Een gratis cursus taalwetenschap, in je luie stoel

door Marten van der Meulen

Heel veel mensen lijken geinteresseerd te zijn in taal. Besproken proefschriften in de Volkskrant zorgen voor veel deining, anglicismen voor reuring, OnzeTaal heeft veel leden, om van Taalvoutjes nog maar te zwijgen. Maar "interesse in" is natuurlijk niet hetzelfde als "iets leren over", laat staan "iets weten van". Daarom presenteert de Universiteit Leiden nu de MOOC Miracles of Human Language: an Introduction to Linguistics. Een online inleiding taalwetenschap, gratis toegankelijk voor iedereen met internet. Als je dit bericht leest, ben je doelgroep: de cursus richt zich op iedereen die geinteresseerd is in taal. Meer lees je na de break.

Wat is een MOOC?

MOOC staat voor Massive Open Online Course. Het massieve heeft met aantallen te maken: onze cursus heeft bijvoorbeeld al 23.000 aanmeldingen. Open staat voor vrij beschikbaar. Je moet je wel aanmelden bij Coursera, de aanbieder van de cursus, maar daar zitten geen verplichtingen aan vast. Het online gedeelte spreekt voor zich, net als course, da's dus Engels voor cursus.

Het grote voordeel van MOOCs is de reikwijdte. Mensen overal ter wereld, jong en oud, etc. kunnen de MOOC volgen. Dat levert interessante perspectieven op. Veel MOOCs (waaronder de onze) hebben een zeer actieve gemeenschap van deelnemers, die niet alleen kennis tot zich nemen, maar ook discussieren over de stof, en vragen die de stof oproept. Dat is leuk, maar niet eens de hoofdzaak. Belangrijkste is dat het gaat om gratis onderwijs. Voor iedereen. 

De meeste MOOCs, de onze niet uitgezonderd, zijn in het Engels. Is het raar, om als Nederlandse universiteit een dergelijke cursus niet in het Nederlands te geven? Nee. Het argument, dat een internationaal publiek bereikt moet worden, is zelden zo van toepassing. Een cursus in het Nederlands zou een fractie van het bereik hebben, en dat zou zonde zijn.

Waar bestaat deze MOOC uit?

Onze MOOC bestaat uit een groot aantal verschillende elementen. Ten eerste zijn er lecture videos: filmpjes waarin Marc van Oostendorp het een en ander uitlegt. Over woorden, over klanken, over van alles. Daarnaast zijn er discussiefilmpjes met Inge Otto en mij, beiden Research Master studenten aan de Universiteit Leiden, en onderwijsassistenten voor deze cursus. Het idee daarvan is om de kijker zich te laten identificeren met ons: wat voor soort vragen kun je stellen aan de hand van de stof?

Een ander innovatief element is het gebruiken van levende taalgebruikers. Waarom zou je taal alleen maar moeten oplezen, als je ook sprekers van allerlei moois kan filmen? Daarom hebben we zogenaamde informanten-videos: filmpjes waarin sprekers van een variëteit aan talen aan bod komen: van Gungbe tot Chinees, en van Baskisch tot Abbruzese.

Noam Chomsky

Ten slotte zijn er nog interviews met experts. We hebben een mooie selectie gemaakt. De meest in het oog springende is wel Noam Chomsky, die een half uur met ons heeft gepraat over zijn mening over taal en taalkunde. Minstens zo interessant waren de andere interviewees: prof. Adele Goldberg van Princeton, en de eigen Leidse taalkundigen prof. Claartje Levelt, dr. Victoria Nyst, en Barend Beekhuizen MA.  

Een MOOC, dat werkt toch niet?

Barend Beekhuizen

Wat je veel hoort van mensen die al wel iets weten van MOOCs, is dat het niet echt werkt: slechts een gedeelte van de mensen die zich aanmeldt, maakt de cursus ook af. Dat klopt; vaak ligt het percentage mensen dat de cursus helemaal volgt en succesvol afsluit tegen de 10%. Dat is niet veel. Wat je echter niet moet vergeten is dat de cursus volledig vrijblijvend is. Mensen schrijven zich niet in met het doel het af te maken, en in wezen geeft het ook niet als ze dat niet doen. Alles wat ze wél leren, is meegenomen.

Een ander veelgehoord punt van kritiek is dat MOOCs universitair onderwijs bedreigen. Op dit moment is dat absoluut niet aan de orde: mensen stoppen niet massaal met studeren vanwege het bestaan van MOOCs. Wat hopelijk wel gebeurt, is dat MOOCs worden gebruikt ter aanvulling van onderwijs. Middelbare scholieren, die misschien taalwetenschap willen studeren, kunnen dit doen om het veld te proeven. Ik heb zelf een aantal MOOCs gedaan, die onderwijs boden dat ik op mijn universiteit niet kon krijgen. 

Kortom

Kortom, als je geinteresseerd bent in taal, dan biedt deze cursus je een inleiding op de manier waarop taalwetenschap werkt. Het laat zien wat voor vragen kunnen worden gesteld. Het laat ook zien, op welke vragen we nog geen antwoord hebben. Voel je welkom, doe mee. Ik zie je graag 30 maart!