image: initial; border-left: 1pt solid windowtext; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 106.1pt;" valign="top" width="141"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">Een aantal<o:p></o:p></span></p></td><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-left: none; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 70.85pt;" valign="top" width="94"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">1,525,831<o:p></o:p></span></p></td></tr><tr><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-image: initial; border-left: 1pt solid windowtext; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 106.1pt;" valign="top" width="141"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">Een hoeveelheid<o:p></o:p></span></p></td><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-left: none; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 70.85pt;" valign="top" width="94"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">9,934<o:p></o:p></span></p></td></tr><tr><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-image: initial; border-left: 1pt solid windowtext; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 106.1pt;" valign="top" width="141"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">Tweeëndertig<o:p></o:p></span></p></td><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-left: none; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 70.85pt;" valign="top" width="94"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">972<o:p></o:p></span></p></td></tr><tr><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-image: initial; border-left: 1pt solid windowtext; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 106.1pt;" valign="top" width="141"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">Zesendertig<o:p></o:p></span></p></td><td style="border-bottom: 1pt solid windowtext; border-left: none; border-right: 1pt solid windowtext; border-top: none; padding: 0cm 5.4pt; width: 70.85pt;" valign="top" width="94"><p class="MsoNormal" style="font-size: 12pt; margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-family: verdana;">1431<o:p></o:p></span></p></td></tr></tbody></table></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Het getal komt weinig voor en wijkt daarmee af, en wat afwijkt valt ons op (dat zie je ook bij taalfouten). Nu komt tweeëndertig ook niet zo vaak voor, maar dat is toch minder sprookjesachtig, omdat het logischer voelt: je kunt makkelijker naar 32 vermenigvuldigen (4x8, 2x16), en het is bovendien een macht van 2 (<span style="font-size: 12pt; text-align: left;">2</span><sup style="text-align: left;">5</sup>). Bij vierendertig is dat minder. Sowieso zal het daarom ook als niet-uitgeschreven getal (34) minder voorkomen dan de even buren. Het klinkt alsof ik naar uitvluchten zoek, maar ik probeer gewoon mijn gevoel te begrijpen. </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="text-align: left;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="text-align: left;">Frequentie is natuurlijk ook weer niet de hele verklaring: ik denk dat naarmate je hoger komt, getallen überhaupt minder vaak worden uitgeschreven. Het effect was dus misschien nog wel groter geweest als er sprake was geweest van <i>honderdvierendertig kleine jongens</i>. Maar dat is dan weer té vreemd voor mijn gevoel: dat kan écht niet. </span>Het gebruik van vierendertig is hiermee misschien een voorbeeld van het <span style="text-align: left;"><i><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_minimal_counterintuitiveness_effect">minimal counterintuitiveness effect</a></i>, het effect dat iets wat net een beetje afwijkt van wat je verwacht meer opvalt (of althans beter te herinneren is) dan iets wat je totaal niet verwacht. </span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;">Tellen</span></b></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Een ander element dat deze zin zo dromerig maakt is dat je volgens mij vierendertig jongetjes helemaal niet zo maar kunt tellen. Biesheuvel zegt niet in het verhaal of de hoofdpersoon de jongetjes rustig heeft geteld, maar voor de lezer worden de jongetjes in één keer neergezet. Maar dat kunnen we niet, althans ik niet: ik kan me wel bepaalde aantallen entiteiten voorstellen, maar niet vierendertig. Zo zeker zijn van een bepaald getal, dat is alleen mogelijk in een droom of een sprookje. Overigens ben ik benieuwd of er onderzoek is gedaan naar de vraag, tot hoeveel objecten mensen in één keer kunnen tellen. Het zal wel, maar ik ken het niet.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Kortom: er zijn volgens mij verschillende cognitieve verklaringen voor het feit dat het gebruik van het getal vierendertig bijdroeg aan de dromerige sfeer van dit verhaal. Rest natuurlijk de vraag, of Biesheuvel dit bewust deed. Ik denk niet dat hij dit specifieke getal bewust koos (of er moet een bepaalde bijbelse symboliek uit spreken die ik niet ken), maar wel dat hij zo'n afwijkend getal koos om de sfeer te versterken. Maar misschien ligt het allemaal aan mij. Hoe dan ook raad ik iedereen het verhaal <i>Regen </i>(en wat dat betreft de hele bundel <i>Verhalen uit het gekkenhuis</i>) aan.</span></div>Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com10tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-80607326528720352842020-07-01T09:36:00.000+02:002020-07-01T09:36:51.730+02:00Historisch besef en de verengelsing<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">door Marten van der Meulen</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De term <i>historisch besef </i><a href="https://www.google.com/search?q=historisch+besef&sxsrf=ALeKk01mwITfDBXTH9B3sDe1lJ9fVVwfiQ:1593587484079&source=lnms&tbm=nws&sa=X&ved=2ahUKEwiRtKD_v6vqAhVJ4aQKHXv2DX8Q_AUoA3oECA8QBQ&biw=1440&bih=766">zingt luid rond</a> dezer dagen, rond racisme, Zwarte Piet, de historische canon, standbeelden en straatnamen. Toch speelt dit concept nog veel breder. In z'n simpelste vorm, 'weten hoe het vroeger was', is het van groot belang wanneer we bijvoorbeeld proberen te praten over de vermeende verengelsing en verloedering van het Nederlands. </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">In dat kader is het filmpje, dat Vlaanderens Taalpaus</span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ruud Hendrickx twee weken geleden deelde in de </span><a href="https://www.facebook.com/groups/vrttaal/permalink/2532697116832415/" style="font-family: verdana, sans-serif;">Facebookgroep VRT Taal</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, een schitterend voorbeeld. </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het is de moeite van het bekijken waard, al is het maar omdat er een nogal belangrijke les in zit voor iedereen die zich zorgen maakt over de plotselinge teloorgang van het hedendaagse Nederlands.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<a name='more'></a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Spelfouten</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">In het filmpje spreekt een docent, J.A. de Ridder, over de invloed van vreemde talen op het Nederlands, zowel vroeger als ten tijde van het verschijnen van het filmpje in 1961. Vier onderwerpen komen ter sprake, waarvan één vrij terloops. Om daarmee te beginnen: </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De Ridder zegt een heel aantal spel- en taalfouten te hebben gevonden. Zo wordt er over </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><i>highspeetbanden </i>gesproken, en zijn bepaalde woorden foutief met verbindingsstreepje geschreven (zoals <i>lipstick</i>-<i>kleur</i>). Hij heeft daarnaast nog meer fouten uit de krant gehaald. Let wel, het gaat om 1961: het idee dat spelfouten in de krant alleen iets van de laatste tijd zouden zijn (zoals ik <a href="https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/redactie-vecht-tegen-taalfouten~b9262f24/">geregeld</a> lees) lijkt duidelijk te ontkrachten. Voilà: als we daadwerkelijk kennis zouden nemen van het verleden, dan zouden we misschien een andere blik op het heden werpen.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Engelse woorden</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De andere drie onderwerpen gaan allemaal over de invloed van vreemde talen op het Nederlands. Ten eerste is daar de hoeveelheid leenwoorden uit Engels en Frans die in het Nederlands aanwezig zijn. De Ridder noemt een groot aantal woorden, die ik heb geprobeerd bij elkaar te zetten:</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><i>jam caddy, trench coat, multi coat, rain coat, duster, for sophisticated people, sherry, not too dry not too sweet, lipstick, plastic, geacheveerd, dernier cri, lingerie, esprit, for gentlemen, sales manager, assistant publicity manager, highspeetbanden </i>[sic]<i>, torsie, touring sport, d'elegance, workshop, attaqueren, visualiser, lay out-man, copyrighter, civil engineer</i></span></blockquote>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Een fraai begin: 'Vader, wilt u mij even de </span><i style="font-family: verdana, sans-serif;">jam caddy</i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> aangeven', waarna dat woord met een enorme walging herhaald wordt. Ik wist niet eens wat dit was, maar toen ik het zocht <a href="https://www.google.com/search?q=jam+caddy&sxsrf=ALeKk01us-Uv9eIJLvNkza4f8-x1qcro7Q:1593502677476&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwjXmqiIhKnqAhVQ2KQKHbv3DMoQ_AUoAnoECAsQBA&biw=1440&bih=766">herkende ik het object wel</a>. Toch ben ik dit woord nog nooit tegengekomen. Veel van de andere andere woorden worden nog zeker wel gebruikt, zoals natuurlijk de zo gehate functietitels, <i>plastic</i> en <i>sherry</i>. De Franse woorden lijken me minder courant: <i>geacheveerd</i> komt nog wel een enkele keer voor maar is zeldzaam, <i>dernier cri </i>en <i>esprit</i> zijn in ieder geval in Nederland ook niet frequent.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Advertenties</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Vervolgens zijn er de advertenties die volledig in het Engels zijn gesteld. </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De Ridder noemt een aantal buitenlandse bedrijven dat hun advertenties volledig in het Engels doet, en daarmee het Nederlands enorm minachten. Daar zit overigens wel een wanstalt van een 'het had waar kunnen zijn'-Baudetje in. De Ridder geeft zelf toe een advertentie uit een Amerikaans tijdschrift te hebben geknipt, 'maar als ik het u niet gezegd had, had u het beslist niet gemerkt'. Koekoek. </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ten slotte toont het filmpje een vrolijke montage van etalages en andere taaluitingen in de publieke ruimte, die telkens in het Engels of Frans zijn, of waar Nederlands onderaan komt. Ook hier is wat goedkope trucage toegepast (een aantal foto's wordt herhaald), maar toch komt er duidelijk flink wat Engels voor: </span><i style="font-family: verdana, sans-serif;">selling and service here, grill room, music hall, coffeeshop, spécialités, </i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">allerlei talen worden gesproken waaronder Nederlands als laatste op het lijstje. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Niks nieuws</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Wat er zo tekenend is aan dit filmpje: het zou gisteren kunnen zijn opgenomen. Goed, het woord </span><i style="font-family: verdana, sans-serif;">drug store </i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">(op 12'02)</span><i style="font-family: verdana, sans-serif;"> </i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">wordt op een merkwaardige manier uitgesproken, en het kapsel van deze gentleman is wat verouderd. Maar inhoudelijk zijn deze vier punten (taalfouten, leenwoorden, advertenties, etalages) bijna precies die dingen waar verloederingvrezers zich nu zo druk om maken. Je ziet dat bijvoorbeeld in dat <a href="https://martenvandermeulen.com/2019/11/21/against-meningen-over-het-english/">goedbedoelde maar slecht onderbouwde boek</a> dat vorig jaar zo stellig stelling nam tegen het Engels. Er zou sprake zijn van een opmars, 'tegenwoordig spreekt iedereen Engels', al dat Engels in reclame en straatbeeld. Maar dat dacht men dus meer dan vijftig jaar geleden ook al! Ook 'grappig' is dat precies dezelfde bezwaren tegen dit soort alarmisme vandaag spelen als toen: er is sprake van selection bias, en er is totaal geen reden om aan te nemen dat deze piepkleine selectie representatief is voor het geheel.