Emoties verwoorden op Facebook: taalverschillen in emoji

door Sterre Leufkens

Weet je wat leuk is? Je Facebook instellen op een taal die je niet (goed) beheerst! Milfje-v's feestboek spreekt tegenwoordig Afrikaans, en echt, ik val van de ene verbazing in de andere. Wat me bijvoorbeeld al snel opviel is dat de woorden die bij de zes reactie-emoji staan, heel anders zijn dan in het Nederlands, ondanks de grote overeenkomsten tussen Afrikaans en Nederlands. Ik ging op onderzoek uit: hoe verwoordt Facebook de zes basisreacties in verschillende talen?

De onderzochte talen: Nederlands (Nederland) - Nederlands (België) - Engels - Frans - Duits - Fries - Afrikaans - Esperanto

De resultaten:

leuk - vind-ik-leuk - like - j'aime - gefällt mir - mei 'k wol oer - hou van - Ŝati

geweldig - geweldig - love - j'adore - love - leafde - mal daaroor - ami

grappig - haha - haha - haha - haha - haha - haha - haha

verbluft - wow - wow - wouah - wow - wow - wow - ho!

verdrietig - droevig - sad - triste - traurig - tryst - hartseer - malĝoja

boos - boos - angry - grrr - wütend - lilk - kwaad - kolera

Wat valt op?

'Onomatopee' of beschrijving?

Sommige emoties worden geassocieerd met een karakteristiek geluid: als iets grappig is, moet je erom lachen, wat klinkt als 'haha'. Zo'n woord kun je misschien zien als een soort onomatopee, een klanknabootsing. Preciezer gezegd is het eigenlijk een nabootsing van de reactie zelf. Wat mij ontzettend verrast is dat vrijwel alle talen steeds kiezen voor zulke nabootsende woorden, maar dat het Nederlands heel droogkloterig bij beschrijvingen blijft. Alsof iemand je een knaller van een mop vertelt, en iedereen barst in lachen uit, maar de Nederlander in de zaal zegt met stoïcijns gezicht: ja, grappig. Of als een kat een brandweerman uit een boom redt, en iedereen zegt: WOW, maar het Nederlands zegt: "ik ben verbluft".

Van de nabootsende talen maakt het Frans het trouwens het bontst: in die taal wordt zelfs woede verklankt, met 'grrr'. Intussen laat verdriet zich kennelijk niet zo goed in een geluid uitdrukken; in geen enkele taal vinden we iets als 'boehoe' of 'snif'. Binnen de nabootsingen zijn er trouwens ook nog taalverschillen. Zo kiezen bijna alle talen voor 'wow' om verbazing uit te drukken, maar het Esperanto gaat voor ho! Waarom zou dat zijn? Hebben alle talen behalve het Esperanto een Engels woord geleend om hun verbazing te etaleren? Esperantetymologen, kom er maar in! 

Leenwoord of inheems?

Sprekend van leenwoorden. Hoewel het cliché luidt dat Nederlanders liever een leenwoord gebruiken dan een inheems woord of een leenvertaling, kiest de Nederlandse Facebook voor 'eigen' woorden als 'geweldig' waar de Duitsers voor 'love' gaan, en 'verbluft' in plaats van het Vlaamse, Franse en Duitse 'wow'. Heel stereotiep spellen de Fransen hun verblufte gevoelens dan wel weer op z'n chauvinistisch Frans (wouah), terwijl de andere talen allemaal de Engelse spelling aanhouden. 

Woord of zinnetje?

Belgisch Nederlands, Frans, Duits en Fries gebruiken allemaal een keer een zinnetje in plaats van een beschrijvend woord. Dat levert leuke situaties op wanneer je de term wilt vervoegen: 'Mijn post had wel honderd vind-ik-leuks!'

Wat valt jullie verder nog op, lezers? En hoe zit het eigenlijk in jullie andere talen? Vul de rijtjes maar aan!