Uit het Groene Boekje (afl. 3): Engelse woorden? Ja natuurlijk!

Inmiddels al weer bijna drie weken geleden kopte Nu.nl ietwat cryptisch "Groene Boekje schrapt Zwolle voor selfie". Bekt mooi hoor, bijna allitererend, maar ik kan me voorstellen dat mensen ervan schrikken. "Nouja, nou neemt het Engels écht de boel over!" zullen ze misschien denken. Gelukkig is niets minder waar. De makers van het Groene Boekje doen wat ze moeten doen: ze helpen jullie met moeilijke woorden. Goed idee, vinden we allemaal. Nou, niet allemaal. We zullen in dit stukje één iemand tegenkomen, die er echt niks van heeft begrepen. Deze man wil dat jullie Engelse woorden slecht spellen! Spannend he? Ik zou haast zeggen: suspense...

door Marten van der Meulen

 

Laten we eerst even een misverstand uit de weg ruimen. Wij, van Milfje, vinden het prima dat het Groene Boekje bestaat. Wij vinden niet dat iedereen zomaar in het wilde weg zou moeten spellen. Het doel blijft succesvolle communicatie. Wat we wél vinden, is ten eerste dat afwijkende vormen interessant zijn (omdat daar bijna altijd iets achter zit: zelfs een slordige vertyping kan patroonmatig zijn). Ten tweede vinden we dat mensen wat minder moeilijk zouden moeten doen over spelling, dat er wat meer acceptatie zou mogen komen voor variatie. Een spelfout betekent niet dat iemand dom is, en de taal gaat er ook niet kapot aan.

Maar niet iedereen vindt dit, en dat accepteren we (deels, en Onder Protest!). In ieder geval is het Groene Boekje (GB) gewoon voor veel mensen van groot belang, prima. Maar wat is precies de functie van het Boekje? Het gaat om spelling. En dan specifiek (in de Woordenlijst, een van de hoofdbestanddelen van het GB) om de spelling van moeilijke woorden. Wanneer een woord in het GB wordt opgenomen, betekent dit niets minder dan dat de makers van het GB de indruk hebben dat een woord spellingsproblemen oplevert. Erg sympathiek dus van de makers!

Het lijkt in dit kader niet meer dan logisch dat er Engelse woorden in het GB komen te staan. Even terzijde: er wordt nergens iets gezegd over de hoeveelheid nieuwe Engelse woorden in de lijst. Dus we hebben het nu niet over een eventuele tsunami aan anglicismen - we weten simpelweg niet of die er is. Nu weer terzake: de opname van Engelse woorden in het GB is logisch, omdat we ons kunnen voorstellen dat juist vreemde woorden moeilijk zijn. Ze volgen vaak andere spellingsregels, en bovendien is de relatie tussen de spelling en de uitspraak anders dan in het Nederlands. Prima dus, opnemen die hap! Dat zorgt namelijk voor meer consistentie en duidelijkheid in de Nederlandse spelling, en dat is, dunkt ons, wat gebruikers van het Groene Boekje willen.

Toch zijn er ook mensen geweest die dit niet willen. Dit zijn dus mensen, die tegen goed spellen zijn. De opvallendste van deze mensen is Piet van Sterkenburg, die betrokken was bij drie eerdere edities van het GB. Achteraf betreurt hij de opname van woorden als saven en updaten. Zijn volslagen verkeerde beeld van de functie van het Groene Boekje blijkt uit dit citaat (zie hier voor een verder ook best absurd interview):

Dat we die woorden zo’n prominente plaats geven in het Groene Boekje, en dat we er zelfs een aparte paragraaf aan wijden om uit te leggen hoe dat geschreven moet worden – updaten, updatete, geüpdatet – vind ik echt waanzin. Wat is er mis met bewaren, actualiseren en binnenhalen?

Uhh... Piet? Vlaag van verstandsverbijstering? Opname in het boekje betekent niet dat je het goedkeurt, het zegt alleen maar: áls je het moet gebruiken, doe het dan zo. Je zegt niet: ik vind updaten beter dan binnenhalen (over het gallicisme actualiseren hebben we het maar even niet). Dat staat nota bene in de inleiding van je eigen boekje:

De opname van een woord mag derhalve niet beschouwd worden als een officiële goedkeuring van het woord, en het ontbreken van een woord betekent geen afkeuring.

Want wat gebeurt er, als je die woorden níet opneemt? Dan doet iedereen maar wat. En dat is precies niet wat de makers lijken te willen, en wat we trouwens allemaal niet zouden moeten willen met z'n allen. 

Bovendien is het helemaal niet de functie van het Groene Boekje om woorden goed te keuren. Die functie heeft zelfs helemaal niemand: er is niemand die kan bepalen welke woorden officieel tot het Nederlands behoren. Het Groene Boekje niet, Van Dale niet, Willem-Alexander niet, de Staat niet. Ten slotte is het ook helemaal niet zo dat als je een woord opneemt in het Groene Boekje, dat het dat meer gebruikt zou worden, of dat het sneller inburgert. Het enige wat je doet, is onzekere mensen helpen. Dat is een goede daad. Leve het Groene Boekje, weg met mensen die er niks van snappen!