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het is natuurlijk mogelijk dat er zowel nu als vroeger sprake is/was van een opmars van het Engels. Maar er wordt toch vaak de indruk gewekt alsof er sprake is van een fenomeen dat <i>juist nu </i>(cliché alert) oprukt. En dat is nou precies de lol van historisch besef: door in te zien dat iets juist niet juist nu gebeurt, kunnen we het heden in perspectief plaatsen, én begrijpen waar de huidige situatie vandaan komt, én kijken hoe hier in andere tijden mee om werd gegaan. Dit vraagt wel om enige interesse in daadwerkelijk begrip, in plaats van alleen maar paniekerig roeptoeteren, en dat laatste is toch wel wat veel mensen willen.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Begrijpelijk</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het vervelende is, dat het tot op zekere hoogte begrijpelijk is, dat mensen denken dat taalfouten en verengelsing nieuw zijn. Historisch besef blijft, zoals we nu bij andere zaken ook zien, bij heel veel mensen achterwege. <a href="https://martenvandermeulen.com/2018/08/03/het-probleem-met-taalverloedering/">Taal</a> is daarop geen uitzondering. Denken dat een taalfenomeen nieuw is kan zowaar cognitief verklaard worden door de <i><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Recency_illusion">recency illusion</a>. </i>En hoe vaak zien of lezen we nou dit soort historische verhandelingen over taalfenomenen in andere tijden? Hoe verklaarbaar ook, het maakt het niet minder teleurstellend. Zeker als dit gebrek aan historisch besef bij historici zit: van hen zou je toch meer mogen verwachten. </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Wat we kunnen doen is dit soort filmpjes delen, en blijven pleiten voor meer bewustzijn in het onderwijs. Misschien dat we dan in de toekomst toch net iets meer historisch taalbesef kunnen verwachten.</span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-82526001077138012772020-06-10T09:25:00.003+02:002020-06-10T09:31:04.735+02:00Wil je een bier of een koffietje?<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">door Marten van der Meulen</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ach, verkleinwoorden. Zo typisch Nederlands, en toch zo alom gehaat. Misschien is dat die zogenaamde <i>oikofobie</i> waar je tegenwoordig weleens over hoort blaten? De weerzin tegen verkleinwoorden is in ieder geval volstrekt onterecht: ze zijn namelijk ontzettend interessant (zie ook <a href="http://milfje.blogspot.com/2013/02/de-dubbele-diminutief-en-een-gebroken.html">diminutiefinflatie</a>). Neem nou de categorie eten & drinken. Het gedrag van woorden als 'bier' en 'koffie' is heel anders. Gek, maar leuk.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Bier en wijn</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Bezie de volgende zinnen:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<ul>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zullen we een biertje gaan drinken?</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zullen we een wijntje gaan drinken?</span></li>
</ul>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana, sans-serif;">In deze zinsconstructie zou ik in principe de verkleinvorm gebruiken. Met andere woorden, de verkleinvorm is voor mij de norm (hoewel dat natuurlijk voor anderen anders kan zijn, want </span><a href="https://martenvandermeulen.com/2019/02/15/is-hele-goede-een-taalfout/" style="font-family: verdana, sans-serif;">de een z'n norm is de ander niet</a><span style="font-family: verdana, sans-serif;">). Zonder -tje kán het wel, maar ervaar ik het als veel minder gebruikelijk:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<ul>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLezyTgl5spnz_gOc4dbCYDyky4aPn-5xIzwdsY3p6FyK7p3LZktd-gM_7XVxAa77PVKUmFj5ICUlnVdYjAcQZGxRJJwngNcnZ4Iwplt3poBJSLuFcBdCGVwAodMJEzacngusCIp-db_M/s1600/Screenshot+2020-01-22+18.08.05.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="33" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLezyTgl5spnz_gOc4dbCYDyky4aPn-5xIzwdsY3p6FyK7p3LZktd-gM_7XVxAa77PVKUmFj5ICUlnVdYjAcQZGxRJJwngNcnZ4Iwplt3poBJSLuFcBdCGVwAodMJEzacngusCIp-db_M/s320/Screenshot+2020-01-22+18.08.05.png" width="320" /></a>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Wil je een bier gaan drinken?</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">? Wil je een wijn gaan drinken?</span></li>
</ul>
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLezyTgl5spnz_gOc4dbCYDyky4aPn-5xIzwdsY3p6FyK7p3LZktd-gM_7XVxAa77PVKUmFj5ICUlnVdYjAcQZGxRJJwngNcnZ4Iwplt3poBJSLuFcBdCGVwAodMJEzacngusCIp-db_M/s1600/Screenshot+2020-01-22+18.08.05.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Voor mij is de zin met 'een bier' nog wel mogelijk, maar dat vind ik nogal studentikoos klinken. Gemarkeerde stijl dus. Ook kun je het wel over 'een wijn' hebben, maar dan is het meer een soortnaam. Je gebruikt zo'n uitdrukking bijvoorbeeld als je verschillende wijnen op een proeverij aanbiedt. In die omstandigheid kan ook 'bieren' zonder verkleinsuffix ('Meer dan 100 bieren op fles'). Maar dan kun je ook eigenlijk geen lidwoord gebruiken (althans, niet in mijn spraaksysteem). Sowieso lijken lidwoorden een belangrijke rol te spelen in bier vs biertje. De volgende zin is bijvoorbeeld prima:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<ul>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zullen we bier gaan drinken?</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zullen we biertjes gaan drinken?</span></li>
</ul>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hieruit lijkt duidelijk te worden dat de verkleinvorm iets te maken heeft met telbaarheid: een -tje is één eenheid (unit, voor moderno's), zonder uitgang gaat het om een Ontelbare Massa (het <a href="https://taalportaal.org/taalportaal/topic/pid/topic-14419054123420388#537386">Taalportaal</a> zegt het ook: used to itemize certain mass nouns). Hoewel, 'biertjes drinken' kan dan ook weer... Maar dat is eerder een onbegrensde verzameling eenheden en geen ontelbare massa. Enfin.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Koffie, thee en water</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Vreemder wordt het echter wanneer we kijken naar andere liquide middelen. Daarbij is namelijk de verkleinvorm helemaal niet zo vanzelfsprekend, bij een eenheid noch bij een ontelbare massa:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<ul>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zullen we water/thee/koffie gaan drinken?</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">? Zullen we een watertje/theetje/koffietje gaan drinken?</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">* Zullen we een water/thee/koffie gaan drinken?</span></li>
</ul>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het eerste voorbeeld is voor mij prima (hoewel ik iemand zelden uitnodig water te gaan drinken); het tweede geval vind ik opnieuw nogal tuttig (en hoor je dus in de horeca geregeld, althans toen de horeca <a href="https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/horeca-kan-met-huidige-regels-geen-winst-maken-en-sluit-maar-weer~b6ea6b88/">nog bestond</a>). Maar het derde geval is binnen mijn taalsysteem echt niet mogelijk. Daarmee verschilt deze groep dus in acceptatie nog iets ten opzichte van bier en wijn. Waarom, ik weet het niet.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Eten</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Vergelijkbare schefigheden vinden we ook bij eten overigens. Een patatje, een kroketje, een broodje, voor mij is dat allemaal prima. Er is zelfs een écht betekenisverschil bijvoorbeeld bij 'een brood' en 'een broodje'. Een patat kan dan weer niet (maar een patat mét weer wél). Wat ook moeizaam is, dat zijn woorden als een banaantje, een rijstwafeltje, een slaatje. Ook dat vind ik weer tuttig klinken, maar opnieuw, je hoort het wel zeker in de horeca ('gerechtje' is ook altijd een giller).</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Kortom: er zijn verschillen in het gebruik van de verkleinvormen. De enige echt interessante vraag is altijd: waarom wel het een maar niet het ander? De -tjes zijn vooral bij alchoholhoudende dranken gangbaar. Zou dat dan de crux zijn? Misschien is er sprake van een soort taboeverzwakkende functie, waarbij iets minder erg wordt bevonden vanwege dat verkleinsuffixje. Ik ben benieuwd hoe anderen dit ervaren. </span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-73040536126624435472020-05-22T10:52:00.000+02:002020-05-22T10:56:30.572+02:00Emeritus als autoriteitsargument<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">door Marten van der Meulen</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Eerder deze week ging op Twitter <a href="https://zelfzorgcovid19.nl/medici/">een lijstje rond</a> met mensen die een bepaalde aanpak tegen Covid-19 steunen. Ik zal me daar, een wespennest vermijdend, verder inhoudelijk maar niet teveel mee bezighouden. Wel kan ik niet laten te vermelden dat de Franse viroloog Raoult (bekend van de chloroquinebehandeling) wetenschappelijk nogal betwistbaar werk lijkt af te leveren (zie <a href="https://forbetterscience.com/2020/04/22/chloroquine-witchdoctor-didier-raoult-barking-mad-and-dangerous/">hier</a> en <a href="https://forbetterscience.com/2020/03/26/chloroquine-genius-didier-raoult-to-save-the-world-from-covid-19/">hier</a>). Maar dat terzijde. Wat mij taalkundig interesseert is het gebruik van het woord 'emeritus' op dat lijstje, dat als titel 'Medici' heeft (daar valt ook nogal over te twisten, maar enfin). We komen op dat lijstje de volgende voorbeelden tegen:</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">huisarts emeritus </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">psychiater emeritus</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">natuurgeneeskundig arts emeritus</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">radioloog emeritus</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">arts emeritus</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">oefentherapeut Cesartherapie emeritus</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het is een verrassend lijstje, want voor zover ik wist werd emeritus alleen gebruik bij hoogleraren en professoren. Toen ik zulks <a href="https://twitter.com/MartenvdMeulen/status/1262705172993781763">op Twitter deelde</a>, werd me al snel duidelijk dat de titel ook in religieuze kringen wel wordt gebezigd (ik verkeer daar weinig ten gevolge van mijn opgroeien in Gomorra achter de Duinen). Maar bovenstaande voorbeelden lijken nergens te worden genoemd.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></div>
<a name='more'></a><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Gebruik</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nu kan Wikipedia me natuurlijk <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Emeritaat">nog meer vertellen</a>, ik wil kijken wat er ook daadwerkelijk gebeurt en hoe vaak. Ik wendde me dus tot <a href="https://corporafromtheweb.org/">COW</a>, het grootste corpus dat beschikbaar is voor het Nederlands (ongeveer 6 miljard woorden). De inhoudswoorden die het vaakst voorkomen direct voor en na 'emeritus' zijn de volgende:</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">hoogleraar - 7027</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">professor - 1160</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">predikant - 424</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">pastoor - 156</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">bisschop - 62</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">aartsbisschop - 46</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">hulpbisschop - 29</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">president - 23</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">voorzitter - 22</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">lector - 19</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het verschil in frequentie is groot: duidelijk is dat hoogleraar op afstand de meestvoorkomende </span><a href="https://ivdnt.org/onderzoek-a-onderwijs/lexicologie-a-lexicografie/woordcombinaties" style="font-family: Verdana, sans-serif;">collocatie</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> is, en dat de academie sowieso </span><a href="https://martenvandermeulen.com/2018/04/24/de-verreweg-grootste-of-verreweg-de-grootste/" style="font-family: Verdana, sans-serif;">het verreweg belangrijkste</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> domein is. Religie levert iets meer termen op, maar die komen allemaal vrij weinig voor. Van de termen uit het lijstje medici komt emeritus psychiater alleen voor als nom de plume voor <a href="https://speld.nl/2012/08/27/zeldzame-antropoloog-ontdekt/">een reageerder op De Speld</a> (dat lijkt me vrij tekenend); arts emeritus komt één keer voor. Behalve dus in dat lijstje.