Navenante pedanterie.

Ik heb vandaag een nieuw woord geleerd: schoolvossig [1]. Het betekent zoiets als ‘pedant’, ‘overdreven precies’. Het feit dat ik het nog niet kende en voor zover ik weet zelfs nog nooit was tegengekomen, betekent waarschijnlijk dat het woord aan het uitsterven is. Dat is voor de taal niet erg – we kunnen die betekenis nog steeds uitdrukken (bijvoorbeeld met het al even schitterende en navenant infrequente woord ‘pedant’) en er komen altijd nieuwe woorden bij. Maar als je het om esthetische redenen toch jammer vindt van het woord, kun je altijd proberen hier iets aan doen.

Een vereniging die opkomt voor uitstervende woorden is het Neerlandsch Genootschap ter Bevordering van het Belegen Woord. Ze zijn helaas niet meer actief, maar op hun website (het meest moderne aan het hele genootschap) kun je nog wel een lijst vinden met prachtige woorden als ‘billijken’, ‘kloekmoedig’ en ‘ploert’. Vroeger, toen alles nog goed was en het genootschap nog actief, kon je zo’n woord ook adopteren. Daarmee beloofde je dat je het woord veel zou gebruiken, zodat het weer in gebruik zou raken en voor uitsterving behoed. Zo heb ik het woord ‘navenant’ geadopteerd (waarvan letterlijk akte, zie hieronder) en bij dezen verzoek ik jullie, Milfje-fans, me te helpen dit mooiste woord ter wereld te preserveren.

Wat navenant officieel betekent weet haast niemand meer. Een online woordenboek zegt er dit over:

Navenant, bijv. naamw.
Uitspraak: [navə'nɑnt]

In overeenstemming met iets dat eerder is genoemd.
Voorbeeld: ‘Een hogere aankoopprijs betekent navenant hogere notariskosten.’
Synoniemen: overeenkomstig, evenredig.

Nou, dat dus, maar het voorbeeld is wel een beetje saai. Vandaar even wat andere mooie voorbeelden.

@Illya66:
Niet vergeten dat t zorgkantoor gewoon een afdeling van een verzekeraar is (Agis). Met navenant gedrag :( sterkte!

@marcelcanoy, over hoge belongingen in semi-publieke sector:
gunnen = alleen als vaststaat dat die ook navenant presteren, quod non #struisvogel

Joepie, het wordt op twitter gebruikt: blijkbaar is het toch nog gangbaar onder blitse Nederlanders (of hoe noem je die groep…). Wat me verder opvalt, is dat helemaal niet expliciet gezegd hoeft te worden wat er dan navenant/evenredig is (respectievelijk het soort gedrag en een hoog niveau). In het volgende voorbeeld is het mij niet eens echt duidelijk wat er navenant is  - misschien ‘dramatisch’ uit de eerste zin?

Van de site ‘Audiofarm’:
In deze dramatische laatste aflevering van Akte 2 krijgt Reginald Pus, vetmagnaat, onverwacht bezoek en vindt dokter Kaligaar een waardig opponent in een uitheemse patholoog, pardon, lijkschouwer. En Klaas Bavo? Die gaat bootje varen op het Zwarte Meer, met navenante gevolgen…

Tot zover kloppen alle voorbeelden nog wel min of meer met de oorspronkelijke betekenis van het woord, maar tot mijn vreugde wordt het ook in ruimere context en met nieuwe betekenissen gebruikt. Kijk maar eens wat een creativiteit:

@Jochemheeze:
Mensen zeggen veel maar maken navenant nie veel waar

Ik vermoed dat dit een typisch Zuid-Nederlands gebruik is.

@Ch1po:
navenant dat filerecord kun je wel merken dat niemand wist dat het ging sneeuwen.

Hier lijkt het wel een functiewoord!

@Bruintrutjex:
ik mag ik niet zeggen kut hoer vieze kut en vieze hoer zeg lelijk navenant trap de kat alieke silke sla die we tegen elkaar ik mag hij niet

Ehm… Graag uw interpretatie in de reacties.

@SwithaRo:
Zitten hier navenant onder n deken van spanning naar 1nalaatste aflevering #Wallander te kijken. Je voelt tot in je poriën dat t zó misgaat.

Poëtisch!

Een taal die leeft, verandert, en dat geldt voor woorden ook. Dat ‘navenant’ op nieuwe manieren gebruikt wordt, vind ik dus hartstikke leuk en kan ik alleen maar aanmoedigen. Dus lieve lezers: gaat heen en vermenigvuldig navenant!

---

[1] Dankjewel, Marlou!