Groene Boekje 2015: de recensie.

Bron

door Marten van der Meulen

In oktober vond er een Heuglijk Taalmoment plaats: een nieuw Groen Boekje werd ter doop gedragen. In de aanloop daarnaar werd de taalgebruiker regelmatig gerustgesteld: de spellingregels zouden niet veranderen. Wat wel zou veranderen was de inhoud, de uitgever, en vooral de selectie van de woorden. Inmiddels is het boekje anderhalve maand uit, maar er is weinig tot niets over verschenen. Laat staan dat er (afgezien van een kort stukje van collega taalschrijfster Maartje Lindhout op Neder-l) een recensie van is verschenen. Nou, dan nemen wij het wel op ons. Hierbij dus: alles wat je wilde weten over het nieuwe Groene Boekje.

Welke woorden?

Eerst even iets over welke woorden er nou precies in het boekje staan. In de inleiding staat dat er 'ongeveer 10.000 woorden voor het eerst in het Groene Boekje [zijn] opgenomen'. Vervolgens staat er dat het GB '50% minder trefwoorden bevat dan de vorige editie', die volgens verschillende media's 100.000 woorden bevatte. Er zijn dus een stupendeuze 60.000 woorden geschrapt! Overigens zijn die nog wel online te vinden. De online versie is zelfs uitgebreid naar 180.000 woorden. Dat betekent dus dat er nog eens 70.000 woorden zijn die niet in de gedrukte versie staan, maar die wel online staan. Ongelooflijk veel zeg. Wie gaat op onderzoek uit? Ik ben wel benieuwd welke dat dan allemaal zijn!

Opmaak

De helft minder woorden. Op ieders lippen brandt dan de vraag: is het boekje ook dunner en lichter? Het verrassende antwoord daarop is nee. Het GB2015 is zowel zwaarder (eerst 711 gram, nu 764) als dikker (5 cm tegen eerst 4,2 cm). Deze verschillen zijn te wijten aan één duidelijke 'boosdoender': de opmaak. Ik zeg boosdoender, maar het is eigenlijk alleen maar goed. De opmaak van het GB2015 is absoluut het sterkste punt aan de uitgave. Het Groene Boekje is niet bedoeld als leesboek, maar de leesbaarheid is ten opzichte van 2005 enorm verbeterd. Dat ligt aan drie dingen.

van deze bron

Het eerste dat onmiddellijk opvalt zijn de lidwoorden die voor ieder lemma staan (waar dat toepasselijk is). In eerdere uitgaven (en in woordenboeken in het algemeen) staan lidwoorden altijd achter het woord. Nu echter staan ze, mooi uitgelijnd, vóór het woord. Direct helder dus, welk lidwoord je moet hebben. Een goede zet: de twijfel over lidwoorden viert hoogtij, en dit speelt daar mooi op in. Ten tweede zijn de letters groter, wat tot gevolg heeft dat er veel minder op een pagina staat. In het GB2005 stonden er nog 64 regels op een pagina, maar nu zijn dat er nog maar 43. Je kunt je bijna niet voorstellen hoeveel prettiger dat leest. En ten derde is er de papierkleur: die is witter dan eerst (geen idee hoeveel witter, maar zegmaar ongeveer het verschil tussen signaalwit en papyruswit). Ook dat maakt het geheel fijner leesbaar.

En er is nog meer verbeterd. De betreffende letter is nu ook in het klein aanwezig op de rechterpagina, zodat het boekje veel accurater opengeslagen kan worden. Dat is iets kleins, maar dat laat wel zien dat er even goed is nagedacht over de functie van het GB: navigeerbaarheid. Even snel iets opzoeken.

Inhoud

De inhoud is dus nogal anders. Veel woorden zijn geschrapt, zoals aardrijkskundige namen, 'omdat die niet onder de spellingregels vallen'. Dit vind ik een vrij bizar gegeven, maar ok. Ook is er gekeken naar welke woorden nou echt veel werden opgezocht: die mochten blijven. Goeie zet: wie zit er tenslotte te wachten op een dik boek met woorden die je toch niet nodig hebt? Ten slotte zijn er een aantal nieuwe lijsten in het boekje opgenomen. Die zijn handig en fijn voor de lezer. Mijn persoonlijke lievelings is de 'Lijst van uitdrukkingen met een oude naamvalsvorm'. Eindelijk kan dus weer iedereen zonder schroom 'in het zweet des aanschijns', 'in der minne schikken', en 'uit anderen hoofde' schrijven.

Kortom, het nieuwe Groene Boekje is een prettig leesbaar en handig boekje. Ik gebruik het zelf inmiddels zowaar ook af en toe. Als je je dus aan de Groene Spelling wilt houden (niet dat dat hoeft overigens: iedereen mag spellen zoals z/hij wil), dan is dit een fijn boekje om te hebben.