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Functie</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het gebruik van emeritus wás dus erg beperkt: waarom wordt het dan hier nu zo uitbreidend gebruikt? Op zichzelf is zo'n betekenisuitbreiding niet zo vreemd, waarbij een woord van een specifieke functie of gebruikssituatie ruimer wordt toegepast. Maar ik vermoed dat het in dit specifieke geval met autoriteit te maken heeft. Het lijkt me dat het gebruik van het woord emeritus meer cachet geeft dan een van de alternatieven, zoals 'gepensioneerd', 'in ruste', of 'buiten dienst'. Zoals skepsoloog Pepijn van Erp <a href="https://twitter.com/pjvanerp/status/1262705671419592704">ook reageerde op Twitter</a>: het kan ook te maken hebben met het feit dat artsen zich niet langer 'arts' mogen noemen na hun pensionering: ze dienen "iets als 'np' (niet praktiserend)" te gebruiken. Dan is emeritus natuurlijk een betere en sjiekere term! </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De vraag is dan natuurlijk of het echt zo werkt: heeft het gebruik van het woord emeritus een effect op de perceptie van een autoriteitsargument? Ik vermoed dus van wel. Sowieso valt het me op (maar dat kan natuurlijk een <i><a href="https://web.stanford.edu/~zwicky/LSA07illude.abst.pdf">recency illusion</a></i> zijn) dat de titel emeritus ook in klimaatdebatten af en toe langskomt. Grappig is dat bij een <a href="https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/10/prijsschieten-op-de-klimaat-wetenschap-a3952766">kritisch stuk in NRC</a> dan weer van 'gepensioneerde hoogleraren' wordt gesproken: duidelijk minder status. En een subtiel andere betekenis. De suggestie van 'emeritus' is, althans bij mij, dat men nog wel het betreffende ambt een beetje bijhoudt, alleen niet meer vanuit een officiële baan. Of dat ook echt zo is laat zich raden, maar zoals zo vaak: waarheid doet er niet toe, het gaat om perceptie.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Autoriteit</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Of het gebruik van emeritus echt invloed heeft op hoe mensen autoriteit verwerken, dat weten we niet. Er is best wat onderzoek naar hoe mensen omgaan met autoriteitsargumenten: we weten bijvoorbeeld wel iets over hoe mensen met verschillende culturele achtergronden omgaan met onderzoekers die zich uitspreken over zaken die niks met hun vakgebied te maken hebben (zie <a href="https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s11218-010-9139-6.pdf">hier</a>). </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nog niet gepubliceerd onderzoek dat ik deed samen met Gudrun Reijnierse liet bovendien zien dat het gebruik van 'prof X van uni Y' invloed kan hebben op de geloofwaardigheid van bepaald nieuws. Misschien speelt emeritus hier ook een rol bij. Hoewel </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">oefentherapeut Cesartherapie emeritus bij mij toch vooral op de lachspieren werkt.</span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-62667099187894690572020-04-17T10:36:00.000+02:002020-04-17T13:19:22.028+02:00Twee woorden, negen letters - Het Spel<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Gisteren <a href="http://milfje.blogspot.com/2020/04/twee-woorden-negen-letters-een.html">deelden we</a> een stukje over Het Grote Nieuwe Nieuwe Taalschisma: twee woorden, negen letters. Is het nou 'bier halen', of toch 'duurt lang'? Op onze Facebooksite kwam onderstaande reactie:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBofBDpRBL6t0oR5zlGIOWS5g1Zt-nxkwv9BqoD-b2KyJqrkG1CWGMogBYHH_PlG14ZOIFEAY6beyCGz4-zSarwUD5jUQebFLe5AM79kMiFVl-iQT9ezGWk4ek0QhUKJlwrrvKYxN4xAE/s1600/Screenshot+2020-04-16+11.50.37.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="126" data-original-width="880" height="90" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBofBDpRBL6t0oR5zlGIOWS5g1Zt-nxkwv9BqoD-b2KyJqrkG1CWGMogBYHH_PlG14ZOIFEAY6beyCGz4-zSarwUD5jUQebFLe5AM79kMiFVl-iQT9ezGWk4ek0QhUKJlwrrvKYxN4xAE/s640/Screenshot+2020-04-16+11.50.37.png" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hugo sluit aan bij een rijke traditie van Vertellers van het Zeer Korte Verhaal. Het bekendst in deze categorie is waarschijnlijk het intens tragische 'For sale, baby shoes, never worn', dat vaak aan Hemingway wordt toegeschreven (hoewel hij <a href="https://www.thevintagenews.com/2017/09/24/for-sale-baby-shoes-never-worn-tracing-the-history-of-the-shortest-story-ever-told/">het waarschijnlijk niet bedacht</a>). In de tijd van Twitter worden er natuurlijk ook verhalen geschreven, bijvoorbeeld op het geweldige account <a href="https://twitter.com/kortschrijvers">@kortschrijvers</a>.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">"Maar waarom maken we van dit schisma niet óók een spel?" overpeinsden we uitbundig. Daarom bij dezen: Twee woorden, negen letters - het spel (H. B. gewidmet).</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het idee is simpel: vertel een kort verhaal, dat telkens bestaat uit zinnen van twee woorden met (bij elkaar opgeteld) negen letters. Spaties tellen niet mee, dus je mag 1+8, 2+7, 3+6, 4+5, of een omdraaiing van die getallen gebruiken. Bijvoorbeeld:</span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">O smeerlap. (1+8) </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De groeten! (2+7) </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Kom spelen. (3+6) </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Geel vocht. (4+5)</span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> Penis hier. (5+4) </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Vreemd sop. (6+3) </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ontbeer me! (7+2) Hengstte u? (8+1)</span></blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Een woord van negen letters mag niet, want het gaat immers om twee woorden. De zuiverste vorm is 4+5 of 5+4 (want bier halen/duurt lang), en laten we afspreken dat het leesteken aan het eind ook niet meetelt. Of de ij 1 of 2 letters is mag je lekker zelf weten.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Vervolgens is de sport om hier een verhaal uit op te bouwen. Een minimum of maximum aantal zinnen wordt niet gegeven door de uitdrukking, maar laten we afspreken dat het in één tweet moet passen. Dat betekent dat je maximaal 23 zinnetjes mag gebruiken (want een tweet = 280 tekens, en de zin is eigenlijk twaalf tekens (want negen letters + spatie + leesteken + spatie voor de volgende zin). Maar korter mag natuurlijk ook.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Lijkt me duidelijk toch? Leuk ook voor de vrijdag, zo een spelletje. Hier, wij doen vast een voorzet.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ha Roderik! <br />Dag Miepje. <br />Alles goed? <br />Gaat matig. Poes kwijt. <br />Ah treurig. En Vålériè? <br />Bier halen. <br />Oké lekker. Seksen dan?<br />Heel graag! Maar taboe...</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Aha, jammer. Op afstand? </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Per mobiel?</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hitsig zeg! Prima hoor!</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">En zo zien jullie, quarantainekinderen, dat je Tinder helemaal niet nodig hebt om in 153 tekens een lustvolle romance te laten ontluiken. En nu jullie!</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-88819684982293278042020-04-16T09:43:00.000+02:002020-04-16T09:43:37.733+02:00Twee woorden, negen letters: één taalgemeenschap, twee antwoorden<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><i>Door Sterre Leufkens</i></span></div>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Wie net als ik veel quarantainetijd op sociale media doorbrengt heeft 'm vast langs zien komen: de <a href="https://burger-punten.nl/?fbclid=IwAR2KhpxlBnJPWxStaUnTn89VsCerT3mNnJ4WzQ6mMgY06XveDVok7QXbhB0">burgerlijkheidstest</a>. Hilariteit alom, om deurmatten en een kaasschaaf als taartschep, maar de vraag die in mijn tijdlijn de meeste reacties opriep was deze:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Twee woorden, negen letters: ...???</span></blockquote>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Wat is daarop úw antwoord, lezer? De antwoorden die ik kreeg op mijn twitter-poll laten iets superinteressants zien: dat we in de hypergeglobaliseerde, voortdurend verbonden, sociaal kleffe anderhalvecentimetersamenleving van een paar weken geleden minder vernetwerkt zijn dan we misschien wel dachten.</span></div>
<br />
<a name='more'></a><b style="font-family: verdana, sans-serif; text-align: justify;">Poll</b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">
</span>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Eerst maar even die poll. Er circuleerden twee mogelijke opties, die ik natuurlijk verwerkte, en het kon natuurlijk nog wat anders zijn. Ziehier het resultaat:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJdm9bwXq2a8nr6__6enOC2xTRIKWoiigVPsILD-fPZlwJ8aD9r97OC_9mxlp6SlwwZT2mhwHE354WC6ZYRQ4mtSbwJBYtlswYlq4DZVVFskVIc7dMBsffTBiVJLZCTpiIc-kBwUzv268/s1600/Schermafdruk+2020-04-11+16.54.43.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="315" data-original-width="594" height="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJdm9bwXq2a8nr6__6enOC2xTRIKWoiigVPsILD-fPZlwJ8aD9r97OC_9mxlp6SlwwZT2mhwHE354WC6ZYRQ4mtSbwJBYtlswYlq4DZVVFskVIc7dMBsffTBiVJLZCTpiIc-kBwUzv268/s400/Schermafdruk+2020-04-11+16.54.43.png" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Bijna tweederde van de twitteraars antwoordt net als ik uit volle borst: duurt lang! Ik weet toevallig zeker dat ik dit van mijn vriendin heb geleerd, want ik herinner me de eerste keer dat we ergens stonden te wachten, ze me veelbetekenend aankeek en zei: twee woorden negen letters!? Ik dacht nog even dat we een cryptogram gingen doen maar inmiddels weet ik beter.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Een kwart der twitterandi denkt er echter heel anders over, en beantwoordt de voorzet met 'bier halen'. En dan zijn er nog best wat mensen die iets drankgerelateerds invullen (meter bier, hertog jan, wijn graag, happy hour) of iets compleet anders (lekker gek, twee negen, huis kopen). Vooral bij die laatste antwoorden kun je je afvragen of mensen dat echt zeggen, of dat het verzonnen is om toch maar iets te antwoorden op de vraag.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Studententaal</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ik vermoed dat alle échte varianten zijn ontstaan in mensen hun studententijd. Dat suggereert de test ook: trouwe volger @rndngs ontdekte dat je met beide antwoorden mínder burgerpunten haalt, dus kennelijk ben je volgens de quizmasters een lekker ongebonden vrijbuiter als je überhaupt een antwoord hebt - en een ongebonden vrijbuiter is wat je vooral in je studententijd bent. Trouwens, mensen zeggen ook gewoon dat ze 'dit altijd zeiden in de kroeg', of 'van een mede-student hebben overgenomen', etc. Iemand op feestboek noemt de hele quiz zelfs 'een heel Delfts testje'.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nu zou ik zeggen: studenten vormen een grote sociale groep. Natuurlijk kent niet iedere student alle andere studenten, en zijn er subgroepen per stad, per vereniging, per faculteit, per jaar, en weet ik wat. Maar om het even bij de taal te houden (dit is tenslotte een taalblog): ik zou denken dat studenten op elkaar lijken qua taalgebruik, en dat als ergens een groepje studenten een nieuw woord begint te gebruiken, dat makkelijk kan worden overgenomen door andere studenten. Ik denk dan aan woorden als atten, grondpizza, pandapunten, SOG'gen - concepten die vast niet bij alle, maar toch bij veel studenten bekend zijn. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Schisma</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Wat nu zo spannend is aan het twee-woorden-negen-letters-verhaal is dat er dus zeker heel veel mensen zijn die in hun studententijd met deze grap kennis hebben gemaakt, maar 1. dat er variatie is en 2. dat niemand op de hoogte lijkt te zijn van die variatie. Mensen (mezelf incluis) zijn </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">totaal verrast wanneer blijkt dat er andere antwoorden mogelijk zijn. Kennelijk is er tussen de studentencafés waarin deze grap gemaakt en doorgegeven wordt ooit een enorm schisma ontstaan. Er zijn duurt-lang-studenten, en er zijn bier-halen-studenten, en die ontmoeten elkaar blijkbaar niet. Social distancing avant la lettre, in de studentenkroegen. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hoe kunnen we dit nou verklaren? Was het antwoord vroeger altijd 'duurt lang', maar is er ergens in Groningen (om maar even een relatief geïsoleerde studentenstad te noemen) opeens een innovator geweest die met 'bier halen' begon, waarna 23% van de populatie de oorspronkelijke reactie nooit heeft geleerd? Kan een taalkundig RIVM de data misschien in een taalmodel stoppen, en de besmettingsgraad van de diverse varianten berekenen? </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Noem het pandemieparanoia, maar ik zie hier een schisma van patat-friet-achtige proporties opdoemen. Testen dit, voor het te laat is. </span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-3695567047192455642020-04-06T09:53:00.000+02:002020-04-06T09:53:16.173+02:00Is vaagtaal altijd Engels?<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">door Marten van der Meulen</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Twitterlegende Mark Traa (o.a. bekend van <a href="https://www.instagram.com/liefdevantoen/">de schitterende oude liefdesadvertenties</a>) deelde een tijdje geleden een deel van een advertentie op Twitter:</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj57_nB1uD7pWchU2g_qnk1usgcrIcxlXsICUk555JiXShoKooib45ELxI13bQTI5-viiqsao2u-MeYzYV8J042qJY7FI6665dWU-6U0hJs2uYT9E8aO-rHx6i2x_l6VkGFb15XZnEZtXo/s1600/Screenshot+2020-02-21+08.43.16.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1346" data-original-width="951" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj57_nB1uD7pWchU2g_qnk1usgcrIcxlXsICUk555JiXShoKooib45ELxI13bQTI5-viiqsao2u-MeYzYV8J042qJY7FI6665dWU-6U0hJs2uYT9E8aO-rHx6i2x_l6VkGFb15XZnEZtXo/s320/Screenshot+2020-02-21+08.43.16.png" width="225" /></a></div>
