Meer zingen over taal!

Even geleden schreven wij dit stukje over taalliedjes. Er volgde letterlijk een tsunami aan reacties: de ganze wereld wilde heur/zijn favo liedjes ook graag met ons delen. Uit alle reacties hebben we nu een nieuwe playlist gemaakt, net op tijd om nog even op een cd'tje te branden voor in de auto naar Frankrijk.

1. Jacques Brel - Rosa. Ook de Latijnse verbuigingen verdienen een liedje, met dank aan de beroemde chansonnier.

2. Osdorp Posse - Origineel Amsterdams. Goeie ouwe nederhop van de Osdorp Posse! Amsterdams is een lekker leuk dialect, want er zitten veel interessante leenwoorden in. Engels mag tegenwoordig niet, maar Bargoens mocht en mag wel, dus jajem is jenever. en schorem is tuig. Bargoens, oftewel boeventaal, was niet uniek overigens: in de 15e eeuw bestond er ook een dieventaal, Cant genaamd. Leuk hoor, codetalen.

3. The Proclaimers - throw the R away. The Proclaimers zijn een van origine Schotse band, en Schots is anders dan Engels in zoverre dat het de /r/ nog steeds uitspreekt in woorden zoals fear. Net als Amerikaans Engels. Ook in Brits Engels deed men dat vroeger, maar daar is de /r/ langzaam verdwenen. Grappig vind ik dat altijd: Brits Engels is van alle soorten Engels misschien wel het verst verwijderd van oudere vormen van Engels.

4. Tom Tom Club - Wordy Rappinghood. Woorden zijn fascinerend en problematisch: niemand heeft ooit een goede definitie gegeven van wat een woord nou eigenlijk is. De Tom Tom Club indexeert allemaal verschillende soorten woorden. Doet me denken aan de slechtste woordgrap die ik ooit in een essaytitel gebruikte: What Wordsworth's Words are Worth. Foei.     

5. Robert Long - Ai lof joe so. Ha, een kritisch nummer: de vele Engelstalige nummers in de Top 40 helpen onze moedertaal naar de kleauten. Is dat zo? Nee. Wat die vele nummers wel doen is ons heel goed Engels leren (komt ook nog door teevee), en dat wordt in het buitenland dan weer enorm gewaardeerd. Maar een snelle blik op de Top 40 van 14 juli 2013 leert ons dat er inderdaad weinig Nederlandstalige nummers instaan. Dat kun je erg vinden of niet op basis van esthetiek, maar het is geen taalverloedering: het is gewoon smaak.

6. Jasperina de Jong  - Ode aan onze taal. Nog een kritisch liedje! Dit lied gaat over normen in taal: de zangeres vindt dat de taal verloedert. Een sentiment dat door veel Nederlanders wordt gedeeld: verandering is achteruitgang. Echter, zoals we op dit blog al eerder hebben gezegd, hoeft dat niet waar te zijn: iedere generatie denkt dat de volgende het slechter doet. Dit noemen we ook wel het Na Ons de Zondvloed-syndroom, en Seneca had er al last van.

7. Functional Grammar Rap. Ieder vak heeft zijn insidegrappen, en ook taalkunde heeft ze natuurlijk. Functional Grammar is een theorie die in tegenstelling tot veel Chomskyaanse theorie (dat is de theorie die vanaf de jaren zestig leidend is geweest in de taalwetenschap) meer rekening houdt met hoe taal daadwerkelijk wordt gebruikt. Chomskyanen zijn vooral geïnteresseerd in taalregels en vinden dat het daadwerkelijk gebruik te veel fouten en toevalligheden bevat om daar goed naar te kunnen kijken. Functionalisten vinden juist dat daadwerkelijk gebruik interessant en belangrijk. De kritiek op functionalistische theorieën is echter dat ze vaak onnodig gecompliceerd zijn. Daarover gaat dit liedje. Succes, morgen overhoring.

8. Sloan - Underwhelmed. Lastig hoor, deze. Het begint al met de claim dat underwhelmed geen woord is, wat niet waar is: de eerste attestatie is in 1956 (zie OED), hoewel het gebruik wel jocular (speels) wordt genoemd. Maargoed, wat mij betreft kwalificeert het dan gewoon als woord. Maar daarna is het behoorlijk inzichtelijk: weer iemand die goede spelling en goed taalgebruik door elkaar haalt.

9. Dan Baird – I love you period Dit lied gaat over iemand die verliefd wordt op zijn juf op school en indruk op haar probeert te maken door heel goed op interpunctie te studeren. Hoewel ik niet helemaal zeker weet of de regels over het gebruik van het liggend streepje je nieuwe date zullen overtuigen van jouw romantisch gehalte, is het natuurlijk een mooie illustratie van hoe belangrijk spelling is voor hoe je op mensen overkomt.

10. The Lonely Island – Semicolons Nog meer interpunctie! Die is in het Engels heel anders geregeld dan in het Nederlands. Als je dus die leuke Engelse dude(tte) wilt verleiden, lees dit dan even door. Wat betreft de semicolon oftewel de puntkomma: die verbindt in zowel Engels als Nederlands twee onafhankelijk zinnen die goed op elkaar aansluiten. Hij wordt ook gebruikt in opsommingen die al een komma bevatten. Omdat in veel gevallen een gewone punt of komma ook goed is, vinden mensen het moeilijk te bepalen wanneer je nou beter een puntkomma kunt gebruiken. Daardoor is het een beetje een intellectueel leesteken geworden. Dus: wil je intelligent overkomen, gebruik dan eens een puntkomma in je sms ;)!

Er is natuurlijk meer, dus blijf die liedjes insturen, en misschien kunnen we dan op termijn een eigen 6 dubbel-cd uitbrengen bij Time Life Records. Tot dat moment kun je bijvoorbeeld ook nog de meertalige liedjes die Onze Taal heeft verzameld beluisteren, of meer zingend leren over de Engelse taal. Veel plezier, en voor wie binnenkort vertrekt: een goede vakantie!