Groot dictee? Doe mij maar een spelling bee!

Gisteren vond wederom het Groot Dictee plaats. Wij vinden het Dictee maar zo-zo, omdat de suggestie wordt gewekt dat wie goed is in spelling, ook goed is in taal, en dat is helemaal niet waar. Wie goed is in spelling, is goed in het onthouden van regeltjes. Het komt ook een beetje door de vorm van het Dictee. Om écht te laten zien hoe goed je bent in spelling, heb je eigenlijk een andere vorm nodig. In de VS is die vorm er al: de spelling bee. 

Voor wie onbekend is met het fenomeen: het gaat als volgt. Deelnemers komen omstebeurt op het podium, alwaar aan ze wordt gevraagd door de jury om een woord te spellen. De deelnemers mogen dan, afhankelijk van de regels, wat vragen stellen om iets meer informatie te krijgen over het woord, bijvoorbeeld door naar de etymologie te vragen. Kijk, dat ziet er dus zo uit.

Is dat niet enig? En wat het in het Engels zo leuk maakt, is de malle spelling die ze daar aanhouden. Zo wordt de eerste p in veel woorden van Griekse afkomst niet uitgesproken. Psoriasis bijvoorbeeld spreken wij uit op een manier waarbij best wel duidelijk wordt hoe dat woord wordt gespeld, maar in het Engels is die link moeilijker (luister hier maar eens!).

Het verschil in aanpak tussen Nederland en de VS is best wel interessant. De moeilijkheid in spelling bees ligt vooral in het verschil tussen uitspraak en spelling. Bovendien wordt er alleen gekeken naar hele woorden, dus vervoegingen komen niet langs, noch zijn samenstellingen van de partij (voor zover ik zie). Dat is wat het Groot Dictee vaak moeilijk maakt. Het Dictee gaat slechts gedeeltelijk over woordspelling, het gaat veel meer om de regels waarmee je woorden kan verbinden. Je kunt je afvragen, waar je meer aan hebt. 

We beweren niet dat de spelling bee meer met taal te maken heeft dan het Groot Dictee. De spelling bee is er alleen eerlijker over. En het is misschien wel beter voor je vermogen om er iets mee te doen. Je zou kunnen zeggen, dat door de spellingbeemethode (spelling bee-methode, spelling-bee methode) kinderen een grotere woordenschat krijgen. Ze moeten immers al die woorden uit hun hoofd leren. Daarnaast krijgen ze inzicht in etymologie, doordat ze leren dat myxomatosis uit het Latijn komt. Wat raar blijft (en dat vind ik ook altijd mal bij het Groot Dictee) is de mate van periferie van woorden, zeker in recente jaren. Hier, kijk maar eens wat de winnende woorden waren de afgelopen 10 jaar in de Scribbs National Spelling Bee!

2011 — cymotrichous

2010 — stromuhr

2009 — Laodicean

2008 — guerdon

2007 — serrefine

2006 — Ursprache

2005 — appoggiatura

2004 — autochthonous

2003 — pococurante

2002 — prospicience

2001 — succedaneum

Nou, ik had nog nooit van de meeste van die woorden gehoord. Je kunt je dus afvragen in hoeverre we er wat aan hebben. Net als je je kunt afvragen, wat je hebt aan het juist kunnen spellen van kasuaris. Laten we volgend jaar dus gewoon een spelling bee proberen. Desnoods met bekende Nederlanders en hele reutemeteut. Maar laten we dan ook echt focussen op spelling van lekker moeilijke woorden, in plaats van al die malle samenstellingen zoals blankebabybilletjesprivilege.