Daar is de goal!

Houdt u niet zo van voetbal maar wel van taal? Dan hebben we een leuk tijdverdrijf voor u. Er viel ons namelijk iets op in de taal der commentatoren, maar we snappen het niet helemaal, dus u mag meespeculeren. Er is al een boel gezegd en geschreven over de narratieve structuur van het commentaar van voetbalwedstrijden en over de taal van spelers zelf, zie bijvoorbeeld dit stukje over het voetballers-je, en dit filmpje, waarin Jack van Gelder als een dolle wisselt van werkwoordstijd: hij heeft het in korte tijd eerst over Huntelaar's moment in de verleden tijd ("Toen kwam het moment van Klaas-Jan Huntelaar") en vervolgens over dat moment in de toekomst ("Wordt dit dan toch zijn moment?"). Maar de observatie waar we het vandaag over gaan hebben gaat om lidwoorden.

Komt die observatie! Commentatoren lijken te pas en te onpas definiete lidwoorden gebruiken (de en het) voor woorden die verwijzen naar nieuwe dingen, die net gebeuren en dus nog onbekend zijn. In principe gebruik je in het Nederlands voor een onbekend item een. De ANS zegt dat definiete (bepaalde) lidwoorden worden gebruikt voor 'personen of zaken die al geïdentificeerd zijn', bijvoorbeeld in de vorige zin, of gewoon dingen die iedereen kent en weet. Met een onbepaald lidwoord (een) kun je iets nieuws introduceren. 

Maar bij het voetballen dus komt er soms uit het niets een schot, en dan roept Jack van Gelder, of wie dan ook: 'En dan het schot!' Ook gehoord: ‘en dan is er de hoekschop’, ‘en dan Robben met de voorzet’, etc. 

Let er maar eens op, het gebeurt steeds! Om u te overtuigen heb ik hier even de samenvattingen van de kwartfinales gekeken (sowieso best leuk! Klik op de wedstrijd, ga naar samenvatting en zie de hoogte- en dieptepunten), en hier volgen de tijden waarop er naar mijn idee zo'n interessant geval plaatsvindt. Ik heb de twijfelgevallen niet geplaatst, maar alleen die gevallen waar echt iets nieuws en m.i. onverwachts gebeurt, en desondanks een bepaald lidwoord wordt gebruikt.

BRA-COL:
0'09 - daar is dan Fernandinho met de overname
0'29 - een inswinger en daar is de goal!
1'00 - daar is de voorzet

FRA-DUI
2'24 - en de redding van Lloris

NED-CRI: 
1'23 - de snelheid, en weer de overtreding, tegen Robben
2'07 - de kopbal van Vlaar

ARG-BEL
1'36 - hier de blessure van Di Maria
5'09 - het balletje op Lukaku

De vraag die je wist dat zou komen: waarom? 

Optie 1: De commentator geruikt de/het bij zaken die weliswaar nieuw zijn, maar er allang aan zaten te komen. Dus de commentator heeft al een paar keer gezegd dat de ene ploeg veel beter is en binnenkort wel zal scoren, en roept dan, als dat daadwerkelijk gebeurt: 'daar is de goal'. Zo kun je denk ik 'de snelheid' uit NED-CRI wel verklaren; we weten immers allang dat Robben snel is en de commentator heeft dat misschien ook eerder genoemd. Maar volgens mij geldt dit niet voor alle gevallen – laten we samen opletten of er tegenvoorbeelden zijn. Volgens mij is 'de blessure' in ARG-BEL zo'n tegenvoorbeeld - die blessure was toch niet voorspeld of te voorspellen?

Optie 2: De vertelstijl wordt, hoe zeg je dat, epischer. Niet zomaar ‘daar is een kans’, maar ‘daar is de kans, DE kans van de wedstrijd, ohh de kans’. Voelt u wat ik bedoel? Herkent u het?  

Optie 3: Anders, namelijk...

U ziet: we weten het ook niet, het viel ons op, en we zijn benieuwd of het jullie ook is opgevallen, en zo nee of u er even op wilt letten, en zo ja of u optie 1, 2 of 3 aanhangt. Merci, we horen het wel, en vast veel kijkplezier.