Groot Manifest voor Nederlandse Taal kan zoveel beter

door Marten van der Meulen

http://xkcd.com/552/

Er waart een spook door Nederland – het spook van Engelstalig hoger onderwijs. Vooral in de masterfase is veel onderwijs in het Engels. Niet iedereen vindt dat een goede zaak. Deze kwestie, zo lijkt men te vinden, wordt het best aangekaart door manifesten te schrijven. Verscheen er vorig jaar al eentje in de AdValvas, nu stond er een in de NRC (hier te vinden). Dit nieuwste stuk is een ietwat verwarrende mix van verschillende taalproblematieken en de rol van de universiteit in de samenleving (maar daar zal ik verder niet op ingaan). Wat betreft taal richt het zich op drie verwante maar verschillende zaken: de rol van het Engels in het hoger onderwijs, de taalvaardigheid van studenten, en de waardering van Nederlandstalig wetenschappelijk onderzoek. Het staat buiten kijf dat dit belangrijke onderwerpen zijn, en er worden veel zinnige dingen gezegd. Helaas schiet het manifest tekort, in de zin dat er geen haalbare, concrete oplossingen worden geboden.

Auto of ooto?

Dilemma! De auto, dat mooie vervoersmiddel, zo handig, zo heerlijk. Maar hoe spreek je het uit?

We hebben de automobiel, althans het woord, net iets voor 1900 geleend uit het Frans. Daar zeiden ze vast ootoo, want Fransen verfransen alles dus die zeiden het heus niet op z'n Grieks. Maar ze hebben het natuurlijk zelf net zo goed geleend, uit het Grieks dus. Moeten we het dan op z'n Grieks of op z'n Frans uitspreken?

In principe mag er in het Nederlands altijd best veel. Zo is er ook niemand die je dwingt om auto of ooto te zeggen. En toch (of juist daarom) is het hier en hier een heet hangijzer en hoogoplopende discussie. Uit dit alles blijkt dat ooto geassocieerd wordt met 'goedkope kak' (ik heb dat niet verzonnen). Ook wordt gewezen op enige inconsequentheid wanneer je 'ooto' zegt maar 'automatisch' en 'autochtoon' (en 'augurk', haha).

Het blijkt tevens ook een opvoedkwestie: kinderen krijgen van huis uit 1 van beide mee. Welke heb jij geleerd?

Wat is een hoge pief?

door Marten van der Meulen

Van deze link.

Ik vind het altijd heerlijk, om me te realiseren dat we allemaal legio's woorden gebruiken, waarvan we eigenlijk niet echt weten waar dat woord vandaan komt. Zo hoorde ik laatst weer eens iemand praten over "een hoge pief". Wat een malle uitdrukking is dat eigenlijk, waar komt dat vandaan, dacht ik? We duiken in het probleem, en laten en passant zien waar je al die kranten in Delpher, waar we het eerder over hadden, voor kunt gebruiken. Hoera voor etymologisch onderzoek!

Crowdsourcing in de taalkunde aflevering 4: Nederlandse kranten

Weten jullie allemaal wat crowdsourcing is? Dat is het inzetten van Jan Modaal, Henk, Ingrid en ander Generaal Publiek voor allerlei zaken. Een vage definitie, maar het is ook eigenlijk best een vaag begrip. In de wetenschap is het minder vaag. Daar betekent crowdsourcing: het grote publiek data laten verwerken. Het is nauwelijks te overschatten hoe fijn dit voor wetenschappers is. Ook in de taalhoek is er een en ander te doen. Milfje bespreekt de komende tijd een aantal schitterende projecten. Weet je, als iedereen die wat te zeuren had over taal nou mee zou werken aan deze projecten, dan zou de wereld een stuk beter zijn. Aflevering 4: Nederlandse kranten

Crowdsourcing in de taalkunde aflevering 3: Operation War Diary

Weten jullie allemaal wat crowdsourcing is? Dat is het inzetten van Jan Modaal, Henk, Ingrid en ander Generaal Publiek voor allerlei zaken. Een vage definitie, maar het is ook eigenlijk best een vaag begrip. In de wetenschap is het minder vaag. Daar betekent crowdsourcing: het grote publiek data laten verwerken. Het is nauwelijks te overschatten hoe fijn dit voor wetenschappers is. Ook in de taalhoek is er een en ander te doen. Milfje bespreekt deze week een aantal schitterende projecten. Weet je, als iedereen die wat te zeuren had over taal nou mee zou werken aan deze projecten, dan zou de wereld een stuk beter zijn. Aflevering 3: Operation War Diary

Crowdsourcing in de taalkunde aflevering 2: Ancient Lives

door Marten van der Meulen

Weten jullie allemaal wat crowdsourcing is? Dat is het inzetten van Jan Modaal, Henk, Ingrid en ander Generaal Publiek voor allerlei zaken. Een vage definitie, maar het is ook eigenlijk best een vaag begrip. In de wetenschap is het minder vaag. Daar betekent crowdsourcing: het grote publiek data laten verwerken. Het is nauwelijks te overschatten hoe fijn dit voor wetenschappers is. Ook in de taalhoek is er een en ander te doen. Milfje bespreekt de komende tijd een aantal schitterende projecten. Weet je, als iedereen die wat te zeuren had over taal nou mee zou werken aan deze projecten, dan zou de wereld een stuk beter zijn. Aflevering 2: Ancient Lives

Crowdsourcing in de taalkunde aflevering 1: Inleiding

Weten jullie allemaal wat crowdsourcing is? Dat is het inzetten van Jan Modaal, Henk, Ingrid en ander Generaal Publiek voor allerlei zaken. Een vage definitie, maar het is ook eigenlijk best een vaag begrip. In de wetenschap is het minder vaag. Daar betekent crowdsourcing simpelweg het grote publiek data laten verwerken. Het is nauwelijks te overschatten hoe fijn dit voor wetenschappers is. Ook in de taalhoek is er een en ander te doen. Milfje bespreekt de komende tijd een aantal schitterende projecten. Weet je, als iedereen die wat te zeuren had over taal nou mee zou werken aan deze projecten, dan zou de wereld een stuk beter zijn. Aflevering 1: Inleiding

Waarom 'exotische' talen niet minderwaardig zijn

Door Sterre Leufkens

Weet u nog dat ik laatst een keer promoveerde? Er kwamen nogal wat reacties in allerlei media van divers allooi. In Onze Taal stond bijvoorbeeld een ingezonden brief van een meneer uit Enschede die het niet eens was met het idee dat het Nederlands minder transparant (kort-door-de-bocht vertaald: efficiëntie) zou zijn dan andere talen. Hij schreef onder andere dit:

'Probeer maar eens de geschriften van Descartes, Vestdijk, Einstein of Hawking te vertalen in zulke zogenaamd efficiënte talen als het Bininj Gun-Wok of het Tsjoektsjisch, van volken die kortgeleden nog in de steentijd leefden. Succes!' 

Kritiek op het begrip transparantie, en op de vertaling 'efficiëntie', dat is allemaal begrijpelijk en prima en daar ga ik graag de discussie over aan. Maar niet in dit stukje. Dit stukje gaat over de aanname van deze briefschrijver, dat talen als het Bininj Gun-Wok en het Tsjoektsjisch (Chukchi) primitief zijn, en daarom ongeschikt voor literatuur. Dat is namelijk een pijnlijk misverstand.