Nederlandse namen voor sportteams zijn op vier manieren de raarste ter wereld

Door Marten van der Meulen

Begin deze zomer was ik in Toronto, en laat ik nou precies zijn aangekomen toen het lokale basketbalteam, de Toronto Raptors, hun bijna-beslissende wedstrijd speelde voor de NBA-titel (tijdens de beslissende overwinning was ik helaas de stad al uit). Best een gekke naam, Raptors, dacht ik. Nu hebben Noord-Amerikaanse sportteams wel vaker namen die vanuit ons perspectief opvallend klinken: denk aan de Pittsburgh Steelers, de Chicago Bulls of de Miami Heat. Maar volgens mij is de schok voor Canadezen (ja, voor alle buitenlanders) die naar Nederland komen nog veel groter: de namen van onze sportteams zijn de raarste ter wereld.

Raptors

Eerst even de Toronto Raptors; hoe komen die aan hun naam? Het is niet alsof er allemaal dino's rondlopen in Canada (zó onbevolkt is het daar nou ook weer niet). De franchise (zoals dat heet) werd opgericht in 1993, onder den rook den het uitkomen van de immens populaire film Jurassic Park. De naam werd gecrowdsourced (dat gebeurt opvallend vaak in de Noord-Amerikaanse sportwereld), en er kwam niet eens Basket McBasketface uit, maar wel allerlei dino-geïnspireerde namen, waaronder dus de Raptors. Ik vind dat gaaf: crowdsourcen is sowieso natuurlijk altijd een zere spannende manier om de naam van iets te kiezen, maar om dan naar een film te verwijzen... Stel je voor dat dat op andere momenten was gebeurd: dan hadden we nu misschien de Texas Jackroses (dat klinkt nog best goed), de Buffalo Avengers (oe, dat klinkt óók goed!) en de Westchester Frankly's (uhm...). Zie hier en hier voor eindeloos veel meer oorsprongsverhalen (en bijnamen).

Strong through Cooperation

Vanuit Neerlands oogpunt zijn namen als New York Mets misschien vreemd, maar Nederlandse sportteamnamen zijn internationaal gezien eigenlijk veel absurder. Wij hebben namelijk de bekende en veel becommentarieerde traditie van afkortingen en acroniemen van gezegden en andersoortige zinnen. Dat levert zulke voorbeelden op:

TONEGIDO (waar ik zelf nog tegen gevoetbald heb!) - Tot Ons Nut En Genoegen Is Deze Opgericht   

NAC Breda - (de beste van allemaal) 

NOAD ADVENDO Combinatie - Nooit Opgeven Altijd Doorzetten Aangenaam Door Vermaak En Nuttig Door Ontspanning Combinatie Breda 

ZSGOWMS - Zonder Samenspel Geen Overwinning en Wilskracht Maakt Sterk 

ADO Den Haag - Alles Door Oefening 

HBS - Houdt Braaf Stand 

VIDO -  VIer DOrpen (een heus stapelacroniem uit het korfbal, sowieso een sport die ook veel mooie afkortingen oplevert) 

BPR - Boem Pats Rang (damesclub van een kegelvereniging) 

Nu komen afkortingen in andere landen ook best voor (AFC Wimbledon bijvoorbeeld, in Engeland), maar daarbij staan zulke afkortingen voor zover ik weet altijd voor generieke dingen als Football Club of iets dergelijks. Je kunt je toch niet voorstellen dat er een Schotse voetbalclub Strong Through Cooperation (STC) heet, en die bestaat inderdaad ook niet.

Meer raar

Nu zijn die gekke Nederlandse afkortingen natuurlijk genoegzaam bekend, en is er al vaker over geschreven. Maar ik ging er toen eens wat langer over nadenken, en volgens mij is het Nederlandse systeem eigenlijk uniek. Sportteamnamen in alle andere landen worden als volgt opgebouwd: je pakt vooral een geografische naam (in zeldzame gevallen niet), en doet daar eventueel een soortnaam achter, of een afkorting die staat voor voetbalclub/sportclub. Zo krijg je bijvoorbeeld de volgende namen:

Futebol Clube de Ultramarina (Kaapverdische Eilanden) - Overzeese voetbalclub

Flanagan's Onions F.C. (Bermuda) - die naam spreekt dunkt me voor zich

Mekelle 70 Enderta F.C. (Ethiopië) - dit lijkt Mekelle (een stad) 70 Players te betekenen, maar mijn Amhaars is wat roestig

Erchim FC (Mongolië) - Energie (dit team domineert overigens de Mongoolse Premier League)

Dat soort namen bestaat natuurlijk zeker ook in Nederland: denk aan SC Cambuur, FC Den Bosch etc. Maar in Nederland doen we nog minstens drie andere grappige dingen: 

- clubs vernoemen naar een kleurcombinatie. In het hockey heb je bv. Rood-Wit (uit Aerdenhout), Zwart-Wit (uit Breda) en natuurlijk Oranje-Rood (uit Eindhoven). Jammer overigens dat het altijd twee kleuren zijn: zou toch gaaf zijn als je je club Zwart noemt.

- clubnamen met een jaartal erin. Denk aan Achilles '29 (en zie hier veel meer). Dit komt overigens in ieder geval in Groot-Brittannië ook marginaal voor (Enfield 1893 FC, Cammell Laird 1907 FC), en in Duitsland ook (Hannover 96).

- clubnamen geïnspireerd op helden uit de klassieke oudheid. Ajax, Heracles Almelo, ga zo maar door. Dit vind je op een bepaalde manier ook wel bij teams in de Angelsaksische wereld (denk aan de overbekende Blyth Spartans AFC)

Raar in vergelijking

Kortom: voor zover ik kan beoordelen gaat het er in Nederland weer heel raar aan toe. En er is meer: toen ik dit stukje bijna af had viel mijn oog op dit uitstekende artikel van Voortschrijdende Inzichten, waarin ook het koningshuis wordt genoemd. Nu zal het in de praktijk vast meevallen. Een slimme commentator zal misschien wel een team vinden in Botswana dat óók vernoemd is naar held uit de oudheid, of een Mongools team dat Blauw-Paars heet. Maar zelfs dan gebeurt het hier veel vaker. Net als bij vloeken met ziektes: anderen doen het ook, maar veel minder.

Dan wordt het natuurlijk interessant: waarom kiest men in Nederland voor al die zinsafkortingen en -acroniemen, waarom die kleuren en die helden? Ik kan in ieder geval twee gedeeltelijke hypothesen geven. Ten eerste zou het kunnen dat lokale identiteit minder een rol speelt dan in andere landen, en dat het gebruik van een plaatsnaam dus minder betekenisvol is. Dat klinkt onwaarschijnlijk. Wat ook (hieraan gerelateerd) zou kunnen is dat er in sommige plaatsen juist meer clubs werden opgericht, en dan heb je iets extra's nodig om Amsterdam 1 van Amsterdam 2 te onderscheiden. Nog een andere hypothese is religie: misschien speelde dat een rol bij het kiezen van de namen? Maar ja, dat zie je ook weer terug in bv RKSV (Rooms-katholieke SportVereniging) dat voor sommige clubnamen staat (shout-out naar mijn oude voetbalclub RKSV Graaf Willem II-VAC). Omdat dit allemaal niet echt verklarend werkt houd ik dus weer een nulhypothese aan: iemand koos voor een afkorting en vervolgens werd het een simpele kwestie van imitatie. Hoe dan ook mogen we weer blij zijn dat we zo'n uniek taalelement in ons land hebben.