Je accent afleren: kan dat?

Door Sterre Leufkens

In de documentaire 'Do I sound gay?' van David Thorpe volg je de filmmaker bij een persoonlijke queeste. Hij klinkt inderdaad als een homo, zeggen zijn vrienden, en dat vindt hij maar niks. David bezoekt een logopediste, een spraakpatholoog, en een stemcoach om zijn accent af te leren. Het gaf me maar een treurig gevoel: dat een man met een prima stem, goed verstaanbaar, niks mis mee, zo veel moeite doet om anders te gaan praten. Toch is het geen zeldzaam verschijnsel. Ik hoor maar al te vaak van studenten dat ze hun Brabantse/Twentse/Westfriese accent hebben afgeleerd toen ze naar de Grote Studentenstad verhuisden, en op het web zijn daar meer voorbeelden van. Los van de vraag waarom mensen hun accent willen afleren, vraag ik me af: kan dat eigenlijk wel?

Dankje, merci, joe: bedanken is knap ingewikkeld

Leren jullie weleens een vreemde taal? Dan begin je waarschijnlijk met woordjes, of wat handige zinnetjes misschien (C'est une train grande vitesse, Ou est la piscine?). Een goed begin, maar die woordjes staan vaak vrij ver af van hoe de woorden in het Echte Leven worden gebruikt. Zo worden woorden in de praktijk vaak samengetrokken of verkort uitgesproken, in plaats van keurig tot en met de laatste klank zoals in het boek staat. Ik had bijvoorbeeld braaf geleerd dat 'vierde rotonde' in het Arabisch 'duwaar arba' was, maar de taxichauffeur begreep me pas toen ik 'duwaraba' zei. Het tweede verschil is dat je vaak niet leert voor welke situatie een woord geschikt is. Woorden verschillen namelijk niet alleen in betekenis, maar ook in contextueel gebruik. Hoe subtiel die verschillen zijn zie je aan de manier waarop wij bedanken. Lezen jullie verder? Merci!

Woorden van passie

Door Sterre Leufkens

Een groot taalkundige zei ooit: eigenlijk willen alle taalwetenschappers uiteindelijk gewoon etymoloog zijn. Of dat zo is, daar mag u over twisten, maar dat etymologie een fijne tak aan de taalkundeboom is, daar zijn we het sowieso over eens. Daarom vandaag een lekker seizoensgebonden kwestie: waar komen de woorden Pasen en passie vandaan?

Lemmata en schemata: over onze favoriete meervoudsvorm

Ach, het Nederlands doet toch zo onhandig met meervoudsvormen. Voortdurend moeten we kiezen tussen -s of -en, en soms heb je dan ook nog 'ns een apostrof nodig (foto's). Helemaal wild wordt het bij meervouden op -eren, die eigenlijk onlogisch en fout zijn (want kinder, lieve mensen, wás al meervoud). We hebben medeklinkerverdubbeling (padden, bollen), en woorden waarbij allebei de meervoudsvormen kunnen. En tot overmaat van haverklap hebben we ook nog een paar meervoudsvormen geleend uit andere talen. Het moet niet gekker worden! In die laatste categorie zit dan wel weer ons favoriete meervoudsvorm: -ta.

Herken de herkomst aan de taal: goed idee?

door Sterre Leufkens

Hoe weet je waar iemand vandaan komt? Zie je dat aan zijn kleding? Aan zijn haarkleur? Of is bepaald gedrag bepalend? Dat lijkt toch allemaal vrij oppervlakkig. Een van de beste manieren om iemands herkomst te bepalen lijkt toch zijn taal te zijn. Op basis van dat principe proberen immigratiediensten in binnen- en buitenland al jarenlang om te bepalen of vluchtelingen wel echt uit de streek komen waar ze zeggen vandaan te komen. Ook recent was het weer in het nieuws: Duitsland wil automatische spraakherkenning inzetten om de herkomst van immigranten te bepalen. Is dat een goed idee? Doen we dat in Nederland eigenlijk ook? En hashtag hoe dan?