Leren door te luisteren

Baby’s leren in hun eerste levensjaar de klinkers van hun moedertaal onderscheiden. Het is moeilijk te achterhalen hóe ze dat doen. Taalwetenschapster Karin Wanrooij promoveerde vorige week op hersenonderzoek naar deze extreem jonge doelgroep. Ze toonde aan dat de hersensignalen van baby’tjes laten zien dat ze die moedertaalklinkers kunnen leren door ze maar vaak genoeg te horen.

Klam: warm of koud?

van deze website

Milfje-Yang interesseert zich al een tijdje voor temperatuurwoorden in het Nederlands. Temperatuurwoorden zijn namelijk sowieso best wel interessant, want ze bevinden zich op het snijvlak tussen taal, cultuur en klimaat: warm betekent voor iemand in de Sahara iets anders dan voor iemand boven de poolcirkel. Hierover is heel veel te zeggen, en Nederlands heeft flink wat leuke woorden maar vandaag richt ik me even op het woord klam. Dat is namelijk een mal woord.

Meest grote: Nederlands wordt steeds Chineser

Eerder schreven we al over een grappige betekenis van het woord beter. In dat stukje kwamen ook een aantal andere overtreffende trappen voor. Die lieten we in twee vormen zien, conform de twee manieren waarop je in het Nederlands dat kan schrijven: intenst en meest intens, rechtst en meest rechts. Nu is dit onderdeeltje van de Neerlandsche grammatica aan verandering onderhevig: het gaat namelijk naar de haaien. We zeggen namelijk steeds vaker meest uitzonderlijke enzo, in plaats van uitzonderlijkste. Tegenstanders zeggen dat dat komt door, hoe kan het ook anders, het Engels. Maar is dat ook zo? We zullen zien! Er is in ieder geval meer aan de hand dan gewoon domme mensen die fouten maken. We lijken te maken te hebben met een heuse paradigmashift!

Albanese erotiek aflevering 6

                                                                   Door Vincent W.J. van Gerven Oei

Vincent W.J. van Gerven Oei vertaalt voor Milfje een subversief erotisch Albanees woordenboek, Fjalor erotik i gjuhës shqipe geheten. Iedere vrijdag behandelen we een letter. Vandaag aflevering 6: de F, van Feminist (maar niet wat je denkt) en flamoes.

De gevreesde dt-fout: waarom we het allemaal wel eens doen

Vraag mensen naar hun gênantste moment, en je zult zien dat ze vaak met dezelfde dingen aankomen: gulp open laten staan bij sollicitatiegesprek, lullige opmerking maken over iemand die opeens achter je blijkt te staan, je kent het wel. Maar niets is zo gênant als een dt-fout in je tekst. Hoe kun je zo dom zijn, denken jij en anderen. Foei, foei, foeierdefoei, die persoon moet wel heel slecht in taal zijn! En toch komen zulke fouten steeds weer voor.

Neem nou de Schrijfwijzer van Jan Renkema. Hij vertelt in de inleiding dat een student daar nog een dt-fout uithaalde. Toen dat boek dus al gedrukt was! De Schrijfwijzer! Door een hoogleraar geschreven! Een team van editors! Hoe kan het dat zelfs taalkundigen dit nog fout doen? En dat dit er zelfs door professionele herlezers niet wordt uitgehaald? Onderzoekers van de Uni van Antwerpen toonden aan dat het door ons brein komt. We zijn niet dom, maar slachtoffer van statistiek. 

Beter is niet altijd beter dan goed

Vandaag geen heftige taaltheorie, maar gewoon een observatie, waar ik om moest glimlachen. Ons taalsysteem kent de zogenaamde trappen van vergelijking, volgens deze opbouw:

leuk - leuker – leukst

Hierin is de rechtsste meest rechtse term de intensste meest intense. Die heet ook wel de overtreffende trap. De middelste term, oftewel de vergrotende trap, is nog steeds intenser dan de linkste meest linkse term, oftewel de stellende trap. Die linker term is eigenlijk heel gewoon: die stelt de Zaak zoals de Zaak is.

Niks nieuws onder de zon toch? Toch wel (omineuze donderslag) - het kan allemaal anders! Niet altijd is de vergrotende trap méér dan de stellende trap! 

Albanese erotiek aflevering 5

Vincent W.J. van Gerven Oei vertaalt voor Milfje een subversief erotisch Albanees woordenboek, Fjalor erotik i gjuhës shqipe geheten. Iedere vrijdag behandelen we een paar letters. Vandaag alweer aflevering 5: de E en de Ë, over brandend verlangen en andere zoetigheid… 

                                                                Door Vincent W.J. van Gerven Oei

Verboden voor enkelvoud

Zoetjes mijmerend stond ik na een 's zaterdags kookfestijn de keuken schoon te maken, toen ik plotseling werd getroffen door een enkel, rood objectje op mijn fornuis.  Nu zou ik Milfje niet zijn, wanneer de observatie niet onmiddellijk en onherroepelijk gepaard ging met een Taalkundige Observatie. Het betrof hier namelijk iets, waarvan ik nog nooit een enkelvoud had overwogen. Het past dus binnen een schitterende categorie woorden in onze taal: de zogenaamde categorie der plurale tantum. 

Albanese erotiek aflevering 4

door Vincent W.J. van Gerven Oei

Vincent W.J. van Gerven Oei vertaalt Fjalor erotik i gjuhës shqipe, een subversief erotisch Albanees woordenboek. Vandaag de Ç en D, vooral van schandknaap.

Een taalboek dat je leven verandert

Taalboeken heb je in verschillende soorten en maten. Sommige rijgen leuke plaatjes en columns aan elkaar, andere zetten het woord en de mens centraal. Een speciale categorie boekjes zijn de populariserende boekjes. Die proberen wetenschappelijke kennis op een vlotte en leesbare manier naar de mensen toe te brengen. In die categorie valt het boekje Een sprinter is een stoptrein zonder wc van Ronny Boogaart, vorige maand verschenen bij AUP. Wat dit boekje onderscheidt is de mogelijke impact. Dit boekje kan je kijk op de wereld namelijk ingrijpend veranderen.