Letters benoemen

Door Sterre Leufkens

Je kent het wel: je bent aan de telefoon met een Belangrijk Persoon, je geeft je postcode door, en je arriveert bij de letters. Wat doe je? Kijk, als het XX is, dan gaat het wel. Maar wat als je woont op 1234 MN? Dan ben je dus mooi de sjaak. Want letternamen uitspreken, lieve lezers, is geen kattenpis, en voor je het weet ligt je post een paar straten verderop. 

Alle letters in het alfabet hebben een soort woordvariant, die begint (pee) of eindigt (ix) met de klank die ze representeren. Ik weet niet wie dit bedacht heeft, maar ik ben diegene niet erg dankbaar, want het is niet handig. Veel klanken lijken op elkaar (de m en de n dus), en in plaats van dat die een duidelijk andere letternaam hebben gekregen, lijken ze in de lange vorm ook gewoon op elkaar (em vs. en). Dan heb je dus weer trucjes nodig om erbij te zeggen welke je bedoelt: toestanden met tweepoot/driepoot, en junij/julo en weet ik wat. 

Helemaal niet efficiënt, en dat is niet eens het enige probleem. Want hoewel we in veel westerse landen hetzelfde alfabet gebruiken, hebben de letters in verschillende talen andere klanken en letternamen. Verwarring alom: wat bij ons een ee heet is in het Engels ie, onze aa is bij hen dan weer een ee, en onze letter i klinkt daar dan weer als aai. Ik heb me laten vertellen dat dit de reden is dat er op Schiphol geen gates zijn met een A, maar ik weet niet of dat waar is. Ze hebben in ieder geval wel een gate E, dus daar ga je alweer. 

Een andere in dit opzicht verwarrende letter is de w. Wij noemen die, vrij overzichtelijk, wee, wat wel eens verwarring oplevert met de vee. In het Engels en het Duits doen ze enigszins moeilijk met respectievelijk 'double-u' (het is echt meer een double-v, maar wie ben ik) en 'doppelvau' (dat zeg ik). Dat maakt het onderscheid met de vee een stuk makkelijker, maar het is wel lastig voor ons Nederlandstaligen. Zo hoorde ik laatst nog een mevrouw die overigens erg goed Engels sprak, het hebben over wetenschapsorganisatie 'En Wie Oo' - dat is dus het NWO maar dan met Engelse klanken. Er is veel mis bij het NWO, maar aan deze toestand kunnen ze niks doen; dit ligt toch echt aan die rare letternamen.

De oplossing voor dit alles? Spelalfabetten natuurlijk! Die zijn ook per land en taal verschillend (behalve de internationale op het plaatje), maar wel altijd lekker duidelijk. Bovendien kun je er lekker creatief mee zijn. Waarom altijd die saaie voornamen? Spel je postcode eens met je favo lekkernij (ik woon op Taaitaai, Jodenkoek), of je lievelings-taalkundige (Tolkien, Jensen), of wat dacht je van wat quasi-onschuldige scheldwoorden (Tering Jantje)? Allemaal duidelijker dan 'TJ', en je bezorgt de toehoorder meteen een leukere dag. Wees creatief, spel alternatief!