Hoe spel je Cairo?

Nou, dat lijkt me nogal een open deur. In de titel gebruikten we namelijk Cairo (en nu weer) met de c van crux. Maar wat zwetste mijn verbazing toen ik nevenstaand artikeltje zag staan in de/het NRC? What-what-what?! Kairo? Nou, best een interessante questie eigenlijk. Lees maar!

Ten eerste: het is natuurlijk best raar dat we de letter c uberhaupt gebruiken: die staat altijd voor een s-klank of een k-klank, dus kun je net zo goed een s of een k gebruiken. De reden dat we toch een c gebruiken is historisch: hij kwam voor in Franse leenwoorden. Er is flink wat te zeggen over de geschiedenis van de c en de k (geloof me, ik heb er een paper over geschreven): wie echt geïnteresseerd is verwijs ik graag naar het kloeke proefschrift Aspects of the development of Dutch consonant spelling on the evidence of grammarians, lexicographers, and the principal variants of printed books,  from  Middle  Dutch to  the  present  day van J.M. Gledhill. Kudo's voor wie dit echt doet.

Wat nu belangrijk is, is dat de keuze voor c of k in principe door het Groene Boekje bepaald wordt (niet dat je je daar aan hoeft te houden, maar soit). Maar!!! In het nieuwe Groene Boekje uit 2015 zijn de aardrijkskundige namen eruit geknald, omdat die niet onder de spellingsregels vallen (blijkbaar kwam de Taalunie daar plotsklaps achter). En dus mag je de naam van de hoofdstad van Egypte (het land dat in Egypte trouwens gewoon Misr heet) schrijven zoals je wilt. Wat trouwens wél in de online versie des boekjes staat, is 'Cairojaans'. Waarschijnlijk om te laten zien dat je in het bijvoeglijk naamwoord een j moet invoegen, en geen i.

Maar goed, NRC is dus geheel vrij in heur keuze, en kiest ervoor om Kairo te spellen. Stiekem deed zhij dat al veel langer: op de nr-cite vinden we al Kairo's uit 2011. Het komt niet voor in deze lijst van Aardrijkskundige namen uit het nr-ctijlboek, maar blijkbaar heeft de locale eindredaktie wel ooit een keuze gemaakt, geheel zelfstandig en het Groene Boekje negerende.

Tot nu toe zijn we uitgegaan van de kwestie c óf k. Maar waarom eigenlijk? De Cairojaanse bevolking zegt namelijk Qahira, waarbij de q een uvulaire plosief voorstelt; een keelklank waar wij bij gebrek aan een eigen letter in andere gevallen maar een q voor gebruiken (hier bijvoorbeeld). Waarom spellen we dan ook niet Qairo, of zelfs Qahira? Als we dan toch historisch getrouwe letters willen nemen, laten we dan ook Qonsecuent zijn.

Nou ja, jullie zien het. Zonder het Groene Boekje wordt het allemaal anargie. Wij zijn daar hartstikke blij mee, en we willen hut NRK dan ook van harte komplimenteren met hun keuze voor Kairo. Hulde!