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; text-align: justify;">Veel mensen zullen deze advertentie als een gedrocht ervaren (ik ben daar zeker één van): wat staat hier in hemelsnaam? Vaagtaal in optima forma. Natuurlijk kwam ook snel </span><a href="https://twitter.com/CynthiaStreef/status/1229871885359427584" style="font-family: Verdana, sans-serif; text-align: justify;">de reactie die je wist dat ging komen</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; text-align: justify;">:</span><br />
<blockquote class="twitter-tweet">
<div dir="ltr" lang="nl" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHJoppqw5u-lucbYBY1TftmUQS85C4NKhvjej02DR21NmGt5Hv7ocQIBAq81YAPBUtiz9hXpLomQERC_bNTAn676n94Fh8usR1SpGw5d842rpO6yV1DqAQIgfvyUAKTonfZahE2fsFJ_0/s1600/Screenshot+2020-02-21+08.47.43.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="164" data-original-width="1182" height="55" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHJoppqw5u-lucbYBY1TftmUQS85C4NKhvjej02DR21NmGt5Hv7ocQIBAq81YAPBUtiz9hXpLomQERC_bNTAn676n94Fh8usR1SpGw5d842rpO6yV1DqAQIgfvyUAKTonfZahE2fsFJ_0/s400/Screenshot+2020-02-21+08.47.43.png" width="400" /></a></div>
<br /></div>
</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Inmiddels <a href="https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/03/dit-is-de-taal-waar-hr-mensen-warm-van-worden-a3992520">schreef zelfs</a> Japke-d. Bouma erover. De relatie tussen vaagtaal in het bedrijfsleven en Engels wordt vaak gelegd. Maar is die terecht? Deze advertentie biedt een inkijkje. Geen antwoord, wel een voorbeeld.</span><br />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<a name='more'></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<strong><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Tellen</span></strong></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ik gaf vorig blok onderwijs aan de tweedejaars Nederlands in Nijmegen. In het methodevak corpustaalkunde (waar ik <a href="http://martenvandermeulen.com/2019/03/05/wat-gebeurt-er-eigenlijk-in-de-studie-neerlandistiek/">al eerder</a> over schreef) leren studenten omgaan met grote hoeveelheden tekst. Ongeveer het eerste wat ze leren, is dat je de woorden in een tekst op twee niveaus kunt tellen: je kunt kijken hoeveel verschillende woorden er zijn (types) en je kunt tellen hoeveel woorden er überhaupt voorkomen in de tekst (tokens). In het geval van deze advertentie zien we het volgende:</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tokens - 56<br />types - 41</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Laten we nu eens kijken hoeveel daarvan Engels is. Ik zou zeggen: <em>owner, employee, journey, people, employee, experience, employee, journey, onboarding </em>en <em>HR</em>. Tien tokens, waarbij <em>customer journey </em>en <em>employee experience </em>natuurlijk één begrip zijn en <em>optimaliseren </em>nog een twijfelgeval is (<a href="http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/optimaal">misschien Engels, misschien Frans</a>). Hoe dan ook is in dit tekstje 18% van de tokens Engels, en 17% van de types (want sommige tokens komen meerdere keren voor). Flink veel, maar meer dan 80% van de woorden is zowel op type- als op tokenniveau géén Engels. Wat dat betreft is het glas, vanuit Nederlands gezien, niet eens halfvol: het is voor viervijfde vol. Zeggen dat deze advertentie 'in het Engels' is, lijkt me dus nogal overdreven. Toch is het een flink aandeel.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<strong><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></strong>
<strong><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Alternatief</span></strong></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het is bovendien de moeite waard eens verder in te zoomen op deze advertentie. Hoeveel is nou echt vaagtaal, en hoeveel is potentieel onnodig Engels? In die laatste categorie valt volgens mij sowieso het woord <em>employee</em>. Ik zit niet zo in deze <em>scene, </em>maar ik kan geen verschil bedenken tussen <em>employee </em>en <em>werknemer</em>, althans inhoudelijk. Hiermee verschilt dit woord van bijvoorbeeld <em><a href="http://milfje.blogspot.com/2013/12/anglicisme-van-het-jaar-2013-awkward.html">awkward</a></em>, dat een andere distributie heeft dan de vergelijkbare woorden <em>gênant </em>en <em>ongemakkelijk. </em>Niet alles wat <em>gênant</em> is, is <em>awkward</em>, maar volgens mij is iedere <em>employee </em>een <em>werknemer. </em>Employee is dus misschien inhoudelijk onnodig, maar heeft wel een sociale functie (we <a href="http://milfje.blogspot.com/2020/04/bestaat-er-onnodige-taal.html">schreven</a> er vorige week over)</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hetzelfde geldt volgens mij voor <em>experience </em>(ervaring), <em>HR</em> (personeelszaken) en <em>people </em>(mensen). Vooral dat laatste woord is gek, want is niet iedereen bij HR een people medewerker? E.e.a. wordt duidelijk wanneer we de originele vacature erbij pakken (<a href="https://werkenbij.vandebron.nl/l/en/o/people-coordinator">hier</a>). De vacature is voor <em>People Coördinator </em>(opvallend mét trema, dus niet op z'n Engels). Je hebt dus mensmedewerkers en mensbazen. Als dat geen vaagtaal is...</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zo houden we nog <em>journey </em>en <em>onboarding </em>over. Dat eerste begrip, als <em>eigenaar van de</em> <em>customer journey</em><em>, </em>is een van de <a href="https://www.bureaukurk.nl/boeken/jeukwoorden-vaagtaal-en-ander-tenenkrommend-woordgebruik-2017/">meestgebruikte</a> <a href="https://www.deondernemer.nl/personeel/leiderschap/11-kantoorcliches-jeuk~290627">voorbeelden</a> van clichématige managerstaal. Dat andere woord kende ik niet eens, maar het gaat blijkbaar om het snel integreren van een nieuwe werknemer. Een alternatief is <a href="http://www.garudabelux.com/documents/OnboardingenSO20160809.pdf">organisatorische socialisatie</a>, maar ik begrijp dan wel waarom onboarding wordt gebruikt: ik associeer socialisatie vooral met het zindelijk maken van katten. Je kunt de term onboarding dus lelijk vinden, ik begrijp in ieder geval deels dat dit woord gebruikt wordt en niet een ander woord of begrip.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<strong><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></strong>
<strong><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nederlands (of Frans?)</span></strong></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Is er ook Nederlandse vaagtaal in deze advertentie? Jazeker, maar op een ander niveau. De Engelse bijdrage gaat vooral om begrippen, om woorden. De Nederlandse vaagheid zit 'm voor mij vooral in de frasen. Drie daarvan zijn voor mij onduidelijk:</span></div>
<ul style="text-align: justify;">
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">je zorgt voor een <em>experience</em> (ervaring)</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">je waarborgt en optimaliseert alle fases</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">je tilt projecten vanuit een HR oogpunt naar een hoger niveau</span></li>
</ul>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zelfs als je namelijk de Engelse woorden zou aanpassen, dan nog blijft het voor mij vrij wollig. Het is moeilijker dit soort frasen te kwantificeren, en misschien vallen ze daardoor minder op. Maar opnieuw: ook Nederlands kent zijn vaagtaal. En het is op z'n minst grappig om te zien dat daar dan weer Frans in voorkomt (in ieder geval fase en niveau, maar ook bv cultuur). Dat vergeten mensen vaak, al dat Frans. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<strong><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></strong>
<strong><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Alles tellen</span></strong></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nu is dit natuurlijk maar één advertentie. Of het representatief is voor het geheel is ernstig de vraag. Maar gek genoeg kijkt bijna niemand naar dat geheel. Er is de leenwoordentelling van Nicoline van der Sijs uit 2012 (zie <a href="https://pure.knaw.nl/ws/files/459248/2012_leenwoordtelling_in_Onze_Taal.pdf">hier</a>): die liet (opnieuw in een klein sample) zien dat in krantentaal 1,5% van de tokens Engels is. Dat is potentieel heel interessant: de intuïtie dat advertenties zoals bovenstaand dus ook verhoudingsgewijs enorm veel Engels bevatten wordt bevestigd. Maar het laat ook zien dat er dus niet overal zoveel Engels voorkomt.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Maar hier blijft het bij (totdat ons artikel over Engels in krantentaal is geaccepteerd, ik hou julli op de hoogte). Er is wel <a href="https://tekstblad.nl/artikel/vreemde-talen-in-reclame">wat onderzoek</a> dat bestudeert hoe dit Engels (en andere talen) wordt ervaren, maar niemand kijkt hoeveel er nou echt wordt gebruikt. Je ziet dit probleem heel breed: veel mensen ervaren of framen Engels als een bedreiging (<a href="https://martenvandermeulen.com/2019/11/21/against-meningen-over-het-english/">de anti-Engels lobby</a> voorop), maar bijna niemand neemt de moeite eens te tellen hoe vaak deze woorden voorkomen, en hoe ze zich verhouden tot het geheel aan tekst in advertenties. Terwijl dat toch de meest wetenschappelijke methode is. Dat weten zelfs mijn tweedejaars studenten inmiddels.</span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-53559644616399201922020-04-01T09:30:00.002+02:002020-04-01T09:31:02.115+02:00Bestaat er onnodige taal?<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><i>Door Sterre Leufkens</i></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De uitspraak die ik misschien wel het allermeest hoor in de discussie over verengelsing (en dat wil wat zeggen, want <i>meine Güte</i> wat wordt daar veel over gezegd en geschreven), is deze:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">"Ik heb niks tegen Engelse woorden, maar wel als het onnódige woorden zijn. We hebben daar al een prima Nederlands woord voor!"</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Deze uitspraak uit diverse monden in andere woorden vind je o.a. <a href="https://www.improveyourbusinessenglish.nl/onnodig-engels-taalgebruik/">hier</a> en <a href="https://www.forumfeminarum.nl/t/onnodig-engels-taalgebruik/9255/25">hier</a> en <a href="https://www.trouw.nl/nieuws/engelse-leenwoorden-zijn-vaak-welkom-maar-onnodig-engels-is-een-steen-des-aanstoots~bc162588/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F">hier</a> en <a href="https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/ook-zo-n-hekel-aan-onnodig-engels-help-ons-aan-bruikbare-nederlandse-alternatieven~bc53a74d/">hier</a>. Mijn spreekbeurt gaat vandaag over dat woord 'onnodig'. Wanneer is een leenwoord nodig, en wanneer kun je net zo goed een eigen-taal-woord maken of gebruiken? En wanneer zijn taalonderdelen eigenlijk überhaupt onnodig? </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Gat of awesome</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;">
