De nominaties op anglicisme.nl stromen binnen. Men is redelijk verdeeld over de kwaliteit ervan, maar sommigen blijken opeens massaal impopulair (YOLO) of populair. Flabbergasted is zo'n populaire - veel mensen zijn er positief over. Waarom?
Flabbergasted is inderdaad een prachtig woord. Het lijkt een nieuwe vorm te zijn voor het eerdere Franse stupefait, of het Nederlandse paf staan. Het heeft een sterke betekenis, sterker dan gewoon verbaasd of zelfs verbijsterd, zoals de nominatrice al opmerkt. Bij mij thuis vroegah werd het wel eens gebezigd, en als toonbeeld gezien van prachtig, beschaafd, hoogstaand Engels. En ik denk dat we daar de positiviteit rondom dit woord moeten zoeken.
Daarnaast is er misschien het klanknabootsende aspect. Flabbergasted klinkt ook alsof je even niet meer kan praten van de verwarring, alsof je tong het even niet meer doet. Overigens leuk om te weten dat het waarschijnlijk een echt verzonnen woord is, wel op basis van flabby (loshangend) en aghast (door schok getroffen).
Zoals we al bespraken wordt YOLO vaak negatief gewaardeerd. Dat kan natuurlijk gewoon een kwestie van smaak zijn, en daarover valt niet te twisten. Maar zoals we ook bespraken, kleeft aan YOLO een imago van jongeren, rappers, en oppervlakkigheid. Flabbergasted daarentegen wordt geassocieerd met inspector Morse, teatime, en Received Pronunciation of tegenwoordig Estuary English. Kortom, misschien is het wel zo dat de afkeer van YOLO en de voorkeur voor flabbergasted niet zozeer random smaakbepaald is, maar iets met sociale klasse van doen heeft.
Zou dat kunnen, lezer?
Flabbergasted vind ik een aardig anglicisme en heb het zeker wel gebruikt en ik denk al veertig jaar geleden in mijn tienertijd. Maar ik associeer het helemaal niet met upperclass-Engels, integendeel. Het deed mij altijd eerder denken aan de wereld van strips en cartoons en aan Doctor Flubber; flabbergasted. En het klinkt mij ook eerder Amerikaans dan Engels in de oren door de uitspraak met de Gooische-r en het harde ges in gasted. Ik denk dat het nu positief gewaardeerd wordt omdat we het woord al lang kennen. Het staat ook gewoon in de Van Dale.
BeantwoordenVerwijderenEn naast stupéfait (met streepje) zijn volgens mij ook, Ik sta versteld, ik ben perplex, ik sta paf ben stomverbaasd, verbijsterd en sprakeloos allemaal prima synoniemen voor flabbergasted. En shocked kan ook nog.
-
En jullie zitten nu in de anglicismen. Nicoline Van der Sijs toonde aan dat Engelse leenwoorden maar een paar procent uitmaken van de geschreven taal. Dat is dan zo, maar ik ben er achtergekomen dat Engelse woorden in kwalitatieve zin vaak wel extra opvallen. Bijvoorbeeld ook als je een woord als flabbergasted tegenkomt. En het komt vele malen vaker voor in de spreektaal dan in schrijftaal. Ook dat is verengelsing.
En wellicht nog even aardig. Al voor de oorlog was in Nederland het duo Johnny en Jones bekend, vooral van hun nummer Meneer Dinges (weet niet wat swing is). Ze waren sterk Amerikaans georiënteerd en zongen hun Nederlandstalige liedjes vaak met een Amerikaans accent. Hier het nummer op YouTube met accent.
https://www.youtube.com/watch?v=OWWs3Rwq-7w
(Het joodse duo (two kids with a guitar) is in de oorlog omgekomen in een concentratiekamp)
Dudley Moore - bekend van o.a. Santa Claus: The Movie, 10 en The Hound of the Baskervilles - was niet alleen een begenadigd acteur, maar ook een voortreffelijk musicus. Hier een pastiche op een Schubertlied: "Die Fläbbergast"
BeantwoordenVerwijderenhttps://www.youtube.com/watch?v=y9tb05DMlqg
Ha Marcel, wat een geweldig nummer! Heel erg bedankt!
VerwijderenEen anglicisme is een verkeerd taalmodel uit het Engels geïmporteerd, bv. 'rond (de) tafel gaan zitten' i.p.v. 'rondom de tafel gaan zitten'. De Engelse taal leent zich in het Nederlands niet zo voor anglicismen; vandaar dat er maar weinig van zijn in onze taal. Het Duits met z'n germanismen (vooral voor de oorlog populair) leent zich daar veel beter voor. Uit het Frans afkomstige 'taalverwarringen' noemt men 'gallicismen', en uit de sekstaal afkomstigheden betitelt men als 'fallicismen'.
VerwijderenEngelse woorden die onveranderd in onze taal worden overgenomen heten simpelweg 'leen-woorden' te zijn en geen 'anglicismen'. Dat geldt ook voor taalproleten die doen alsof ze verstand hebben van taal!
Persoonlijk verafschuw ik al die modieus aandoende Engelse leenwoorden, die onze taal enorm vervuilen en qua klankkleur veel minder in 'fatsoenlijk' Nederlands passen dan bv. Franse leenwoorden, waarvan er zich mettertijd vele, veelal goed aangepast en ‘verstopt’ in het Nederlands, hebben gevestigd. Eenvoudig voorbeeld : arriveren. De voorsprong die het Frans op het Engels heeft als leentaal qua woordaantallen in onze Indo-Europese talen, met meer dan 20 % leenwoorden in het Nederlands, zal wellicht nooit door het Engels worden overtroffen.. De suprematie van laatstgenoemde taal in de ons bekende wereld zal, in tegen-stelling tot het Frans, geen vijfhonderd of duizend jaar blijven bestaan... wat ik je brom..
En ja, ’n vooroverliggend “streepje” heet in het Frans nog steeds “accent aigu”.
Ik neem aan dat je ons bedoeld met 'taalproleten die doen alsof ze verstand hebben van taal'? Tut-tut zeg, als je niet kan reageren zonder te schelden heb je wel een heel klein geestje. Heel jammer: wij staan altijd open voor een constructieve dialoog over onze onderwerpen, maar jij duidelijk niet. Alleen je mening spuien (en die als feit presenteren ook nog!) zonder iets te willen leren is het verbale (schriftelijk in dit geval) equivalent van een poepende zeemeeuw.
VerwijderenWat betreft de definitie van anglicismen: wij weten er duidelijk meer van dan jij, want anders zou je weten dat dé autoriteit op het gebied van leenwoorden, Nicoline van der Sijs, in haar uitstekende Groot Leenwoordenboek haarfijn uitlegt waarom germanisme/anglicisme als naam onhoudbaar is (2005:85-86). Zie hier: https://www.dbnl.org/tekst/sijs002groo01_01/. Veel leesplezier!
Tja..als Nederlands te moeilijk is moet je maar Engels praten. Maar ben wel heel flabbergasted. 🥺
BeantwoordenVerwijderen