dinsdag 9 september 2014

Major Spoiler en Soldaat Maken

Kijken jullie wel eens naar de Amerikaanse hitserie (cliché alert) How I Met Your Mother (HIMYM)? Best de moeite waard: niet de hele tijd even grappig, maar wel leuk als je van taal houdt: er zitten namelijk flink wat taalgrapjes in. Welke dan? Nou, zie onder de breek voor mijn lievelingsgrapje.


Het werkt formeel als volgt:

(homofoon militaire titel/adjectief) + substantief

of iets dergelijks. Waar het op neerkomt is dus dat je een zin zegt of hoort als "We have made a major breakthrough in the case!", waarbij major natuurlijk grappig is omdat het zowel "aanzienlijk" als "majoor" betekent, wat dus impliceert dat je ook "major breakthrough" kunt analyseren als "Major Breakthrough", oftewel Majoor Doorbraak. Hi-la-ri-teit alom, hier, neem een emmer. Kijk, een plaatje, om te lachen.



In HIMYM zitten nog een paar andere, zie bijvoorbeeld dit filmpje. Het is relatief makkelijk in het Engels, vooral voor general, omdat dat woord nou eenmaal veel voorkomt. Maar nu is de vraag natuurlijk (omineuze muziek): kan het ook in het Nederlands?

Het antwoord is: ja. Maar het is moeilijker dan in het Engels, want de woorden voor militaire rangen in het Nederlands komen helaas niet overeen met veelgebruikte adjectieven, zoals in het Engels. Wij (met dank ook aan Floortje) hebben toch een aantal voorbeelden weten te bedenken, maar het gaat telkens om hele specifieke voorbeelden: alle eerste delen (nl. de titels) hebben wel een dubbele betekenis, maar niet een generieke. Hier komen ze.  Let op: het gaat om de uitspraak, niet per se om de spelling. 

"Dit is goed voorbeeld van corporaal gedrag" Korporaal Gedrag
"Die gaan we vanavond eens soldaat maken!" Soldaat Maken
"Geen paspoort na generaal pardon" Generaal Pardon
"Hij speelde een meeslepende mineur variatie" Mineur Variatie (telt alleen in Stratego)

Er zijn best veel talen waarin het sowieso moeilijk wordt: talen waarbij het adjectief achter het zelfstandig naamwoord komt. Latijn is hier een voorbeeld van. Ursus major zou natuurlijk leuk zijn, maar werkt dus niet vanwege de achterliggende titulatuur (een heerlijk woord overigens). Bovendien betekent major in het Latijn niet ook majoor. Maar misschien heb ik het mis, en komen titels in het Latijn ook wel achter de naam. Experts, roer u!

Nu jullie! Bedenk er meer, en delen die hap! Ik ben ook benieuwd hoe het zit in andere talen, zoals Italiaans of Tagalog. Succes!

2 opmerkingen:

  1. Een hele bekende (helaas ook in het Engels) is de reactie op de werkelijk bestaande computerfoutmelding GENERAL FAILURE READING HARD DISK:
    "Who is General Failure and why is he reading my hard disk?"

    Wilfred

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Onbedoeld grappig: ik herinner me een Nederlandse editie van een Frans stripalbum, waarin de Nederlandse vertaler de uitdrukking 'mon cousin germain' (= volle neef) vertaalde als 'mijn neef Germain' (sic!)

    BeantwoordenVerwijderen