</div>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zoals gebruikelijk is hier al eerder over nagedacht. Bijvoorbeeld door taalkundige Yaron Matras, een man die een veelgebruikt handboek schreef over taalcontact. Hij schrijft daarin ook over leenwoorden en merkt op dat er twee belangrijke redenen zijn om een woord uit een andere taal te lenen (eigenlijk zou 'kopiëren' een betere term zijn, want je neemt als lenende taal niks mee en je geeft niks terug):</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<a href="about:invalid#zClosurez" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img alt="Grisport Stelvio - Wandelschoenen - Welkoop" border="0" src="" /></a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">1) Je wilt iets benoemen, maar je hebt er geen woord voor, en een andere taal wél. Er zit dus een gat in je eigen taal, en dat vul je op met een vinger uit andermans dijk. Een beetje alsof je gaat bergwandelen, en dan andermans bergschoenen leent omdat je zelf alleen stadse slippers hebt. Voorbeelden vind je natuurlijk veelvuldig in het gebied der moderne communicatietechnologie: De Nederlander die voor het eerst een smartphone ter hand nam, noemde dat een smartphone. Op dezelfde manier heeft het Russisch allemaal Nederlandse woorden voor zeevaarttermen geleend (kajuit, mast), en gebruiken we ook graag leenwoorden voor culturele fenomenen die we zelf niet hebben, zoals Thanksgiving, sushi, spoetnik. </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">2) Je wilt iets benoemen, en je wilt ook dat iedereen merkt hoe awesome jij bent. Ik gebruik awesome natuurlijk expres, want dat is nou precies een voorbeeld van een leenwoord waar al een Nederlands woord voor bestaat (leuk, tof, geweldig, mieters). Geen sprake van een gat in de taal, maar wel van een toegevoegde waarde van het gebruik van een exotische taal. Die toegevoegde waarde bestaat eruit dat jouw toehoorders nu horen dat jij een andere taal spreekt, een taal die hoort bij een cultuur die we als modern en cool (!) zien.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Gebruikswaarde</b> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Taalgebruikers hebben dus twee redenen om zich tot een andere taal te wenden: het verlangen zich uit te drukken, en/of een statuswens. Het is vooral dat tweede dat men onnodig vindt: er ís al een Nederlands woord, dus het Engelse woord is overbodig. Maar kijk - kennelijk hè, kénnelijk, voegt dat leenwoord toch iets toe. In letterlijke betekenis is het misschien identiek (hoewel dat ook niet per se altijd geldt, sportschoenen en sneakers zijn bijvoorbeeld net iets anders, en zie wat we <a href="http://milfje.blogspot.com/2013/12/anglicisme-van-het-jaar-2013-awkward.html">hier</a> schreven over awkward), maar in gebruikswaarde zeer zeker niet. </span><br />
<a href="https://themusthavesnl1-5e14.kxcdn.com/wp-content/uploads/2019/03/Sleehakken-Suede-Zwart-586x900.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img alt="Sleehakken Suede Zwart | Themusthaves.nl" border="0" height="200" src="https://themusthavesnl1-5e14.kxcdn.com/wp-content/uploads/2019/03/Sleehakken-Suede-Zwart-586x900.jpg" width="130" /></a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Die gebruikswaarde, dat is wat de statuszoeker nodig heeft. Strikt genomen heb je misschien ook maar pakweg 4 paar schoenen nodig (open schoenen, dichte schoenen, nette schoenen, wandelschoenen), en toch wil je misschien dat hippe nieuwe paar Nikes/sleehakken/Uggs om je identiteit toch weer net wat beter mee uit te drukken. Terug naar de leenwoorden: je kunt best een een Nederlands equivalent bedenken en dat gebruiken, maar dan verlies je dat hele statuseffect van het Engels. In die zin is een Engels leenwoord dus wel degelijk nodig. </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;">
</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Dus onnodige taal bestaat niet?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het blijft een interessante kwestie, of er in taal überhaupt wel iets kan bestaan wat echt onnodig is. Waar je evengoed zonder zou kunnen, zonder enig verlies aan uitdrukkingsmogelijkheden. Zo is er de kwestie 'synoniemen': is het mogelijk dat twee woorden exact hetzelfde betekenen, in exact dezelfde situaties gebruikt worden, door exact dezelfde mensen? We schreven <a href="http://milfje.blogspot.com/2017/04/dankje-merci-joe-bedanken-is-knap.html">hier</a> al over het al dan niet synoniem zijn van 'tevreden' en 'content', en van 'dankjewel' en 'merci' - in beide gevallen zijn die woorden toch echt niet inwisselbaar.<br />En als het toch gebeurt, échte synonymie, zie je heel vaak dat 1) die twee woorden in de loop der tijd tóch gaan verschillen in betekenis, gebruikscontext, of gebruikers of 2) dat een van de twee woorden verdwijnt. Kortom: áls er al een onnodig extra woord is, dan verdwijnt die onnodigheid meestal vanzelf. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Onnodige keuzevrijheid</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">En toch en toch zijn er wel degelijk gevallen bekend waar twee taalvormen écht hetzelfde lijken te zijn en toch echt gewoon naast elkaar blijven staan. Een voorbeeld (uit <a href="https://www.neerlandistiek.nl/2019/03/een-zoektocht-van-zo-maar-naar-zingeving/">dit fijne stuk</a>, wat ironisch genoeg over ongeveer hetzelfde gaat als bovenstaande) is de rode vs. groene volgorde. Voor mij persoonlijk maakt het werkelijk geen verschil of iemand zegt 'Ik weet dat je dat hebt gezegd' of 'Ik weet dat je dat gezegd hebt.' Niet in betekenis, niet in status, niet in aannames over afkomst of wat ook, nee, exact hetzelfde. En toch duurt deze situatie voort. Waarom? Ik heb geen idee, en dat maakt het nou juist zo tof.</span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-68932515639495183132020-03-19T10:28:00.001+01:002020-03-19T10:28:34.416+01:00Taalconstructies in tijden van corona<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">door Marten van der Meulen</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Alles wordt beïnvloed door het coronavirus: ook taal. We hebben <a href="https://www.morana-lukac.com/post/the-language-of-coronavirus-a-timeline?fbclid=IwAR2o2BCva6xQA6-nY3ZTFavGHr4k7LINAoPAEbghYjioQG0iVYQ5nze56Go">een aantal nieuwe woorden</a>, de communicatie over het virus <a href="https://www.neerlandistiek.nl/2020/03/de-coronacommunicatie-kan-kon-beter-maar-hoe/">is interessant</a>, en eerder deze week zag ik bijvoorbeeld het blog dat ik wist dat ging komen, over <a href="http://blogs.nottingham.ac.uk/makingsciencepublic/2020/03/17/metaphors-in-the-time-of-coronavirus/">het gebruik van metaforen rondom corona-berichtgeving</a>. Wat mij op mijn beurt dan weer opviel was de titel van dat blog: </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><i>Metaphors in the time of coronavirus</i>. De constructie die in die titel wordt gebruikt hebben we in het Nederlands ook, in een variant: <i>X in tijden van Y</i>. Voor mij is deze constructie vooral bekend door de titel van Gabriel Garcia Marquez' boek <i><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Liefde_in_tijden_van_cholera">Liefde in tijden van cholera</a> </i>(1985)<i>. </i>Misschien vanwege de ziekte in die titel viert deze constructie de laatste weken hoogtij, in deze tijden van corona.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></div>
<a name='more'></a><br />
<b style="font-family: verdana, sans-serif; text-align: justify;">In tijden van</b><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De uitdrukking 'in tijden van' komt niet zomaar voor met allerlei woorden: de constructie wordt gebruikt in een aantal karakteristieke combinaties. </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Daarin zijn volgens mij vier patronen te herkennen.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<ol>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">In tijden van X</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">X in tijden van Y</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Liefde in tijden van X</span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">X in tijden van [ziekte]</span></li>
</ol>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Optie 1 is de eenvoudigste. Deze optie komt in ieder geval in de vroege 16e eeuw voor: m</span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">et behulp van de </span><a href="https://www.dbnl.org/ngram-viewer/" style="font-family: verdana, sans-serif;">DBNL n-gram viewer</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span><a href="https://www.dbnl.org/tekst/_klo002kloo01_01/_klo002kloo01_01_0007.php?q=in%20tijden%20van#hl1" style="font-family: verdana, sans-serif;">vond ik </a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">bijvoorbeeld snel een voorkomen van 'in tijden van oorlogen' uit 1501. Wat </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">v</span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">erder zoeken levert ook nog <a href="https://www.dbnl.org/zoeken/zoekeninteksten/corpusZoek.php">een paar eerdere varianten op</a>. Wat opvalt is dat vooral twee woorden werden gebruikt: </span><i style="font-family: verdana, sans-serif;">nood </i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">en </span><i style="font-family: verdana, sans-serif;">oorlog. </i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De uitdrukking lijkt dus een voorkeur voor negatieve contexten te hebben. Dit is een trend, maar zeker geen vereiste: 'in tijden van voorspoed' komt tegenwoordig </span><a href="https://www.google.com/search?q=%22in+tijden+van+voorspoed%22&oq=%22in+tijden+van+voorspoed%22&aqs=chrome..69i57.3079j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8" style="font-family: verdana, sans-serif;">ook geregeld voor</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Liefde in tijden van [X]</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Tot zoverre de basisuitdrukking. Er is ook een variant met een zelfstandig naamwoord vóór het voorzetsel. Wanneer die variant wordt gebruikt is er volgens mij een voorkeur voor twee types: <i>Liefde in tijden van X</i>, en <i>X in tijden van [ziekte]</i>. De liefde-variant neemt duidelijk toe onder invloed van het boek van Marquez. De DBNL n-gram viewer laat zien dat de constructie gebruikt begint te worden vanaf 1986: het jaar nadat <i>Liefde in tijden van cholera </i>verscheen (de meeste gevallen gaan overigens over het boek)<i>. </i>Een eerder geval van de constructie in 1919, <i>liefde in tijden van verwoestingen</i>, lijkt me eerder een invulling van de algemenere constructie X in tijden van Y. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmL-G_hmM000sbMWxHXZi_mwGYm8b012mmWv7tyauVEM69nBM4O8stXPX81K66NWCQgqCj6FKcrRfpBWi6jSfeAEMldHui0LNmfUv7H8puE6xUHqZDnpusPZ0lj9oM_xoCRfe33x1jazo/s1600/Screenshot+2020-03-19+08.51.31.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="956" data-original-width="1370" height="277" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmL-G_hmM000sbMWxHXZi_mwGYm8b012mmWv7tyauVEM69nBM4O8stXPX81K66NWCQgqCj6FKcrRfpBWi6jSfeAEMldHui0LNmfUv7H8puE6xUHqZDnpusPZ0lj9oM_xoCRfe33x1jazo/s400/Screenshot+2020-03-19+08.51.31.png" width="400" /></a></div>
