Tien^Taal... René Dings

Taal: wie is er niet mee bezig? Blogs, twitters, tijdschriften, polemieken, ingezonden brieven, boeken. Er zijn heul veul mensen met evenveul meningen. Toch zijn er ook mensen die zich meer met taal bezig houden dan anderen. Daarom vraagt Milfje Meulskens hun mening over taal. Vandaag aan het woord: René Dings, taalenthousiast en internetpersoonlijkheid. Hij is vooral bekend van SOS: de Signalering Onjuist Spatiegebruik, waarover hij het boekje Weg om Legging schreef, maar vooral ook van Overstraatnamen, de website die zich met straatnamen bezig houdt.

1. Wat betekent taal voor jou?

Taal is mijn leukste hobby. Ik schrijf graag, ik lach om taalgrappen en maak ze graag zelf, ik verdiep me in de etymologie van woorden en ik puzzel met taal (bijvoorbeeld door crypto- en anagrammen te maken). Taal is fijn spul om creatief mee bezig te zijn!

2. Wat vind je van spellingsregels?

Op zich is het goed dat er wat spellingsregels zijn, want dat geeft houvast en kan misverstanden voorkomen. Maar een overdaad aan regels kan een spel helemaal verpesten, en zo geldt dat ook bij spelling. Het is heus niet nodig om het systeem helemaal dicht te timmeren; het moet allemaal wel praktisch blijven. Het is bijvoorbeeld prima dat er geen vaste regels zijn voor het gebruik van de tussen-s, en wat mij betreft zou zo ook het gebruik van een tussen-n een vrije kwestie mogen worden. Als je 'hoe lang' met een spatie schrijft, vraag je volgens de regels naar een afstand en als je 'hoelang' aaneenschrijft naar een tijdsduur. Zo'n regel zou ik niet durven bedenken.

3. Erger je je aan het taalgebruik van mensen?

Ach, ik erger me niet zo snel. Ik vind het juist wel mooi om te zien hoe iedereen taal op zijn eigen manier gebruikt. Tijdens vergaderingen schrijf ik soms glimlachend mooie woorden en verhaspelingen op die ik anderen hoor gebruiken. En tijdens de lunch verbaas ik me vrolijk over de prachtige marketingtaal die op verpakkingen staat. Ik moet bijvoorbeeld ook lachen als mensen "letterlijk en figuurlijk" zeggen waar ze toch echt alleen "figuurlijk" bedoelen! Mensen die dat zeggen, vallen letterlijk en figuurlijk door de mand.

Maar het is af en toe ook gewoon wel lekker om je samen met wat gelijkgestemden te ergeren aan het taalgebruik van anderen. Daar is ook het platform Signalering Onjuist Spatiegebruik uit voortgekomen.

4. Waarom denk je dat mensen zich ergeren aan taalgebruik?

Taal biedt mensen houvast en dat willen ze natuurlijk niet verliezen. Mensen gebruiken taal volgens de regels die ze zelf ooit geleerd hebben. Als jij aandacht aan je taalgebruik besteedt en je daarbij netjes aan die regels houdt, is het vervelend als anderen dat niet doen. Dan lijkt het al gauw verloedering of onzorgvuldigheid, en daar kun je van ontstemd raken.

5. Waarom specifiek de spatie?

Ha, de spatie! De spatie is een beetje het ondergeschoven kindje in onze spelling. De spatie mag bijvoorbeeld niet eens een 'leesteken' heten. Je kunt een spatie ook pas zien als er letters omheen staan. Eigenlijk is het helemaal niks, zo'n spatie, en toch kun je erover struikelen. Dat intrigeert me. Ik vind het mooi hoe één spatie de betekenis van een woord of zin helemaal kan veranderen. Als ik bij de uitgang van een groot kantoorgebouw naast een gekreukte blauwe schoenendoos een bordje zie hangen met de tekst "Bezoekers passen in de blauwe doos", dan lig ik in gedachten al dubbel. Aan de kreukels in de doos kun je zien dat er al een paar bezoekers zijn geweest die hebben gekeken of ze erin pasten.

6. Wat is je lievelingswoord?

Er zijn veel mooie woorden: flagrant, treuzelen, lanterfanten, meesmuilen, ampersand, warempel, parafernalia... van die dingen. Ook kortere, zoals heus, fluks en luim.

7. Heb je een taalwens, en zoja, wat is het?

Ja. Ik schrijf persoonlijk graag 'kado' in plaats van 'cadeau'. Dat doe ik nu nog stiekem, omdat het volgens de officiële spellingsregels eigenlijk niet mag. Het zou fijn zijn als dat eindelijk eens wordt toegestaan.

8. Wier of wiens taalgebruik vind jij inspirerend?

Ik vind het prachtig hoe Kees Torn in zijn gedichten, liedjes en verhalen speelt met taal. Jammer dat hij met zijn theatervoorstellingen is gestopt. En jammer dat zijn teksten nog niet zijn gebundeld.

Ik mag ook graag luisteren hoe Dries van Agt op zorgvuldige en weloverwogen wijze zijn fraaie volzinnen declameert, rijkelijk gelardeerd met archaïsche uitdrukkingen en voorzien van een humorvolle ondertoon.

9. Welke taal zou je nog wel eens willen leren en waarom?

Frans. Dat bedenk ik me iedere keer als ik in Frankrijk op vakantie ben, maar het komt er maar niet van.

10. Ken je nog een leuke woordgrap, taalgrap of taalspelletje?

Oude kaaskroketten op het menu, honden kussen voor tien euro, vlees van twee jarige koeien, veel diarree gevallen, konijnen bouten in pruimensaus. Als een woord een onjuiste spatie bevat, komt de woordgrap vaak vanzelf. En mijn favoriet: "Gemaal weg, brug gesloten, weg om legging" - kijk voor het verhaal daarbij op de achterkant mijn boek.

Een paar jaar geleden was op Twitter de hashtag #alsikheminje plots trending. Er bleek een grappig spatiespel achter schuil te gaan. De opdracht was om na "als ik hem in je" één woord te schrijven dat zich in die zin - met een fictieve spatie - als twee woorden liet lezen. Bijvoorbeeld: "#alsikheminje kruissteek" (als ik hem in je kruis steek). Dat werkt ook met taalgebruik, flessenstop, oorsmeer, waterdruppel en autodrop. Nu jij!