Hoe spreek je sriracha uit?

Jaja dames en heren, het is weer tijd voor een Moeilijk Buitenlands Woord! We doen dit omdat uit lezersonderzoek is gebleken dat dit is wat U, Lezer, wil: tips over uitspraak. Ons eerdere hypergenuanceerde stukje over de uitspraak van quinoa is namelijk inmiddels ons meestgelezen stukje. Nu dan, vandaag besteden we aandacht aan een fonkelnieuw product in den Neerlandschen supermarkt: sriracha-saus. Maar hoe spreek je dat eigenlijk uit?

Het gaat dus om het van oorsprong Thaise woord sriracha. Advies genoeg, maar eenduidig ho maar. Dit zijn de adviezen die voorkomen:

1. sie-raa-tsjaa (bron)

2. shree-ra-cha (bron)

3. sieh-rah-tja (op zijn Aziatisch) of suh-rah-tja (op zijn Amerikaans) (bron)

Waarom die verschillende uitspraken? Die kunnen volgens ons op vier manieren ontstaan: 

1. We nemen de uitspraak van de brontaal over

2. We nemen de uitspraak van een tussentaal over

3. We passen het aan de Nederlandse uitspraak aan 

4. We passen de uitspraak of vorm aan ons beeld van de taal aan 

Twee van de bronnen (namelijk 1 en 3) lijken overeen te komen met de 'oorspronkelijke' uitspraak van het woord (luister hier maar eens, of hier), met als enige verschil dat er in het origineel een toonverschil is (Thais is een toontaal, lees hier wat dat is). De derde bron noemt bovendien een tussentaal (Amerikaans Engels). De tweede bron wijkt duidelijk af. Is dat dan een aanpassing aan de Nederlandse uitspraak?

Het lijkt er niet op. De lettercombinatie 'sr' komt nauwelijks voor in het Nederlands aan het begin van lettergrepen. We hebben eigenlijk alleen een naam van een taal, Sranan(tongo), en de naam van het land Sri Lanka. En hoe spreek je dat uit? Nou, Sranan is makkelijk: dat spreek je uit zoals je het schrijft: 'sr'. Grappig detail: de geschreven combinatie sr mag dan weinig voorkomen, de uitspraak /sr/ gebruiken we best, in woorden als schrijven en schreeuwen. Echt hoor, die g-klank, die laat je weg in het dagelijks taalgebruik.

Sri Lanka is al ietsje lastiger: wij denken dat dat ook als 'sr' wordt gezegd, maar misschien is 'sjri' ook mogelijk. Dat is de enige verklaring voor 'shree-ra-cha' van bron 2. Als niet uit het Nederlands, waar komt dan die shr/sjr-klank vandaan? In een reactie laten de bloggers van Thuisbezorgd weten dat ze de uitspraak over hebben genomen van het origineel. Nou, niet een origineel dat wij hebben kunnen vinden. Bovendien laten ze wel de toon weg. Dat maakt het behoorlijk willekeurig om te zeggen dat dit is zoals ze het origineel uitspreken. Vergelijk ook de uitspraak van Mumbai, zoals hier uitgelegd. Dat passen we (blijkbaar) ook willekeurig aan.

Mogelijk is hier het interessantste van alles aan de hand: we spreken het woord uit zoals wij vermoeden dat het wordt uitgesproken in een andere taal. Dat zegt veel over onze ideeën van andere talen. Hetzelfde gebeurt bv. bij im Frage. Jaja, zo zeggen Duitsers dat niet, maar wij maken van in dus im, omdat dat beter past bij ons beeld van Duits.

Maar goed, we dwalen af; jullie willen natuurlijk weten hoe je dat vermaledijde woord dan wel niet moet uitspreken. Tsja, vaste lezers van ons blog zullen weten dat je van ons lekker je eigen dingetje mag doen. Pretendeer in ieder geval niet dat er één goede uitspraak is: je kunt het zo doen als in de brontaal, of zoals in onze taal. Het argument dat je het doet als in het Thais is gevaarlijk: dan moet je eigenlijk ook de juiste tonen gebruiken. Het een is hoe dan ook niet beter dan het andere; het maakt geen quinoakorrel uit. Wijzelf spreken het uit als srie-ra-tsjaa - meer Hollands dan Thais, maar we kennen dan ook geen Thais. Hoe dan ook: eet smakelijk! Kin Khao!