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Als we een breder net uitwerpen, bijvoorbeeld via Google, dan zien we dat liefde ook in andere tijden voorkomt (gelukkig maar). In tijden van <a href="https://www.google.com/search?q=%22in+tijden+van+internet%22&oq=%22in+tijden+van+internet%22&aqs=chrome..69i57j0l2.3264j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8">internet</a>, maar ook oorlog komt nog steeds veel voor. Andere negatieve woorden zijn <a href="https://www.zorgleefplanwijzer.nl/downloads/liefde-seksualiteit-en-intimiteit/95-liefde-in-tijden-van-dementie.html">dementie</a>, <a href="https://www.uitgeverijcossee.nl/boek/Liefde-in-tijden-van-brand-T690.php">brand</a>, <a href="http://www.roelfmiddel.nl/?content=leesimpressies&impressie=astrid-roemer-liefde-in-tijden-van-gebrek">gebrek</a>, <a href="https://www.facebook.com/liefdessamenleving/">angst</a>, <a href="https://www.wolterskluwer.nl/shop/boek/ondernemingsrecht-in-tijden-van-crisis/NPORTIJCR-BI14001/">crisis</a> en <a href="https://www.onlinebibliotheek.nl/ebooks/Paul-Verhaeghe/Liefde-in-tijden-van-eenzaamheid">eenzaamheid</a>. Wat opvalt is het grote aantal boektitels dat gebruikmaakt van de constructie. Deels zal dit aan de Google-algoritmes liggen, die juist deze voorkomens hoger indexeren. Deels ligt het ook aan de manier waarop titels soms werken: er lijkt een bredere voorkeur te zijn voor dit soort frame-titels, zeker in academische artikelen (zie bv <a href="https://scholar.google.nl/scholar?hl=en&as_sdt=0%2C5&q=%22a+tale+of%22&btnG=">hier</a>, <a href="https://scholar.google.nl/scholar?start=10&q=%22the+good,+the+bad,+and+the%22&hl=en&as_sdt=0,5">hier</a> en <a href="https://scholar.google.nl/scholar?hl=en&as_sdt=0%2C5&q=%22and+nothing+but+the%22&btnG=">hier</a>). Maar daarover een andere keer meer.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het gaat niet alleen om negatieve woorden. Het domein liefde zelf is een dankbaar onderwerp, met bijvoorbeeld de boektitels <a href="https://www.amazon.com/Liefde-tijden-van-Tinder-relaties/dp/9401456348" style="font-style: italic;">Liefde in tijden van Tinder</a> en Liefde in tijden van <a href="https://www.anderzdenken.nl/EAN/9789462961494/Liefde_in_tijden_van_scheiden">scheiden</a>. Het kan ook nóg wilder, wanneer we het bijvoorbeeld hebben over <i><a href="https://www.mavenpublishing.nl/boeken/liefde-in-tijden-van-luiers/">Liefde in tijden van luiers</a> </i>of <i><a href="https://sublime.nl/thea-hilhorst-liefde-in-tijden-van-brexit/">Liefde in tijden van Brexit</a></i>. </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ziektes komen echter maar weinig voor. Het algemene <i>liefde in tijden van ziekte </i>komt <a href="https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk03Fmx2ZmTX7O3KaIUyv91j6PQEtmw%3A1584606769405&ei=MS5zXsyXGMfXkwWyx7aoBQ&q=%22liefde+in+tijden+van+ziekte%22&oq=%22liefde+in+tijden+van+ziekte%22&gs_l=psy-ab.3...3858.7209..7318...2.0..0.89.1020.17......0....1..gws-wiz.......0i8i7i30j0i7i5i30.mZk0KAN0Zas&ved=0ahUKEwiM9OSckKboAhXH66QKHbKjDVUQ4dUDCAs&uact=5">nog wel regelmatig</a> voor, en <i>kanker </i>is zelfs <a href="https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk01M8M765OqFFKpBTLYdBF2qG2TGrA%3A1584606573426&ei=bS1zXtTMGZCykwXPxZyYBQ&q=%22in+tijden+van+kanker%22&oq=%22in+tijden+van+kanker%22&gs_l=psy-ab.3...176197.177907..178160...1.0..0.72.586.10......0....1..gws-wiz.......0i7i30j0j0i67j0i13j0i8i7i30j0i8i7i10i30j0i7i5i30.zRyFd1qk5X8&ved=0ahUKEwiUt6u_j6boAhUQ2aQKHc8iB1MQ4dUDCAs&uact=5">behoorlijk vaak</a> onderdeel van de constructie. Maar andere ziektes komen niet of nauwelijks voor: geen artrose, tyfus of tering, slechts enkele gevallen van <i><a href="https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk033K1sUEKMp5r6Xxj_6mdhQNQMXSA%3A1584607038021&ei=Pi9zXvF6xeKSBfLxm_gN&q=%22liefde+in+tijden+van+zika%22&oq=%22liefde+in+tijden+van+zika%22&gs_l=psy-ab.3...307811.308159..308325...0.0..0.129.500.6j1......0....1..gws-wiz.......35i302i39j0i8i7i30j0i7i5i30.hjHlE2M3jsw&ved=0ahUKEwjxkfCckaboAhVFsaQKHfL4Bt8Q4dUDCAs&uact=5">zika</a>, <a href="https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk02ZXQmt3ULu_yr_EsbzMOeZD1Id-w%3A1584607586105&ei=YjFzXtiABsf9kwWnwZCQDg&q=%22liefde+in+tijden+van+aids%22&oq=%22liefde+in+tijden+van+aids%22&gs_l=psy-ab.3...91069.91436..91553...0.0..0.68.397.7......0....1..gws-wiz.......0i7i30j0i8i7i30j0i7i5i30.WLmz0PWXkMY&ved=0ahUKEwjYuZyik6boAhXH_qQKHacgBOIQ4dUDCAs&uact=5">aids</a> </i>en <i><a href="https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk03ztVKGS-sCzc4lcfnfJgFr5-z87g%3A1584607697704&ei=0TFzXpTDKqj5sAeLyKKgDA&q=%22liefde+in+tijden+van+griep%22&oq=%22liefde+in+tijden+van+griep%22&gs_l=psy-ab.3...17507.19530..19776...3.3..0.70.579.10......0....1..gws-wiz.......0i71j0i7i30j0i8i7i30j35i39j0.rF3Pt6TdmDM&ved=0ahUKEwjU77fXk6boAhWoPOwKHQukCMQQ4dUDCAs&uact=5">griep</a>. </i></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>X in tijden van corona</b></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nu </span>leven we op dit moment natuurlijk in tijden van corona, en dat is ook te zien in het gebruik van constructies. Zo levert <i>Liefde in tijden van corona</i> bij mij <a href="https://www.google.com/search?q=%22liefde+in+tijden+van+corona%22&sxsrf=ALeKk00QoEANSVf2RkywlmSZxhJMy4XI0w:1584607782089&ei=JjJzXtOJBcLgkgWc7IC4AQ&start=60&sa=N&ved=2ahUKEwjTtNb_k6boAhVCsKQKHRw2ABc4RhDy0wN6BAgBEDo&biw=1440&bih=766">67 hits</a> op (even door Google's fopresultaten heen), meteen al meer dan veel andere ziektes. Dat versterkt mijn indruk dat deze constructie nu veel voorkomt. Om er nog wat anekdotisch bewijs tegen aan te slingeren kreeg ik bovendien bericht over uitstel van een bruiloft van vrienden onder deze titel. Nog véél productiever is de constructie 'X in tijden van corona' Een greep uit het aanbod:</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: verdana, sans-serif;">begrafenis, lesgeven, hotels, vrijetijdsbesteding in Barneveld, privacy, levertijd, economen, dakloos, cultuur, lezen, veilig daten, voetballer zijn, radio, thuiswerken, zorg, vastgoedsector, Venlo, bankieren</span></blockquote>
<ul>
</ul>
<div>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De focus ligt dus deels op bepaalde beroepsgroepen en sectoren, maar ook andere activiteiten en omgevingen worden bijgepraat onder Marquez' titel. </span><span style="font-family: verdana, sans-serif;">In deze barre tijden biedt deze literaire verspreiding dan toch nog een beetje hoop. De echte vraag is of de uitdrukking überhaupt vaker gebruikt wordt de laatste jaren: Milfje-Sterre wees me op 'in tijden van metoo': ook dat komt toch <a href="https://www.google.com/search?q=%22in+tijden+van+metoo%22&sxsrf=ALeKk00LSUZqTGMTeZtJBH3IjchsZYAJng:1584609562323&ei=GjlzXpioE8TxkwWJqKzQCA&start=140&sa=N&ved=2ahUKEwiYncfQmqboAhXE-KQKHQkUC4o4ggEQ8tMDegQICxBA&biw=1440&bih=766">al 147</a> keer voor. Misschien is er dus wel sprake van een algemene opleving van deze constructie. Wie er tijd voor heeft in deze tijden, die zoeke het vooral uit.</span></div>
</div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-66785764113630671962019-12-10T12:34:00.000+01:002019-12-10T12:34:05.868+01:00Een begrafenis in Nijmegen is gezelliger dan een bruiloft in Arnhem<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">door Marten van der Meulen</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Gisteren aan de lunch vertelde collega <a href="https://www.ru.nl/personen/oosterman-j-b/">Johan Oosterman</a> dat hij bij een boekpresentatie was geweest. Die was in Nijmegen geweest, en een terugkerend thema bij Nijmeegse panelbijeenkomsten en dergelijke is blijkbaar het (al dan niet schertsend) kwaadspreken over Arnhem. Nu was dat ook gebeurd, en wel door gebruik te maken van een interessant gezegde. Een van de sprekers had namelijk de volgende uitspraak gedaan:</span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Een begrafenis in Nijmegen is gezelliger dan een bruiloft in Arnhem.</span></blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het is moeilijk te zeggen waar het gevoel precies vandaan komt, maar als ik zoiets hoor, dan denk ik meteen: dat móet vaker voorkomen. Johan dacht hetzelfde, en dus ging ik op zoek: waar is een begrafenis allemaal leuker dan een bruiloft?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></div>
<a name='more'></a><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Zeeuws-Vlaanderen</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Het is altijd een beetje moeilijk om dit type uitdrukkingen te zoeken, omdat ze intern variabel zijn. Als ik zoek op "een bruiloft in Nijmegen" vind ik natuurlijk in principe ook alleen Nijmegen. Ik zocht daarom eerst op de frase "gezelliger dan een bruiloft in". Dat leverde verrassend weinig hits op: maar <a href="https://www.google.com/search?q=%22gezelliger+dan+een+bruiloft+in%22&oq=%22&aqs=chrome.1.69i59l3j69i57j69i59l2.2432j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8">acht</a>. Nog verrassender was dat er maar 2 geografische paren voorkwamen: het eerdere Arnhem - Nijmegen, én een paar waarbij de ene kant Middelburg (of het generieke <a href="http://www.tourculinair.nl/author/caspermeenink/page/2/">'andere delen van Zeeland'</a>) is, en de andere kant Hulst of Zeeuw-Vlaanderen.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Vervolgens besloot ik mijn net iets verder uit te werpen, door alleen op "dan een bruiloft in" te zoeken. Dat leverde heel veel nutteloze hits op ("een bruiloft in het buitenland veel duurder is dan een bruiloft in Nederland of België"), maar ook gevallen met 'leuker' en 'vrolijker'. Door die vervolgens weer apart te zoeken kreeg ik toch nog een paar extra hits. Interessant genoeg hadden die ook overwegend betrekking op Arnhem – Nijmegen en Middelburg – Zeeuws-Vlaanderen. Toch kwam ik weer <a href="https://www.dorpsraadmolenhoek.nl/pdfbestanden/molenhoekschrijftboekje.pdf">één andere</a> geopolitieke twist tegen voor de verzameling:</span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">in Limburg is een begrafenis vrolijker dan een bruiloft in Holland</span></blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Van Cyprus tot Schotland</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Veel spreekwoorden komen natuurlijk ook internationaal voor. Dat levert ook hier een woest wijde cornucopia op waar geen topografisch touw aan vast te knopen is. Eerst alvast even een Nederlandstalig voorbeeld, uit de Volkskrant nota bene:</span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Een begrafenis in Oost-Finland is een groter feest dan een bruiloft in West-Finland.</span></blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zoeken <a href="https://www.google.com/search?q=funeral+%22more+fun+than+a+wedding+in%22&ei=6DXuXdCxH4zfwQLZupfoAw&start=10&sa=N&filter=0&ved=2ahUKEwjQxczwwKjmAhWMb1AKHVndBT0Q8tMDegQICxAx&biw=1440&bih=766">we verder in het Engels</a> (fijn zeg, dat dat kan, Engels, gelukkig houdt niet iedereen krampachtig & onnodig alarmerend vast aan z'n eigen taal!), dan wordt het echt leuk:</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: verdana, sans-serif;">a funeral in Limassol is more fun, than a wedding in Nicosia </span><span style="font-family: verdana, sans-serif;">a funeral in Glasgow is more fun than a wedding in Edinburgh</span><span style="font-family: verdana, sans-serif;">a funeral in Bergen was more fun than a wedding in Oslo</span><span style="font-family: verdana, sans-serif;">a funeral in Unterland Region is more fun than a wedding in Oberland</span></blockquote>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">We zien dus telkens dezelfde structuur: een begrafenis in X is [positief evaluatief woord] dan een bruiloft in Y. Dat wordt zo ook uitgelegd in een comment op <a href="https://waterfordwhispersnews.com/2019/12/05/johnson-secures-key-support-from-british-association-of-two-faced-lying-bastards/#FB-Comments">een Ierse website</a>. </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Maar er is nog iets meer te zeggen over de verhouding tussen X en Y. De plaats waar de bruiloft zou plaatsvinden (Y) lijkt namelijk altijd de grotere stad, of de dominantere plaats ten opzichte van de begrafenisstad. Nicosia is de hoofdstad van Cyprus, Limassol een havenstad maar níet de hoofdstad. Toch is het daar leuker: er is dus sprake van een underdog-effect. Of dit bij Nijmegen-Arnhem ook zo is, kan iemand uit de regio me vast bevestigen. En als er iemand uit Oost-Finland in de zaal is...</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Vier seizoenen</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nu is dat natuurlijk een bekend idee, van de underdog, dat ook op andere manieren tot uitdrukking komt. Bovendien lijkt me deze groot vs klein-rivaliteit vrij algemeen. Toch is het grappig dat zo'n uitdrukking vaker voorkomt, en op zulke verschillende plekken. Je creëert een soort </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">faux-uniciteit voor de stad die zich tegen de belangrijkere stad afzet. Een ander voorbeeld dat ik daarvan geregeld ben tegen gekomen is de uitspraak 'Hier in X kun je vier seizoenen in één dag ervaren'. Ik hoorde dat op de Orkneys en in Edinburgh maar ook in Tasmanië. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">De echt interessante vraag is waar de bruiloft-begrafenisuitdrukking vandaan komt. Bij de voorbeelden op internet wordt herhaaldelijk een kwalificatie toegevoegd dat het om </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">een 'great Irish insult' gaat, om een oude grap of een gevleugelde uitspraak. Dat doet vermoeden dat de uitdrukking een bepaalde leeftijd heeft (of in ieder geval dat mensen dat denken). Toch </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zijn alle voorbeelden behoorlijk recent, dat wil zeggen van de afgelopen 10 jaar. Aan het eind van dit stuk heb ik dus meer vragen dan aan het begin: mochten er mensen zijn die eerder of elders varianten van dit gezegde zijn tegengekomen, dan houd ik me van harte aanbevolen!</span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-39943456895390373892019-11-25T09:52:00.000+01:002019-11-29T11:34:07.252+01:00Ik blog me helemaal kleurenblind<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">door Marten van der Meulen</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Waar we ons de laatste tijd bezighielden met <a href="http://milfje.blogspot.com/2019/11/taalkundige-factcheck-praten-ouders.html">serieuze en belangrijke factchecks</a> en het aan de kaak stellen van wéér <a href="https://martenvandermeulen.com/2019/11/21/against-meningen-over-het-english/">een staaltje feitenvrij alarmisme over het Engels</a>, daar is het nu weer tijd om te </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">schrijven over de lichtere dingen des taals. Houd je van je taal, dan vier je die, door bijvoorbeeld te kijken naar fijne </span><a href="http://milfje.blogspot.com/2019/11/ik-jouisseer-vreemde-franse-woorden.html" style="font-family: verdana, sans-serif;">Franse woorden</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, of tandjesmooie </span><a href="http://milfje.blogspot.com/2019/10/een-tandjeslekker-artikel.html" style="font-family: verdana, sans-serif;">intensiveerders</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. Nu kwam ik weer een voetbalgerelateerde uitdrukking tegen om van te smullen: <i>ik speelde de tegenstander helemaal kleurenblind. </i>Heerlijk, géén Engels, en redelijk netjes: een versterkend woord voor jong en oud!</span><br />
