Zeuren is zuur, maar iemand moet het doen

Leuk liedje, dat ‘Word Crimes’, van Weird Al Yankovic. Maar taalkundig gezien klopt het allemaal van geen kanten. Weird Al doet allerlei ongenuanceerde of zelfs onware statements. Wat doe je dan, als taalkundige? Moet je blij zijn dat mensen met taal bezig zijn, op een leuke manier, en niks zeggen? Of ga je toch proberen er iets over te zeggen? Wij kozen voor het laatste. Niet iedereen kan zich daarin vinden, maar toch is het een integere keuze.

Dit probleem, dat zeuren over het zeuren, hebben we al eerder gehad. We zeurden over zeuren over taalfouten, en werden prompt beschuldigd van zuur zijn. Tot op zekere hoogte terecht natuurlijk: zeuren ís ook altijd zuur, het ís niet leuk om iets wat grappig/leuk/catchy is te gaan zitten fileren en corrigeren. Het is ook niet populair: populairder is om gewoon dingen op te merken, zo van he kijk eens dit gaat over taal, delen op Facebook, Twitter, haha wat een leuk liedje #taal. Maar sta in dit geval even kort stil bij het argument: moet je ergens niks van zeggen, omdat datgene toevallig lekker klinkt of grappig is?

Laten we dat argument als uitgangspunt nemen. Stel dat we in een supercatchy liedje een controversieel, ongeaccepteerd standpunt zouden bezingen, bijvoorbeeld waarom vaccinaties slecht zijn, of over waarom de evolutietheorie onzin is, of over dat de Russische invasie van Oekraine juist goed is voor het westen. Een dergelijke tekst zou tjokvol statements zitten, die in ieder geval door een deel van de samenleving niet als waar wordt geaccepteerd. Ik kan me niet voorstellen dat mensen dat okee zouden vinden! Is het dan gezeur als mensen over zo’n liedje zouden klagen, er boos om zouden zijn, de vooroordelen zouden veroordelen?

Wat betreft taal gaat het om precies hetzelfde: het gaat om misinformatie. Heel veel mensen vinden van alles over taal, maar die meningen zijn vaak gebaseerd op feitelijk onjuiste informatie. Zo ook het liedje van Weird Al. Dat hangt van de onjuistheden aan elkaar, en dat sterkt mensen in hun onjuiste ideeën. Juist als taalkundige heb je dan de verantwoordelijkheid om je ermee te bemoeien. Juist taalkundigen zouden zich moeten mengen in 'het' taaldebat, of het nou gaat om een opiniestuk in De Volkskrant of om een grappig liedje met navenante clip. Als taalwetenschappers niks mogen doen aan die enorme lading plastic op de Oceaan van Taalwaarheid, wie dan wel?

Het is eigenlijk verbazingwekkend dat er niet meer over geschreven is. Waarom staan ook de Nederlandse blogs niet vol van kritiek? Het komt omdat we bang zijn. Bang dat als we zeuren over taalzeuren, dat dan de mensen boos worden. Bang dat we een spelfout maken in het stukje, en dat mensen dan zeggen dat het hele argument geen moer meer waard is. We lijken dus gewoon maar aan te nemen dat de meerderheid van de bevolking des Neerlandse Internet denkt dat wie fouten maakt in tekst op internet, dom is. 

Overigens blijft het natuurlijk ook een kwestie van toon. Ook wij hebben soms moeite de juiste toon te treffen en niet te zuur te worden bij het zeuren. Maar ook dan: wat voor gemakzuchtigheid heerst er als mensen niet eens meer een beetje tegenduw willen. Alleen maar luisteren naar een catchy liedje. Dat liedje, overigens, waarvan veel mensen van de originele versie vinden dat we het uberhaupt niet zouden moeten luisteren, omdat het zeer misogyn is en verkrachting ophemelt. Maargoed, het blijft catchy, dus dat maakt allemaal niet uit.

******

Je kunt misinformatie aan de kaak stellen door opbouwende stukken te schrijven, maar ook door een nóg catchiër liedje te schrijven. Dat laatste is ons op het lijf geschreven, dus kijke uit naar Milfjes cover des covers: ‘Taalkunst’! 

(zing mee vanaf 0:52, 'good girl' = Milfje)

Milfjeeee

Wordt niet benauhauwd

Van een taalfout

Want welbeschouhouwd

Is zo’n vergissing

Ook een mooi ding

Of een verandering

Zeker geen verloedering

Wij willen verbroedering!

Ik hou van taalkunst

Die mooie woorden

Bijvoorbeeld toekan

Of neem elixer

Dat rijmt op mixer

Een anglicisme

Is geen terrorisme

Alle mensen rijm mee!