Data over talen die nog niet beschreven zijn verzamel je niet door het te verzinnen: je moet het gaan zoeken. Daarom gaan moedige taalwetenschappers "het veld in", naar spannende taalkundige gebieden zoals Papoea Nieuw-Guinea, Noord-Siberië of de hooglanden van Peru. Wanneer ze terugkomen met muskietenbeten, voorwerpen gemaakt van lokale rieten, en een hoop sterke verhalen, hebben ze natuurlijk vooral ook een heleboel mooie data.
De meeste onderzoekers werken met informanten: sprekers van de te onderzoeken taal, die vertellen wat wel en niet kan in hun taal (een gesimplificeerde weergave, maar soit (schwa). Je trekt als het ware zinnen uit ze: we noemen dat elicitatie. En dat levert geweldige zinnen op.
Wat je bijvoorbeeld ziet is dat er heel erg veel zinnen zijn met slaan, als in "Marie slaat Jan". Dat komt omdat slaan een fijn transitief werkwoord is: in heel veel talen heeft dit een subject en een object. Veel andere werkwoorden kunnen wisselen van hoeveel argumenten ze nemen, maar slaan is vrij stabiel.
Helaas staan veel van de schitterende voorbeelden in de krochten der obscure grammatica. Gelukkig is er internet, en gelukkig is er Tumbler. Deze lange inleiding is bedoeld om jullie op deze site attent te maken. Lees en lach: de mooiste voorbeeldzinnen uit de taalkunde.
1 voorbeeld? Ok. "My pet amoeba realizes that I'm a lousy cook".
En jullie, veldwerkers? Wat is jullie mooiste voorbeeldzin? Telt alleen MET bronvermelding!
Een aantal zinnen die mbo-cursisten voorgeschoteld kunnen krijgen om te oefenen met zinsdelen:
BeantwoordenVerwijderen'Jorge wil Malinda best eens zijn kamer laten zien.'
'Achter haar rug was in de golven een grote walrus verschenen.'
'Toen heb ik hem de player van de eeuw genoemd.'
Ik wilde dat ik ze had bijgehouden.
Het is overigens Papoea-Nieuw-Guinea, met twee verbindingsstreepjes. http://taaladvies.net/taal/aardrijkskundige_namen/land/PG
BeantwoordenVerwijderenBeste Dick, dank voor je reactie, maar wij zijn vrij liberaal met spelling: 1 streepje, 2 streepjes of geen streepjes: iedereen weet waar het over gaat, dus van ons mag het allemaal. Leve variatie!
VerwijderenToch nog een vraagje over de spelling van Papoea-Nieuw-Guinea. Nu jullie weten dat de officiële spelling van deze aardrijkskundige naam met twee streepjes is, waarom blijven jullie het dan toch met een streepje schrijven? Waarom vinden jullie dat beter?
VerwijderenIk schreef dit zo, omdat ik dacht dat dit "juist" was, maar het zou best kunnen dat ik het de volgende keer met twee, of zelfs zonder streepjes schrijf. Ik let er niet zo op. Het een is niet beter dan het ander. Ik vind 'beter' een gekke manier van uitdrukken: alleen omdat ik iets gebruik en niet iets anders betekent niet dat het beter is.
VerwijderenWel interessant is de vraag waarom ik intuitief blijkbaar deze spelling gebruik. Ik denk dat de redenatie als volgt ging: ik houd (intuitief) niet van meerdere streepjes in een woord, en koos er dus voor om de laatste twee elementen te koppelen. Iets in die trant.
W.b. waarom we het niet veranderen: dat is dus niet omdat we deze vorm 'beter' vinden, maar omdat we het niet nodig vinden om precies volgens de officiële norm te spellen. Als het een heel afleidende fout was, hadden we het wellicht aangepast, maar dat is dit volgens mij niet. En dat soort spelfoutjes zijn o.i., in deze redelijk informele context, niet zo erg. Dat wordt trouwens ook bevestigd door het witte boekje, dat in veel gevallen variatie toelaat.
VerwijderenIk gebruikte het woord beter en jullie het woord juist, ik vind weinig verschil. En door het niet aan te passen wordt toch een keuze gemaakt. En dus vinden jullie je eigen 'intuïtieve' keuze meer verdedigbaar tegenover de officiële spelling van de naam van een land. Ik denk dat het Witte Boekje (met twee kapitalen, net als het Groene Boekje) ook vindt dat het met twee streepjes moet worden geschreven, omdat het om een landnaam gaat. Ook de groene spelling laat overigens variatie toe om woorden al dan niet met een streepje te schrijven, maar niet bij de officiële naam van een land .Ik vind dat ook goed, omdat het juist houvast geeft voor gewone schrijvers en in het onderwijs. En ik zie niet in wat de informele context ermee te maken heeft; op een andere plek zou je wel voor de officiële spelling gaan?
VerwijderenIs de verbetering van Tumbler naar Tumblr dan belangrijker? URL's komen namelijk nogal precies ;)
VerwijderenIk kan nog steeds erg genieten van Chomskys "Colorless green ideas sleep furiously" :)
BeantwoordenVerwijderen