<a name='more'></a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zoals zo vaak moest ik de uitdrukking een paar keer in korte tijd tegenkomen om er op te gaan letten. Ik denk dat ik <a href="https://woordenlijst.org/#/?q=uitdrukking">haar</a> het eerst tegenkwam in een aflevering van de <a href="http://fcafkicken.com/podcast/" rel="nofollow">redactiepodcast</a> van FC Afkicken, maar ik weet niet meer precies welke. Hoe dan ook zag ik de uitdrukking zeker staan op de website van Voetbal International. In <a href="https://www.vi.nl/nieuws/alles-wat-je-moet-weten-over-de-halve-finale-van-oranje-onder-17-tegen-mexico" rel="nofollow">dit stuk</a> van Lentin Goodijk staat de volgende zin:</span><br />
<blockquote class="tr_bq">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="background-color: white; color: #1f1f1f;">Oranje speelde de Mexicanen toen echt helemaal kleurenblind</span></span></blockquote>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nu is hier grammaticaal gezien niet zo veel mee aan de hand. Je kunt op de plek van <i>kleurenblind</i> een enorme hoeveelheid verschillende woorden invoegen, van neutralere opties als <i>zoek </i>en<i> weg </i>tot agressievere invullingen als <i>tureluurs </i>of <i>naar de tering</i>. (EDIT: Marc van Oostendorp wees me op <a href="https://www.neerlandistiek.nl/2016/06/helemaal-de-moeder/#more-7209">een stuk dat hij in 2016 schreef</a> over de vergelijkbare uitdrukking <i>helemaal de moeder</i>. In een geval van kosmische ironie nam ook hij de insteek 'gelukkig geen Engels). Het woord <i>kleurenblind </i>was ik op deze manier hier echter niet tegengekomen. Heerlijk beeldend is het wel: zó goed spelen dat iemand er spontaan kleurenblind van wordt. Bovendien is het lekker tam: kleurenblindheid is geen pretje (en in voetbal <a href="https://martenvandermeulen.com/2019/11/21/against-meningen-over-het-english/">een groot probleem</a>), maar wel een stuk minder erg dan tering.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hoe vaak?</span></b><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><a href="https://www.google.com/search?q=%22helemaal+kleurenblind%22&sxsrf=ACYBGNSbHlH8KPF9PsoxwWLWG1Deas6qzA:1573726257260&ei=MSjNXfDAD5CjwAKkraaIBA&start=50&sa=N&ved=0ahUKEwiwnaaUu-nlAhWQEVAKHaSWCUE4KBDy0wMIhgE&biw=1440&bih=798">Even googlen</a> laat zien dat de uitdrukking vaker voorkomt, maar ook weer niet heel vaak. </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nu is </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">vaststellen dat zo'n woord voorkomt</span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> voor mij altijd alleen stap 1. De echte lol van woorden zit in hun omgeving, zoals ik al eerder schreef over </span><i style="font-family: verdana, sans-serif;"><a href="http://milfje.blogspot.com/2019/09/een-niet-tamelijk-interessant-artikel.html">niet tamelijk</a> </i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">(ook naar aanleiding van een voetbalpodcast!) en </span><i style="font-family: verdana, sans-serif;"><a href="https://martenvandermeulen.com/2018/01/29/hoe-vaak-komt-achenebbisj-voor-en-in-welke-omstandigheid/" rel="nofollow">achenebbisj</a>.</i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> Ik bekeek dus de eerste honderd resultaten van de zoekopdracht "helemaal kleurenblind" op Google (donderdag 14 november 11.30), en dat leverde de volgende resultaten op (na uitsluiting van drie dubbele items):</span><br />
<br />
<table border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoTableGrid" style="border-collapse: collapse; border: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-padding-alt: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-yfti-tbllook: 1184;">
<tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;">
<td style="border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_GoBack"></a>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
aantal keer<o:p></o:p></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 1;">
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
inhoudelijke betekenis<o:p></o:p></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
44<o:p></o:p></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 2;">
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
voetbalgerelateerd<o:p></o:p></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
24<o:p></o:p></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 3;">
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
andere sport<o:p></o:p></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
3 (darts , hockey & volleybal)<o:p></o:p></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 4;">
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
zoeken<o:p></o:p></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
7<o:p></o:p></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 5;">
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
werken<o:p></o:p></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
4<o:p></o:p></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 6;">
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
zich verdienen<o:p></o:p></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
3<o:p></o:p></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 7; mso-yfti-lastrow: yes;">
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
anders<o:p></o:p></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 225.25pt;" valign="top" width="300"><div class="MsoNormal">
12<o:p></o:p></div>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Als eerste valt op dat de versterkende betekenis vaker voorkomt dan de letterlijke betekenis. Dat verrast me, maar het lijkt me een gevolg van het feit dat ik zocht op 'helemaal kleurenblind': ik weet niet of dat medisch gezien wel een zinvolle uitdrukking is. Alleen over honden wordt het regelmatig gezegd, en dat zie je ook in de zoekresultaten. In de niet-letterlijke betekenis vinden we een aantal semi-vaste combinaties, zoals <i>ik werk/zoek me helemaal kleurenblind. </i></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Interessant genoeg komt de uitdrukking </span><i style="font-family: verdana, sans-serif;">zich kleurenblind verdienen </i><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ook drie keer voor: ik wist niet dat <i>verdienen</i> wederkerend kon zijn! Als we op "zich verdienen" <a href="https://www.google.com/search?q=%22zich+verdienen%22&oq=%22zich&aqs=chrome.0.69i59j69i57j0j35i39j0l4.1175j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8">zoeken</a> vinden we vooral websites die me nogal spammy aandoen, maar dat verlegt het probleem alleen maar: waarom komt het daar voor? Een letterlijke vertaling lijkt ook onwaarschijnlijk, want in andere talen als Engels en Frans is dit werkwoord volgens mij ook niet wederkerend...</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Voetbal</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Vervolgens is duidelijk dat deze uitdrukking inderdaad voornamelijk voorkomt in een voetbalcontext. Het vaakst komende de frasen <i>kleurenblind spelen </i>en<i> kleurenblind tikken </i>voor<i>, </i>maar er zijn er meer. Mijn favoriet is denk ik "Draait tegenstander Roel Janssen van VVV Venlo helemaal kleurenblind". Waarom specifiek voetbal deze uitdrukking aantrekt is me een volstrekt mysterie. Het is, voor zover ik weet, niet een domein die heel erg voorop loopt in taalvernieuwingen, hoewel het wel een aantal voorkeuren kent (gebruik van persoonlijke voornaamwoorden). Het is dan weer wel logisch dat een uitdrukking zich eerst verspreid door het domein waar het is ontstaan, voordat <a href="https://woordenlijst.org/#/?q=uitdrukking">zij</a> zich verspreidt. Dat is basale netwerktheorie: je neemt eerst je eigen netwerk over tot op zekere hoogte, voordat je je verspreid. Ik vermoed dat dit bij voetbal ook plaatsvindt.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="375">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]-->
<style>
<!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:"Cambria Math";
panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:roman;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:3 0 0 0 1 0;}
@font-face
{font-family:Calibri;
panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:swiss;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:-536859905 -1073697537 9 0 511 0;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin:0cm;
margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
@page WordSection1
{size:612.0pt 792.0pt;
margin:72.0pt 72.0pt 72.0pt 72.0pt;
mso-header-margin:36.0pt;
mso-footer-margin:36.0pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
-->
</style>
<!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
table.MsoTableGrid
{mso-style-name:"Table Grid";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-priority:39;
mso-style-unhide:no;
border:solid windowtext 1.0pt;
mso-border-alt:solid windowtext .5pt;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-border-insideh:.5pt solid windowtext;
mso-border-insidev:.5pt solid windowtext;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<!--StartFragment-->
<!--EndFragment--></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Voetbal is en blijft ook een belangwekkend onderwerp. Echt waar, ik kan iedereen aanraden voetbal te kijken of podcasts over voetbal te luisteren. Of je nou op zoek bent naar nieuwe woorden, uitdrukkingen, regionale verschillen in uitspraak of wat dan ook, bij voetbaltaal kom je aan je trekken. Ik luister en kijk me in ieder geval helemaal kleurenblind.</span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6646261659993984844.post-48994310804740798252019-11-14T08:21:00.000+01:002019-11-14T08:21:07.573+01:00Taalkundige factcheck: praten ouders écht minder met hun kinderen door smartphones?<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>NL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="375">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]-->
<style>
<!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:"Cambria Math";
panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:roman;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:3 0 0 0 1 0;}
@font-face
{font-family:Calibri;
panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:swiss;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:-536859905 -1073732485 9 0 511 0;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin:0cm;
margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
a:link, span.MsoHyperlink
{mso-style-priority:99;
color:#0563C1;
mso-themecolor:hyperlink;
text-decoration:underline;
text-underline:single;}
a:visited, span.MsoHyperlinkFollowed
{mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
color:#954F72;
mso-themecolor:followedhyperlink;
text-decoration:underline;
text-underline:single;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
@page WordSection1
{size:595.0pt 842.0pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;
mso-header-margin:35.4pt;
mso-footer-margin:35.4pt;
