Taal bij de tandarts

Door Marten van der Meulen

Ik ben zo iemand die iedere zes maanden naar de tandarts gaat. Je schijnt ook volk te hebben dat dit nalaat en dan eens in de vijf jaar urenlang onder de bijl moet. Maar zo ben ik niet, en dus was het vorige week weer eens raak. Het is niet zo eens zo dat ik het echt naar vind, maar er valt vooral gewoon zo ontzettend weinig te beleven. Lig je daar op zo'n stoel. Muziekje dat je net niet kunt horen door het geboor heen, als je écht pech hebt een praatprogramma van RTL op een aan het plafond bevestigd beeldscherm. Loeisaai. Maar toen bedacht ik: alles is taal, alles is wetenschap, alles is interessant. En dus: wat voor taal gebruiken ze eigenlijk bij de tandarts?

Een Nederlands alternatief voor wc?

door Marten van der Meulen

Gisteren tweette GroenLinks-kamerlid Zihni Özdil het volgende:

In het debat over Engels in het onderwijs hekelt collega @harmbeertema van de PVV de verengelsing van onze oud-Hollandse “bordjes naar de W.C. (Water Closet)”👇🏾 pic.twitter.com/HMzDByDUh7

— Zihni (@ZihniOzdil) 19 april 2018

Lachen, dacht ik: hoe doe je dat, mensen de wc wijzen zónder Engels te gebruiken? Het oorspronkelijke woord water closet is namelijk zelf al hartstikke Engels. Oké, ik ben altijd in voor een taalspel over wc's, en dus ging ik op zoek naar een Nederlands alternatief. Groot was mijn ontsteltenis (ik zou bijna zeggen: mijn broek zakte af) toen ik erachter kwam dat het vrijwel onmogelijk is een Nederlands alternatief voor wc te gebruiken! Kijk maar (en zie hier voor uitgebreide uitleg):

toilet - Frans leenwoord

plee - Frans leenwoord (!)

urinoir - Frans leenwoord

water closet - Engels leenwoord

latrine - Frans leenwoord

Opvallend genoeg noemt eigenlijk geen enkel puristisch genootschap dit woord (misschien omdat ze hun pure aard niet met zulke viezigheid willen bezoedelen), laat staan dat er een alternatief voor wordt geboden. Je mag dus aannemen dat het is ingeburgerd, maar ja, dat zijn de ergsten! Sluipenderwijs winnen de exoten het van de inheemsen! Laten we dan zelf maar proberen een alternatief te verzinnen. Kleinste kamertje bijvoorbeeld. Tsja, kamer is dan weer afkomstig uit het Latijn. Zo schiet het niet op. Eigenlijk is er maar één alternatief dat terugslaat op onze poepende Germaanse voormoeders: schijthuis (credits Barend). Als de PVV dus de daad bij het woord wil voegen, dan dienen ze een motie in om alle verwijzingen naar wc te vervangen door schijthuis. Succes!

Ik zeg dat er maar één alternatief is, maar wellicht kennen jullie er meer. Ook interessant: welk ander fenomeen kent een aantal (bijna) synoniemen, die allemaal een migratieachtergrond hebben? Ik hou me aanbevolen!

De constructie van een mop

Door Marten van der Meulen

Vorige week schreef Sterre een stukje over pragmatiek in kindermoppen. Ik ging daardoor nadenken over grappen, en over hoe ze zijn opgebouwd. Toen realiseerde ik me: eigenlijk zijn er ook veel moppen die inzicht geven in het onderbewust leren van genreconventies. Uhhh... wat?! Echt, let maar eens op. Zoals Sterre ook al schreef: grappen ontleden is dodelijk voor de humor, maar helaas, dat moet maar. Het geeft namelijk enorm veel inzicht in taal.

De beste moppen zijn taalmoppen

Door Sterre Leufkens

Houden jullie ook zo van humor? Dan heb ik een tip voor jullie: ga eens naar de site van de Okki, het tijdschrift voor kinderen. Daar hebben ze een speciale pagina met allemaal moppen. Fantastisch is het! En wat blijkt: meer dan de helft van de moppen die er staan, gaan eigenlijk over taal. 

De vele pseudoniemen van Milfje Meulskens

door Marten van der Meulen

Laatst verscheen er een ontzettend leuke vlog op Neerlandistiek.nl. Daarin werd een indrukkwekkend hoeveelheid pseudoniemen uit de Nederlandse literatuur behandeld. Nu wil het geval dat wij hier óók onder pseudoniem schrijven. Bovendien heb ik nog wel eens vaker een pseudoniem bedacht. Tijd dus voor een overzichtstentoonstelling.