De Franse achternaam Jeanjean is dubbel dom!

door Marten van der Meulen

Ik laat me nogal afleiden, maar alles is ook zo interessant. Zo was ik vorige week een artikel aan het lezen over Frans taaladvies over de subjonctif (spoiler: taaladvies heeft in 500 jaar geen enkel effect gehad op dat element in gesproken taal), en daar kwam ik een referentie tegen naar ene Jeanjean. Nu kende ik die Franse achternaam al langer: een zekere Paul Jeanjean heeft drie dikke boeken met klarinetetudes geschreven, waar ik (en menig ander) me tijdens mijn conservatoriumopleiding doorheen heb moeten worstelen. Maar nu opeens dacht ik: wat is dat eigenlijk een gekke naam, Jeanjean. Een voornaam verdubbeld als achternaam, hoe kan dat?!

Jinxen is niet nieuw

door Marten van der Meulen

Ik moet een bekentenis doen: ik kijk het Songfestival niet. Niet om cool te zijn of hipster, het interesseert me gewoon helemaal niet. Wat me wél interesseert is taal, en dus werd mijn aandacht getrokken door onderstaande tweet van Van Dale-eindbaas Ton den Boon:

Nu Duncan Laurence in @Trouw gezegd heeft dat hij zijn optreden 'niet laat jinxen', doet half Nederland alsof 'jinxen' een nieuw werkwoord is.
Niet dus, jinxen is al sinds 2011 te vinden in de Dikke Van Dale. pic.twitter.com/PRrMf9M3GZ

— Ton den Boon (@tondenboon) 16 mei 2019

Blijkbaar denken mensen dat jinxen een nieuw woord is. Nu blijkt dat dat niet zo is, is de interessantere vraag: waaróm denken mensen dat het een nieuw woord is? 

Rick and Morty seizoen 4: eindelijk weer echte taal op tv

door Marten van der Meulen

Eerder deze week werd in dit filmpje bekendgemaakt dat het nieuwe seizoen van de Adult Swim-hitserie Rick and Morty in november uitkomt. Dat is niet alleen goed nieuws voor fans van de serie, maar ook voor mensen die van taal houden. Deze serie is namelijk misschien wel de eerste televisieserie die échte gesproken taal benadert. 

Ter grootte van Utrecht: over geografische vergelijkingen

door Marten van der Meulen

Het is een universeel erkende waarheid dat mensen moeite hebben zich omvang voor te stellen. Als je zegt dat een meteoor 155.459 km3 is, of als je zegt dat er een olievlek ter grootte van 46.000 m2 in de Golf van Mexico is, dan is dat misschien wel waar, maar kan de gemiddelde mens daar niks mee. Wat doe je dan: je knalt er een lekkere vergelijking tegenaan. Gebeurt eindeloos, als stijlfiguur net zo bekend als de Taj Mahal en zo afgezaagd als een mop over Belgen. Toch vind ik een specifieke subset van deze vergelijkingen ontzettend fascinerend: de geografische vergelijking. Daar gaat namelijk (volgens mij) best vaak iets mee mis.

Frans en Duits in de krant bedreigen de taal

door Marten van der Meulen

Volgens mij vergeten mensen weleens hoe ongelooflijk veel leenwoorden we in het Nederlands hebben. Nee, over Engels heb ik het niet: daar is men zich genoegzaam van bewust. Ik heb het eerder over Frans en Duits. Die talen hebben duizenden verschillende woorden bijgedragen aan de Nederlandse woordenschat, en het is goed om daar af en toe bij stil te staan. Dat is namelijk interessant, én historisch besef geeft, als altijd, inzicht in het heden. Daarom vandaag een greep uit het Duits en Frans in de krantentaal van 1950/1951.