Tien^Taal met... Tessa Verhoef

Taal: wie is er niet mee bezig? Blogs, twitters, tijdschriften, polemieken,

Foto: Maartje Strijbis

ingezonden brieven, boeken. Er zijn heul veul mensen met evenveul meningen. Toch zijn er ook mensen die zich meer met taal bezig houden dan anderen. Daarom vraagt Milfje Meulskens hun mening over taal. Vandag geven we het woord aan Tessa Verhoef, als postdoc verbonden aan het Center for Research in Language aan de University of California in San Diego. Vorig jaar rondde zij haar PhD aan de Universiteit van Amsterdam af en bokste meteen een NWO Rubicon beurs voor elkaar, waarmee ze haar onderzoek in San Diego kan realiseren. Tessa's onderzoek gaat over taalevolutie en hoe structuren kunnen ontstaan in de signalen die gebruikt worden voor taal.

Liever lof dan sof!

De Stichting Nederlands zet zich sinds jaar en dag in tegen het oprukkende Engels. Om het Engels in het Nederlands tegen te gaan, bracht ze in 2006 een publicatie uit getiteld Funshoppen in het Nederlands. Woordenlijst onnodig Engels. Ook reikt de stichting ieder jaar een Lof- en een Sofprijs uit, voor de “grootste taalrots in de branding” en de “ergste taalprutser''. Behoorlijk onzinnig, vindt Milfje: als je kijkt waar mensen op worden afgerekend, dan blijkt opeens dat je net zo goed Drs P. de Sofprijs zou kunnen geven.

Ik, jij, wij, men, voetballers-je

You only live once! Terwijl de wereld zich geërgerd heeft afgekeerd van deze frase, en zelfs de bedenker zijn excuses heeft aangeboden (soort van), gaat Milfje er nog eens lekker diep op in. Want hoe zit het met dat woordje ‘you’? Dat verwijst normaal naar een tweede persoon, naar JOU, maar in dit gebruik verwijst het meer naar iedereen in het algemeen, naar ieder lid van de mensheid. Dat is gek, een woord dat ofwel juist een specifiek persoon betekent, ofwel iedereen… In de categorie ‘Taal is geen wiskunde’ de aflevering ‘onpersoonlijke persoonlijk voornaamwoorden’!

De participatiesamenleving van Milfje: een groep X

Het benoemen van een groep kan op allemaal manieren: een school vissen, een vlucht regenwulpen, een troep schoolkinderen. Het Engels is hier beroemd creatief in, tot ver voorbij het absurde: van het bekende “a murder of crows” tot “a smack of jellyfish”. Zie hier voor de volledige lijst.

Maar een leuke ontwikkeling vind ik om over specifieke groepen mensen te praten door middel van leuke morfemen (Milfje is DOL op speelse morfologie, zie bijvoorbeeld dit stukje). Ik kende bijvoorbeeld al -ista, als in fashionista: mensen die heel erg op mode geilen. Dat suffix wordt wel meer gebruikt, bijvoorbeeld (blijkbaar) voor Guardianista: iemand die heel erg te koop loopt met haar/zijn liefde voor de Engelse krant The Guardian.

Maar vandaag zag ik zoiets moois nieuws op Buzzfeed: de Twitterati. -ati als suffix kende ik alleen van Dan Brown, als in 'de Illuminati'.

De grote vraag voor jullie, Milfjerati: kennen jullie meer -ati of -ista's in het Nederlands? Participeer je raak!

10^Taal met...Joke Schuit

Taal: wie is er niet mee bezig? Blogs, twitters, tijdschriften, polemieken, ingezonden brieven, boeken. Er zijn heul veul mensen met evenveul meningen. Toch zijn er ook mensen die zich meer met taal bezig houden dan anderen. Daarom vraagt Milfje Meulskens hun mening over taal. Vandaag lezen over een werkelijk kersverse doctor die NU (vrijdag 10.00 begon het) haar proefschrift aan het verdedigen is: Joke Schuit. Ze deed onderzoek naar de gebarentaal van dove Inuit, waarvoor ze een paar keer de fantastische kans kreeg om naar het noordpoolgebied te reizen. Op het moment geeft ze bijles Nederlands aan mbo-leerlingen, en Nederlands als Tweede Taal aan immigranten.

