Drag speech

                                      door Sterre Leufkens


Ik geef het gewoon toe: ik ben prettig verslaafd aan RuPaul’s drag race. Dat is een klassieke afvalrace, van het type elke aflevering een opdracht, een vileine jury die steeds de slechtste naar huis stuurt, na 10 afleveringen 1 winnaar. Maar de insteek is niet wie het langst in een huis kan, of wie de ander het best kan foppen: het gaat erom wie de beste drag queen superster is (drag = dressed as a girl, oftewel een zich als vrouw kledende man). RuPaul, een in de VS beroemde drag queen, is de presentatrice, hence the name. Ik zou jullie niet lastigvallen met mijn favo tv-serie, ware het niet dat er in deze serie sprake is van een geheel eigen en fascinerend jargon.

De gay scene is sinds mensenheugenis een sterke subcultuur geweest met een groot arsenaal aan eigen woorden, gebaren, en natuurlijk kenmerkende kleding. Die kenmerken veranderen voortdurend – waar in de jaren vijftig filtersigaretten het absolute teken des homo’s waren, rookt iedereen die nu, en heeft de stereotiepe homo eerder een gebogen pols dan een oorbel in het rechteroor.

In de drag queen scène (van oudsher verbonden met de gay scene) verandert ook steeds alles, maar er zijn ook gebruiken, woorden en frasen die al een tijd meegaan. Veel daarvan kun je zien in de historische documentaire Paris is burning, een goede docu (gaat dat zien!) over de legendarische drag shows in het New York van de jaren tachtig. Een belangrijke regel in deze wereld is dat je het hebt over drag en niet over travestie. Het woord drag wordt geassocieerd met glamour, er echt als een vrouw uitzien en over-the-top vrouwelijk zijn, terwijl een travestiet gewoon een man is die een jurk aantrekt maar verder 'mannelijk' (in de zin van niet charmant) blijft. Kort-door-de-bocht gezegd: drag queens hebben stijl, travestieten niet. 

Overigens, om verwarring te voorkomen, drag queens zijn mannen zolang ze niet ‘in drag’ zijn, en je spreekt in dat geval van ‘boy’ en ‘he’. Zodra de man ‘in drag’ is, gebruik je ‘girl’ en ‘she’. Een drag queen is geen transgender, oftewel, een drag queen is biologisch gezien een man en voelt zich ook man. Er zijn ook drag kings, oftewel vrouwen die zich als man voordoen - daarvoor geldt al het bovenstaande maar dan omgekeerd. Voor het nog beter begrijpen van de wereld van drag queens, alsmede van RuPaul’s drag race, is hier een klein mini lexiconnetje. Succes, hopen dat jullie het nu allemaal gaan gebruiken! 

ball       Een soort feestavond waarop drags van verschillende houses bij elkaar komen en het tegen elkaar opnemen in verschillende categorieën, bijvoorbeeld 'wie kan het best een bepaalde celebrity nadoen', maar ook 'executive realness', etc.

                    drag mother    Een ervaren queen die jou als jonge queen onder haar hoede heeft                         genomen, je vriendin door dik en dun is, en je geholpen heeft om een                      goede queen te worden. Blijft voor altijd een heel bijzondere band.

fishy                supervrouwelijk. Als je er fishy uitziet, dan doe je het goed, want dan zie je er echt vrouwelijk uit. De ene drag queen is van nature fishier dan de andere; als je van nature niet zo fishy bent dan kun je dat compenseren met humor of make-uptalent.

giving face       Je gezicht er mooi uit laten zien, bijvoorbeeld op de runway of bij een fotoshoot. Giving face is in het doorsnee taalgebruik een metafoor voor orale seks, dus er is altijd een double entrende if you know what I mean.

the house of …          een ander woord voor een groepje sterk bevriende queens, die zich als groep, zelfs als familie, gedragen. Veel queens zijn door hun familie verstoten, dus kiezen ze hun eigen nieuwe drag familie. Zulke families zijn erg hecht en worden geleid door een drag mother. Een familie, oftewel house, heeft de naam van de drag mother, bijvoorbeeld House of Chanel, House of LaBeija.

library             De bibliotheek, de plek waar je leest, oftewel de plek waar queens elkaar readen. Als iemand zegt: the library is open! dan kan het readen beginnen, maar als the library gesloten wordt, moeten ze weer ophouden.

queen               Korte versie van drag queen, woord voor man die zich als vrouw kleedt en zich vrouwelijk gedraagt. Maar het is meer dan alleen vrouwelijk proberen te zijn/doen, het gaat er ook om om dat heel erg over-the-top te doen en daarmee het concept vrouwelijkheid te bevragen. Lees hier meer.

reading         Een andere queen de les lezen, door haar op een grappige manier te beledigen. Bij readen maak je gebruik van een kenmerk van de queen in kwestie, je gaat bij een queen van 40 bijvoorbeeld grappen maken over hoe oud ze is. Zie hier voor een mooie compilatie.

realness          Waarachtigheid, authenticiteit. Realness wordt altijd vergezeld van een bijvoeglijk naamwoord waarin duidelijk gemaakt wordt wat je dan zo waarachtig uitdraagt, bijvoorbeeld ‘serving fish realness’ is als je er echt heel vrouwelijk uitziet, ‘serving executive realness’ is als je een goede businesslook hebt, etc.

serving realness, zie realness

shade            gemeenheid, bitchy doen. Bijvoorbeeld: ‘You’re like a children’s book, so easy to read!’ ‘OMG girl, you’re throwing some shade!’

Snatch game    Spelletje, een beetje zoals Paul de Leeuw's ranking the stars, waarbij de deelnemers van RuPaul's race een beroemdheid moeten nadoen. Dat is sowieso iets wat queens moeten kunnen - 'celebrity impersonating'. Hoogtepunten zijn Bianca del Rio als Judge Judy en Chad Michaels als Cher.

the T               De truth, oftewel de waarheid. ‘No T no shade!’

throwing shade, zie: shade

tucking            Het naar binnen stoppen van de ballen en naar achteren wegtapen van de piemel, waardoor het kruis van de man eruitziet als dat van een vrouw. Is allemaal veilig, dus mag je rustig thuis proberen.