mso-paper-source:0;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
-->
</style>
<!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standaardtabel;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
</style>
<![endif]-->
<!--StartFragment-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><i>Door Sterre Leufkens</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Een levende taal gaat met zijn tijd mee. Het is dan ook geen
gekke gedachte dat het Nederlands (en ons gebruik daarvan) verandert als gevolg
van nieuwe technologie, zoals de smartphone. Vorige week was
er opeens een golfje nieuws over dat thema. In berichten in o.a. het <a href="https://www.parool.nl/nederland/afgeleid-door-je-smartphone-daar-is-je-kind-de-dupe-van~b3a6d564/">Parool</a>
en <a href="https://www.metronieuws.nl/in-het-nieuws/2019/11/kinderen-de-dupe-van-telefoongebruik-ouders">Metronieuws</a>
werd verslag gedaan van onderzoek waaruit zou blijken dat ouders tegenwoordig
zó afgeleid zijn door hun smartphone dat ze minder met hun kinderen praten, met
uiteraard allerlei rampzaligs tot gevolg. De berichten trokken mijn aandacht
omdat het over taalonderzoek ging, maar er weinig over het concrete
onderzoek duidelijk werd. Tijd om de onderzoekers eens te raadplegen. Dat deed
ik, en – verrassing – de soep wordt niet zo heet
gegeten als hij in de media is opgediend. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<o:p><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"></span></o:p></div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Paniek in de pers<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Wie de berichten in diverse media las, moest wel in diepe
wanhoop raken over wat zich zoal voltrekt in de hoekstenen van onze
samenleving. Ik vat een en ander even samen in de volgende drie conclusies:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgGCxn1CBmgfIlEoZmF46uhuhRNI04JFE6S9v4EhCZyq0oPfY4nwiNmrhNT6PZ4dA9JpjBwVOHZ__HqCgDi_qFQ97zY6mShjG_bit4LI4cFKY_vHVlx8dPKNRcAiZ62uKoiEUcne8n-xjM/s1600/there+is+no+app.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="960" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgGCxn1CBmgfIlEoZmF46uhuhRNI04JFE6S9v4EhCZyq0oPfY4nwiNmrhNT6PZ4dA9JpjBwVOHZ__HqCgDi_qFQ97zY6mShjG_bit4LI4cFKY_vHVlx8dPKNRcAiZ62uKoiEUcne8n-xjM/s320/there+is+no+app.jpg" width="320" /></a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">1. Ouders zijn zo afgeleid door hun smartphone dat ze minder
aandacht voor hun kinderen hebben. Ze praten dus ook steeds minder tegen hun
kinderen. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">2. Een derde van de ouders gebruikt onvolledige zinnen bij
het praten tegen de kinderen, 43% praat brabbeltaal tegen ze.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">3. 25% van de kinderen heeft een taalachterstand, het
bovenstaande is daarvan een oorzaak.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Het is allemaal nogal wat. De taalvaardigheid van onze
kinderen gaat achteruit, en dat komt nu
eens niet doordat ze voortdurend zitten te gamen, maar doordat hun ouders de
hele tijd afgeleid zijn door neerlandistiek.nl en andere digitaal gedoe. Gelukkig heeft de HEMA
Foundation, betrokken bij het onderzoek, een app ontwikkeld die
ouders helpt meer aandacht te besteden aan de kids. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Het onderzoek<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">De berichten zijn gebaseerd op een onderzoek van onderzoeksbureau
<a href="https://www.kienonderzoek.nl/">KIEN</a>. Het gaat hier om <i style="mso-bidi-font-style: normal;">markt</i>onderzoek: een onderzoek naar de
wensen, meningen, en ervaringen van mensen. Als ik het
goed begrijp is het uitgevoerd in opdracht van de <a href="https://hema-foundation.org/">HEMA Foundation</a>, een club die
eens in de drie jaar ‘een impuls geeft aan een thema dat bijdraagt aan
inclusiviteit’, en daar dan ook via de HEMA zelf wat aan verdient lijkt me. Hoe dan ook, deze keer is het thema taalvaardigheid. Er is ook een wetenschapster
bij het onderzoek betrokken, namelijk Margriet Sitskoorn: hoogleraar klinische
neuropsychologie in Tilburg en algeheel <a href="https://www.denkproducties.nl/experts/margriet-sitskoorn">breindeskundige</a>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">N.a.v. de berichtgeving heb ik de contactpersonen gemaild en het onderzoeksrapport ontvangen. De vragen daarin gaan over hoe ouders van kinderen van 0 tot 4 jaar oud denken
over de taalontwikkeling van hun kroost. Op welke manier leren hun kinderen
nieuwe woorden? Wat doen ouders om het leren van nieuwe woorden te stimuleren?
Lezen ze voor, gebruiken ze apps, praten ze veel met hun kinderen, wanneer
beginnen ze daarmee? Vinden ze het belangrijk? Een flinke groep van ongeveer
1150 ouders heeft de vragen beantwoord.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Aandacht voor de
telefoon i.p.v. voor het kind<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">In de enquête is ouders de stelling voorgelegd ‘Ik besteed wel eens tijd
aan mijn smartphone (bijv. social media of whatsapp), terwijl ik eigenlijk tijd
aan mijn kind zou moeten/willen besteden. Voor 60,3% van de respondenten geldt
dit 'enigszins', voor 20,4 geldt dit 'zeker'. Dit moet de oorsprong zijn van
conclusie 1 in de media. Let op: het gaat hier puur om zelfrapportage: deze
ouders ervaren zelf dat ze aandacht aan hun telefoon wel eens ten koste gaat van
hun kinderen. Ouders voelen zich schuldig, en dat is logisch, gezien de relatie die wel vaker wordt gelegd tussen <a href="https://www.theguardian.com/artanddesign/gallery/2015/oct/15/life-without-smartphones-in-pictures">smartphonegebruik en een gebrek aan sociale interactie</a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Intussen weten we niks over de
daadwerkelijke hoeveelheid aandacht die ouders, voor en na de introductie van
de smartphone, voor hun kinderen hebben. Aandacht voor de telefoon is ongetwijfeld sterk
toegenomen, maar ten koste waarvan? Hoeveel aandacht werd er vroeger aan
kinderen besteed? En in hoeverre hangt ‘aandacht’ samen met ‘taalaanbod’? Als
je je kinderen de hele dag Sesamstraat laat kijken, is dat dan goed of slecht
voor hun taalontwikkeling? Het lijkt mij ook denkbaar dat er tegenwoordig meer tegen
kinderen gepraat wordt dan pakweg vijftig jaar geleden, omdat de rol van
kinderen veranderd is – ik heb de indruk dat we kinderen meer als
gesprekspartner zijn gaan zien. Ik weet niet of dat klopt, daar zou onderzoek
voor nodig zijn, maar een marktonderzoek is daarvoor ongeschikt. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Brabbeltaal<o:p></o:p></span></b><br />
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Conclusie nr. 2 gaat terug op een andere stelling uit het
onderzoek: ‘Ik praat regelmatig mee in de ‘taal’ van mijn kind (bijv.
brabbelen)’. Voor 34,2% van de ouders geldt dit enigszins, voor 9,1% geldt dit
zeker, et voilá, daar is de “43% van de ouders spreekt in brabbeltaal” uit het
persbericht en de media. Je hoeft geen hoogleraar klinische neuropsychologie te
zijn om te zien dat hier iets totaal uit heur verband wordt gerukt. Dat ouders MEEpraten met hun kinderen, en daarbij taalvormen van die kinderen imiteren, lijkt me een normaal onderdeel van wat <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Baby_talk">child-directed speech</a> heet, en dat is juist sociaal en goed voor taalontwikkeling. <span style="background-color: white;">Als mijn katten mauwen,
mauw ik automatisch terug – dat zegt weinig over mijn taalvermogen
(hoop ik) en gaat vermoedelijk niet ten koste van de taalontwikkeling van mijn
katten (hoewel...? Ze kunnen niet praten…). </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Elders in de
onderzoeksresultaten lezen we dat 64,1% van de ouders nota bene al vanaf de
geboorte van hun kind in volledige zinnen tegen ze praat. De rest gaat dat ook
doen, maar begint er wat later mee. In het persbericht wordt dit gegeven
verwoord als “meer dan een derde van de ouders (36%) [spreekt] niet in
volledige zinnen”. Ja, zo kan ik ook de krant halen, maar een accurate weergave
van de werkelijkheid is het niet. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">In het rapport kun je ook lezen dat
88% van de ouders regelmatig voorleest, 84% de kinderen helpt met de uitspraak
van woorden, en, hou je vast, dat 95% het leuk vindt om met hun kinderen te praten. Ook uit
de antwoorden op andere vragen blijkt dat de geraadpleegde
ouders de taalontwikkeling van hun kinderen onwijs belangrijk vinden, dat ze
heel goed weten dat praten en voorlezen hierbij belangrijk zijn, en dat ze hun
best doen om hun kinderen op allerlei manieren een goed taalaanbod te geven. Maar die conclusies
hebben het persbericht noch de media gehaald.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Oorzaak van
taalachterstand<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Stelling 3 dan. In het hele onderzoek komt het fenomeen
‘taalachterstand’ niet voor. Dat 25% van de Nederlandse kinderen een taalachterstand
heeft, blijkt uit ander onderzoek - het persbericht vermeldt netjes wie dat onderzoek heeft gedaan. Dat er een relatie is met telefoongebruik, of met het taalaanbod dat kinderen
van 0 tot 4 van hun ouders krijgen, dat is iets wat gesuggereerd wordt door die dingen bij elkaar te zetten in het
persbericht, maar wat je op basis van dit marktonderzoek natuurlijk never nooit
niet kunt concluderen (en de onderzoekers doen dat dan ook niet). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Wat is hier
misgegaan? <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Ik word er moedeloos van: komt er taalonderzoek in het
nieuws, is het met ongegronde en schadelijke conclusies. Ongegrond, zie boven.
Schadelijk, want ouders van kleine kinderen krijgen hier opeens de schuld van de verondersteld vreselijk slechte taalvaardigheid van de
jeugd. Intussen blijven werkelijke oorzaken van slechte
taalvaardigheid (ik noem maar iets: een enorm tekort aan leraren Nederlands)
buiten zicht. Hoe kan dat nou gebeuren?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Laat ik ten eerste zeggen dat <b>er met het onderzoek zelf
volgens mij niks mis is.</b> <span style="background-color: white;">Ik ben geen kenner van het genre, maar het lijkt me een degelijk marktonderzoek. </span>Prima geschikt om te meten in hoeverre er een markt is voor een
app die ouders helpt hun kinderen nieuwe woorden te leren. Ongeschikt om iets
te ontdekken over hoe kinderen taal leren, wat de invloed is van ouderlijke
aandacht, over de relatie tussen smartphonegebruik en taalontwikkeling, over de
oorzaken van taalachterstanden, en ga zo maar door. Dat beweren de
onderzoekers ook niet.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><b>Het
persbericht, daar gaat wel een hoop mis. </b>Daarin worden enkele cijfers zonder
context uitgelicht, en dat zijn vooral cijfers die Grote Enge
Rampen suggereren. Het roept een beeld op dat er bij demense als zoete
koek in gaat: de jeugd kan geen Nederlands meer, en dat is de
schuld van de ouders/moderne technologie/social media. De auteurs van het
persbericht (de marketingafdeling van de HEMA Foundation, vermoed ik?) weten maar al te goed dat mensen graag dingen lezen die in
overeenstemming zijn met hun ideeën, en hebben hun cijferselectie en tekst daar
keurig op afgestemd. Goede marketing, maar zo komen de ongegronde ideeën de wereld in.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Wat
vervolgens ook misgaat, is dat de ronkende rampstellingen gewoon worden
<b>overgenomen door allerlei media</b>. Lieve journalisten, bel even een taalkundige voordat je zo’n bericht plaatst. (Let op: een breindeskundige is geen taalkundige. <span style="background-color: white;">Bovendien, les 1 in de wetenschapsjournalistiek: nooit de
onderzoeker zelf het onderzoek laten uitleggen. Altijd iemand anders vragen het
te duiden.) </span>En als je daar geen tijd voor hebt, vraag dan de
cijfers even op. Ik weet het, jullie zijn niet allemaal wetenschapsjournalisten, maar het
is echt niet moeilijk om even wat vragen en percentages na te lopen. Dat is je
vak als journalist: niet gewoon een persbericht overnemen, maar kritisch kijken
of het klopt wat er staat.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif; font-size: small;">Tot slot ook een oproep aan lezers om dit soort berichten lekker kritisch te lezen. Realiseer je hoe sensationalistisch media vaak omgaan met wetenschapsnieuws. Als taal je echt interesseert, laat je dan niet meeslepen door drama en doem. Laat je meeslepen door al het intrigerende onderzoek dat wordt gedaan.</span></div>
Milfje Meulskenshttp://www.blogger.com/profile/08622498841960075337noreply@blogger.com6