Hoe spel je shoarma?

Wie houdt er niet van, lekker na het uitgaan een broodje halen bij de Turk? Broodje falafel, kebabje, kapsalon, of natuurlijk die oude klassieker: een broodje shoarma. Maar wie wel eens zo'n broodje scoort, zal het opvallen dat er veel verschillende spellingen zijn. Hoe komt dat?

De Participatiesamenleving van Milfje: Feest!

Participatiesamenleving is uitgeroepen tot Woord van het Jaar. Daarom doet Milfje hier volop aan mee. Wij geven een voorzet, en jullie maken het af! Reacties in de comments, op Facebook, of @MilfjeMeulskens op Twitter!

Als je een feest geeft, moet dat natuurlijk een snazzy naam hebben. Leuk is bijvoorbeeld als feesten iets doen met een woordgrap. Zo is er binnenkort in Utrecht het Sneeuwbal. Grappig omdat het natuurlijk een sneeuwbal is, een "bij elkaar geraapte hoop sneeuw die je tot bol kneedt met het doel het te werpen", maar ook omdat het een feest is met de titel sneeuw. 

Verder ken ik nog Opblaaspop, wat dan weer leuk is omdat het een festival is in Stadskanaal, maar ook omdat het een opblaaspop is, een plastic nepmens waarop je je lusten kan botvieren. 

De vraag is: kennen jullie er meer? 1,2,3... reageren maar!

Ontzettend verschrikkelijk goed stuk zeg! Erg gaaf!

Taal is dynamisch! Uitspraak, woorden, grammatica; alles is aan verandering onderhevig. Ook betekenis kan veranderen. Een woord dat vandaag dit betekent, betekent dat misschien later niet meer. Een interessante groep in dit opzicht is die van de superwoorden, en dan hebben we het even niet over de overtreffende trap (goed-beter-best), maar over woorden die uitdrukken dat je iets supergeweldig vindt. Want grappig genoeg gebruiken we heel veel oorspronkelijk negatieve woorden om onze uitspraken kracht bij te zetten, en zijn we ons daar in veel gevallen nauwelijks meer van bewust.

10^Taal met... Mark Dingemanse

Taal: wie is er niet mee bezig? Blogs, twitters, tijdschriften, polemieken, ingezonden brieven, boeken. Er zijn heul veul mensen met evenveul meningen. Toch zijn er ook mensen die zich meer met taal bezig houden dan anderen. Daarom vraagt Milfje Meulskens hun mening over taal. Vandaag lezen we de mening van een rijzende ster aan het linguïstisch firmament: Mark Dingemanse. Mark werkt aan het Max Planck Instituut in Nijmegen, doet veldwerk in Ghana, en houdt van de wondere wereld van taal. Wellicht ken je hem van een artikel dat hij onlangs publiceerde en als een spreekwoordelijke bom insloeg op sociale en andere media, over het universele woord 'huh?'.

Een hele leuke taalverandering

Heeft u ‘m gespot? De ‘taalfout’ in de titel? Ik denk het niet, want het is er een die niet zo veel bekendheid geniet. Het is wel een interessante, eentje die goed laat zien hoe wij taal gebruiken en hoe een verandering ontstaat. Het gaat om het woord: ‘hele’. Of het een fout is of niet, daar verschillen de meningen over, maar vroegah was het in ieder geval fout. Nu ligt dat misschien anders.

Maar waarom zeggen we “zeg maar”?

 In de categorie taalergernissen: “Ik was zeg maar echt een uur te laat”. Vaag! Irritant! Waarom zeg je niet gewoon: “Ik was een uur te laat”? Waarom zeggen we “zeg maar”? Nog zo een is “soort van”: “Ik was soort van een uur te laat, zeg maar.” Taaladvies zegt dat “soort van” een vage nuancering is, en dat het soms beter is het weg te laten. Je zou inderdaad denken dat zulke vaagheden onnodig zijn in taal. Maar het komt zo veel voor, dat er toch haast wel een reden voor moet zijn. Waarom o waarom gebruiken we dit?