Maak de taal volledig genderneutraal!

Een tijdje terug riepen we al eens op om het carnocentrisch complot te beëindigen en onze mooie taal vegetarisch te maken. Nu willen we nog een stap verder gaan. Het is toch eigenlijk niet meer van de tijd dat er nog sprake is van mannen en vrouwen: waarom roeien we met z'n allen niet even lekker alle woorden uit die iemands gender assumen en ontfluïderen? Laten we beginnen met de mannen.

Kevin Strootmens (bron)

- weerman -> weerspersoon

- doelman -> doelmens (en Kevin Strootman is voortaan ook Kevin Strootmens)
- roman -> ropersoon
- jonkheer -> jonkpersoon
- schoppenheer -> schoppenpersoon
- lieveheersbeestje -> lievemensbeestje

Maar wacht, gelijkheid boven alles! Dat gaat nog wel eens mis: en die mannen maar aanpassen, sjonge, vergeet vooral de vrouwen ook niet!

- jonkvrouw -> jonkpersoon
- onzelievevrouwebedstro -> onzelievemensebedstro
- schoppenvrouw -> schoppenpersoon (helaas niet meer te onderscheiden van schoppenheer, maar waar vegagehakt wordt vallen spaanders)
- moeder de vrouw -> ouder het persoon
- croque-madame -> croque-personne
- tienermoeder -> tienerouder/-verzorger

Het lijkt al heel wat, maar om de boel écht modern en beschavingsproof te maken moeten we nog wel een stapje verder gaan en ook de idiomen eens flink neutraliseren.

- Een boek in eigen beheer uitgeven -> in eigen bemens uitgeven

- Niet meer huilen, verman je! -> vermens je!

- Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt! -> geen hun op mijn hoofd

- Hij is helemaal het heertje. -> Hen is helemaal het mensje.
- De nood is aan de man. -> De nood is aan de mens. 

- Ze heeft de pik op mij! -> Hen heeft het geslachtsdeel op mij!

Nope beste reizigers, we zijn er nog steeds niet. Het is hardnekkiger dan we dachten!

- We laten deze zomer nieuwe kozijnen zetten -> kohunnen zetten

- Laat de leeuw niet in zijn hempie staan -> in hun henpie staan
- Iemand moet de rotte appels uit de mand halen -> Iemensd; uit de mensd 
- wat een heerlijk maaltijd -> persoonslijke maaltijd

Zo, we zijn een heel end gekomen, maar de status quo is zo machtig, we zien vast nog van alles over het hoofd. Helpen jullie mee?

Nu in de winkel: Het Groot Nederlands Vloekboek!

door Marten van der Meulen

Beste reizigers, het is tijd voor wat schaamteloze zelfpromotie. Ik heb namelijk niet één maar twee nieuw boeken geschreven: Het Groot Nederlands Vloekboek en Het Groot Vlaams Vloekboek! Ze liggen vanaf vandaag in de winkel en zijn ook op internet te bestellen. Voor wie nog niet overtuigd is op basis van voorkant of titel volgt hieronder een kort reclamepraatje.

Hoe het ging

In het najaar van 2017 kreeg ik een bericht van mijn zeer gewaardeerde megacollega Fieke van der Gucht, met wie ik eerder aan Staat van het Nederlands werkte. Wat ik van vloeken vond. Nou, toevallig houd deze Haagse jongen ENORM van vloeken. Zeker sinds zijn moeder in de jaren '90 een serie over verwensingen uit de Volkskrant voor hem uitknipte (een serie die later als Krijg de vinkentering werd uitgegeven). En dus toog ik naar Antwerpen, om met de Bedenkers te praten, én met Lannoo, de geïnteresseerde uitgever. De bedenkers bleken twee jonge kerels, Robbe en Willem, die respectievelijk het ontwerp en de illustraties maakten. En die mogen er zijn, kijk maar (de kerels ook, maar ik bedoel de visuals):

Leuk en leerzaam

Het uitgangspunt was visueel, en dat is terug te zien in het formaat van het boek: het is een kloeke hardcover van koffietafelformaat. Aan mij en Fieke was de schone taak om het visuele plezier van wat taalkundige bagage te voorzien. Nou, die is er gekomen, daar kan niemand omheen. Over de kwaliteit zal men vast kunnen twisten, maar ik ben er enorm blij mee. Nog nooit heb ik in een boek zó ongegeneerd flauwe en vieze grappen mogen maken, nog nooit heb ik me zo wanstaltig kunnen misdragen wat betreft bizarre metaforen en malle voorbeelden. Heer-lijk.

Maar ik heb ook enorm veel geleerd. Wat een grawlix is. Wat een scheefpoeper is, en een scheve lavabo. Over de etymologie van hufter en pleur op, over de vreemde betekenisverandering die kut heeft ondergaan. Over het gebruik van randdebiel in de jaren 1960 (dat Zal Je Verbazen!). Over scheldnamen en copropraxia. En ga zo maar door. Als er verder niemand blij mee is, dan is dat jammer, maar ik heb er in ieder geval alvast hard om moeten lachen, veel van geleerd en genoten.

Kopen!

Overtuigd? Dan naar de winkel! Koop vooral de Nederlandse én de Vlaamse versie: de boeken overlappen slechts voor 50%, en zelfs in die overlap is nog variatie te vinden! Meer weetjes, meer lachen, en vooral: meer tekeningen! Want echt, je kunt het kopen omdat er leuke dingen instaan over taal, maar je MOET het kopen vanwege de tekeningen.

Aandacht aan besteden her of der? Zie hier het Officiële Persbericht. Mijn mede-auteur en ik zijn beschikbaar voor media-optredens. Als je mij boekt hoor je bijvoorbeeld een enorm enthousiaste en trotse schrijver, die waanzinnig blij is met de geweldige samenwerking. Het is een beetje een sigaar in je eigen doos steken, maar ik vind het twee fantastisch boeken.

Deze post verscheen eerder op het weblog van Marten van der Meulen

Lijstjes als ezelsbruggetjes

Door Marten van der Meulen

Lijstjes lenen zich uitstekend voor stampen. Of het nou komt door het ritme of door de herhaling, er is iets aan lijstjes waardoor we die makkelijk na kunnen dreunen. Tot niemands verbazing heeft men dit in het onderwijs snel doorgehad, en werden lijstjes een essentieel onderdeel van leren. Ik ken meer en meer goede leerlijstjes, dus hieronder een lijstje! Er zit vooral één hele vreemde tussen, waarvan ik me afvraag of iemand hem nog kent.

Porre van vorre en neukemeubel: woordgrappen in andere talen

Lezers, jullie kennen ons inmiddels een beetje, en weten dus dat wij gek zijn op 1. taalwetenschap en 2. (flauwe) humor. Logisch dus dat we aandacht willen besteden aan een geinig fenomeen: grappen die gebruik maken van stereotypen over hoe talen klinken. Voorbeeldje coming up:

Wat is een vibrator in het Frans? 

Le pic du electric

Lachen natuurlijk, maar eigenlijk is dit ongelooflijk interessant, taalkundig gezien. Het gaat namelijk over percepties van taal. We schreven daar al eerder over: ons leven gaat niet over waarheid per se, maar over wat we denken dat waarheid is.