dinsdag 27 september 2016

Plaatsnaam! Uitroepteken!

Laatst schreven we al eens over de Canadese plaats Saint-Louis-du-Ha! Ha!, de enige plaatsnaam! ter wereld die twee uitroeptekens bevat. Tsja, als je zo'n zin leest, dan MOET je natuurlijk verder zoeken. Aldus geschiede, en zo kwam ik op nog minstens één andere plaatsnaam! met een uitroepteken in Groot-Brittannië, een valsspeler in de VS en twee in Zuid-Afrika. Heerlijk :)

Wanneer je ff Googleert, dan kom je her en der wat stukjes tegen over dit soort plaatsnamen! (iedere keer dat ik dat schrijf, moet ik denken aan Charlie Day als Benny in de Lego movie: spaceship!) Een is absoluut zeker, eentje is wat meer betwist:

Westward ho! - Dit is een schitterend kapitalistisch verhaal. Er was eens een boek dat Westward ho! heette. Het verhaal in dat boek begon in het Engelse plaatsje Bideford. Toen het boek wat succes kreeg bouwde een slimme ondernemer vlakbij Bideford een hotel, dat hij naar het boek vernoemde. Toen er een dorp ontstond rondom (5 o's op een rij!), kreeg dat de naam van het hotel, en dus van het boek. Met uitroepteken en al. 

Hamilton - Hoe trek je aandacht voor je stad? Voeg een uitroepteken toe! Dat schijnt de reden te zijn geweest waarom bestuurders van het stadje Hamilton in Ohio besloten om in 1989 een uitroepteken aan de stadsnaam toe te voegen. Inmiddels wordt het leesteken nauwelijks nog gebruikt, maar officieel verdwenen is het nooit. Overigens is er ook hier een culturele connectie: men dacht dat het aandacht zou genereren vanwege de overeenkomst met de musical Oklahoma!

Nou, dat viel me vies tegen. Ik had gedacht dat er wel meer plaatsnamen zouden zijn. Alleen al omdat het uitroepteken ook functioneert in bepaalde talen om een bepaalde klikklank aan te geven. Kijk maar eens naar dit opmerkelijke videootje:



Ja, bedankt daarvoor. Deze klank wordt soms opgeschreven als !, en er is geen reden om aan te nemen dat deze dus ook niet in plaatsnamen voorkomt. In Khoisan-talen bijvoorbeeld, die sub-Sahara worden gesproken. En inderdaad! Hier vond ik een schat aan voorbeelden. Voor mensen die te lui zijn om door te klikken, hier een paar voorbeelden uit Zuid-Afrika:

!Huni //hāb (oude naam voor Johannesburg)
!Gariep (voor de Orange Rivier)

En ook in Namibië is er minstens één geografische lokatie met een uitroepteken, zoals De Tegenwoordige Staat van Erik: !Nami≠Nûs (zie bronnen hier en hier)

Wie van onze kenners van Afrikaanse talen. of bestudeers van plaatsnamen, waterwegen en gebergten biedt er meer? Er zijn er vast meer!

6 opmerkingen:

  1. Orange Rivier is Oranjerivier, hè :) De naam is nota bene oorspronkelijk Nederlands en heet ook in het Afrikaans nog altijd zo.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. "Aldus geschiede" (slechts 1 d in geschiede), "geografische lokatie" (eigenlijk locatie met een c), en "bestudeers van plaatsnamen" (ik zoek nog wat bestudeerders om dat te bestuderen). Beetje veel fouten voor een blogpost over Taalpassie.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik schrijf lokatie altijd met een k: ik volg daarin het Groene Boekje niet, en dat hoef ik ook niet, lees maar hier http://milfje.blogspot.nl/2015/07/schokkende-onthulling-over-groene-boekje.html

      Maar inderdaad twee spelfouten. Ik vind dat niet zo veel, maar goed, ik ben daar vrij liberaal in. Lees vooral ook: http://milfje.blogspot.nl/2013/01/foei-een-spelfout-maar-waarom.html

      Verwijderen
    2. Ik heb respect voor je eigen mening, Milfje, daar heeft iedereen recht op. Als wat oudere zak ben ik het niet altijd met alles eens, maar mensen mogen een andere mening toegedaan zijn. Ik heb echter wel problemen met wat je vindt dat niet moet en wat dan wel een echte spelfout is. Als ik bijvoorbeeld zeg dat faut niet faut is omdat het volgens mij zo geschreven zou mogen worden, ben ik het dan niet eens met het Groene Boekje, of maak ik dan een flagrante spellingsfaut (pun intended)? Beetje flauw, ik weet het.
      Los daarvan vind ik twee spelfouten op dit kort stukje toch wel veel. Ach, ik sar maar een beetje. Ieder zijn of haar eigen ding.

      Verwijderen
    3. Dank Dzjiebie voor je reactie. Het verschil zit voor mij in of je iets bewust doet of niet. Wanneer iets onbewust is, dan is het een spelfout (zoals de twee foutjes die je hier benoemde). Lokatie echter doe ik bewust met een /k/. Dan is er geen sprake van een fout, meer van een afwijking. Maar ja, zelfs het feit dat ik van een afwijking moet spreken laat zien hoe sterk de norm van het Groene Boekje is...

      Verwijderen
  3. Op zich zijn spellingnormen niet alleen normaal maar ook noodzakelijk, dus is het wat makkelijk om daar 'liberaal' (een 'norm' is geen 'wet', ha ha) in te zijn - zeker als taalkundige. Taal is nu eenmaal een systeem van normen, en zeker als taalkundige geef je dus best blijk van kennis van deze normen: iemand moet dat tenslotte doen!
    Al beken ik dat ik het Groene Boekje ook niet altijd strikt volg, gewoon omdat bepaalde spellingsregels niet logisch zijn - met name wat betreft het gebruik van c/k. Denk maar aan een woord als 'microkosmos': wie verzint nu zoiets?
    Maar wat is de logica achter 'lokatie'? (locatie komt immers uit het Latijn, en heeft dus logischerwijze een c; mikro- en kosmos komen beide uit het Grieks, wat - in beide gevallen - een k logischer maakt).
    Maar ach...

    BeantwoordenVerwijderen