Waarom Rusland meer medailles in het roeien zou moeten winnen

Rusland is veel in het nieuws deze dagen. Bovendien krijgen wij plotseling veel bezoekers uit Rusland op ons blog (ojee...). Daarom dachten we, goh, we doen eens een stukje over dat mooie, fijne, niksaandehandmee land waar wij heel erg fan van zijn. Over de politieke achtergrond van het land is al genoeg geschreven (zie bijvoorbeeld hier of hier), en dat is ook nauwelijks ons снаряжение (dat is Googletranslaats voor pakkie-an). Maar over de taalkundige achtergrond, kijk, daar kunnen wij wel iets over melden. En wat blijkt: in dit geval is er geen sprake van "nomen est omen".

Over het woord land: zie hier. Dat is interessant op heur eigen manier, maar we focussen hier vooral op het prefix Rus-. Dat komt uiteindelijk, zo lezen wij in het Oxford English Dictionary, van dezelfde Oud-Germaanse stam als ons woord roeien. Het land is vernoemd naar de leden van het Rus-volk, dat zich vestigde rond Kiev en Novgorod (zie kaart). De reden dat zij het Rus-volk werden genoemd, was blijkbaar dat ze zich vooral met roeiboten voortbewogen over de rivieren in die regio: het betekent dus "zij die roeien". Origineel kwamen de Rus uit Scandinavië, en dat is nog steeds te zien aan het Finse woord voor Zweden, dat van dezelfde woordstam afkomstig is. Zie voor meer taalkundig interessante woordvergelijkingen Wikipedia.

Een boel roeiers dus, al bij mekaar, daar in Rusland en Zweden. Maar, vragen jullie je allemaal af: zegt dat iets over de prestaties van de respectievelijke landen op het gebied van roeien? Voor Rusland heeft het vrij weinig doden aan de zijk gezet: behalve goud op de vier zonder stuurman op de Olympische Spelen van Athene in 2004, wist het land weinig roeimedailles te bemachtigen. Als Sovjet-Unie deden ze het beter, en wisten ze 12 gouden medailles en een hoop andere in de wacht te slepen. Zweden deed het overigens nog veel slechter: twee zilveren medailles in de geschiedenis van de Olympische Spelen. Zo zie je maar: nomen non est semper omen.

De juichende gouden Russische roeiploeg in 2004

Overigens is de etymologie van de naam Zweden een stuk minder interessant. Dat betekent namelijk eenvoudigweg "onze eigen" (opnieuw volgens de OED), hoewel dit etymologie-online-gebeuren zegt dat het van "vrij" komt. Etymologie blijft lastig.