Pulcino Piu: ieder kuikentje piept zoals hij gebekt is.

Wow, echt nieuws in het nieuws! De nieuwste internethit, de opvolger van Gangnam Style, heet Kuikentje Piep. Het gaat blijkbaar om een Braziliaans kinderliedje (O Pintinho) dat in 18 talen is vertaald. Toch maar even luisteren dacht ik, en wat bleek: er zitten allemaal dierengeluiden in! Niet heel moeilijk te vertalen volgens de Nederlandse zangeres. Maar waarom zou je dierengeluiden überhaupt vertalen? Dat zijn toch onomatopeeën, klanknabootsingen, en die zijn dan toch in alle talen hetzelfde?

Wat zegt een koe? “Boe!” Wat zegt een hond? “woef!” Iedereen heeft op deze manier geleerd wat dieren zeggen. Taalkundig gezien ook nog eens best boeiend, want dat “boe” en “woef” zijn natuurlijk precies wat de dieren ook echt zeggen. Dat heet een onomatopee. Iedereen weet dat, weinig aan. Maaarrrr... als ons woord precies weergeeft wat de klank is, dan zouden die woorden in alle talen hetzelfde moeten zijn. En dat is dus niet zo.

De grap is namelijk dat die klanken wel degelijk worden aangepast aan de taal.  Even voor de duidelijkheid: een hond zegt dus NIET “woef”, maar brengt een klank voort die in het Nederlands blijkbaar op een gegeven moment tot voornoemde woef is gepromoveerd. Nog even een ander feitje: hoewel er wel degelijk dieren zijn (bijvoorbeeld walvissen en sommige vogels) die blijk geven van dialecten, spreken dieren geen verschillende talen. Als een Chinees een hond hoort in Nederland, dan zegt die hond “wang-wang”, terwijl voor een Nederlander die hond toch echt “woef” zegt.

Ik werd dus behoorlijk geprikkeld door dit nieuws. Op wikipedia kun je een mooi lijstje vinden van onomatopeeën, maar ik was gewoon heel erg benieuwd om te horen of die woorden een beetje overeenkomen met die in het Nederlands. Van zo’n lijstje lezen is toch wat minder inspirerend dan 18 keer dat geweldige liedje luisteren. Even tussendoor, ik heb maar 9 versies kunnen vinden, maar dat geheel ter zake.

Natuurlijk werd het meteen interessant: kuikentjes zeggen vaak iets dat begint met een p, kalkoenen zeggen meestal iets dat begint met een velaire klank (k of g). Soms beginnen de klanken met een soortgelijke klank, maar zijn de verschillende talen het niet eens over het einde: een kuikentje zegt “piep” in het Nederlands maar “piu” in het Catalaans, Soms zijn er juist meer overeenkomsten tussen de klinkers:  zo zegt een duif “roucoule” in het Frans en “gru gru” in het Roemeens. Helaas zijn de talen die ik heb gevonden allemaal Indo-Europees, en dus best wel dicht verwant. Dus: wie heeft er zin om dit liedje in een fijne exotische taal te vertalen? Tagalog? Ndebele? Navajo? Dan kunnen we kijken of er nog meer interessants mee aan de hand is.

Wie heeft er gelijk? Wat zeggen honden echt? We kunnen dat gewoon niet echt vatten in de klanken van onze taal. Geen enkele taal geeft dat echt weer. Het is gewoonweg weer interessant om je te realiseren dat wat wij denken dat een hond zegt, eigenlijk niet echt zo is. Het is aangepast aan onze taal.