Spelen en leren: Lingquest

Hebben jullie ook allemaal zo’n lol (gehad) met The GreatLanguage Game? Voor wie het niet kent: dat is een fantastisch taalspel, waarbij je iemand hoort spreken in een of andere taal en dan moet raden welke taal of dat dat is. Het is meerkeuze, maar knap lastig, want hoor als eenvoudige bi-/tri-/tetraglot maar eens het verschil tussen Zweeds en Deens, of moeilijker nog: tussen Laotiaans en Thais. Precies die vaardigheid kun je nu trainen met een nieuwe app: LingQuest. Nóg zo'n fijn taalspel, en ook nog eens tsjokvol wetenschappelijk nut!

LingQuest is ontwikkeld door mensen van de Nijmeegse onderzoeksgroep ‘Language interaction’. Wat ze in die groep doen, is kijken in hoeverre talen nou eigenlijk op elkaar lijken. Er zijn namelijk taalkundigen die beweren dat talen stiekem allemaal precies hetzelfde werken. De verschillen die er zijn, zitten volgens hen aan de oppervlakte: talen gebruiken verschillende klanken en woorden, maar als je naar het systeem gaat kijken, functioneert dat allemaal op dezelfde manier. Andere taalkundigen zijn het daarmee oneens: zij denken dat talen fundamenteel verschillend zijn, óók op een dieper niveau.

Een van de onderzoeken binnen de groep gaat erover in hoeverre doorsnee taalgebruikers als jij en ik eigenlijk taalverschillen ervaren. Zijn mensenoren in staat het verschil tussen twee talen te horen? En zo ja, hoe doen ze dat dan? Waar let je op als je probeert te bepalen of je Zweeds of Deens hoort? Welke taalverschillen zijn relevant voor die perceptie? Nou, precies dát proberen ze te achterhalen met LingQuest.

In de app krijg je steeds een stukje spraak in een onbekende taal te horen (fragment A). Als je daarnaar geluisterd hebt krijg je twee nieuwe fragmenten (B en C). Éen van die fragmenten is in dezelfde taal als fragment A, de andere is in een andere taal. Aan jou de taak om te bepalen of A en B dezelfde taal zijn, of juist A en C. Als je gekozen hebt, krijg je te zien of je het goed had, én naar welke taal je eigenlijk geluisterd hebt, met wat info over die taal. Hoe verder je komt, hoe meer opties erbij komen: uiteindelijk moet je bepalen op welke van 5 talen fragment A het meest lijkt.

Het is dus een fijn leerzaam spel: je traint je vermogen om talen te herkennen, en intussen leer je ook van iedere taal hoeveel sprekers hij heeft en waar hun huizen wonen. Omdat de makers onder andere geput hebben uit een database met bedreigde talen, krijg je al snel te maken met talen waar je nog nooit van gehoord hebt. Bij zulke talen kun je niet terugvallen op wat je weet van talen die je al enigszins kent: je móet wel focussen op vreemde klanken en een onbekend ritme, oftewel de eigenschappen 'aan de oppervlakte'. Taalkundige krachttraining!

Intussen kunnen de onderzoekers van alles zien aan je goede en foute antwoorden. Zo krijgen ze bijvoorbeeld info over de relatie tussen onderscheidbaarheid en taalfamilie. Hier las ik dat Slavische talen (Russisch, Tsjechisch, Kroatisch, die hoek) relatief moeilijk uit elkaar te houden zijn. Hoe kan dat? Het is natuurlijk te verwachten dat je talen die niet zo erg op je moedertaal lijken, moeilijker uit elkaar kunt houden. Maar geldt dan: hoe vreemder hoe moeilijker te onderscheiden? Dan zou je verwachten dat Slavische talen makkelijker zijn dan supervreemde talen als Thais en Laotiaans. Is dat zo? En wat gebeurt er als je twee heel onbekende families vergelijkt? Zijn Oost-Aziatische talen bijvoorbeeld makkelijker te onderscheiden dan Zuid-Afrikaanse? En zo ja: waar ligt dat dan aan?

Wij van Milfje doen vast een speculatieve, maar niet controversiële gooi. Wij denken dat de klanken bepalend zijn voor onderscheidbaarheid. Als je een taal hoort die je écht niet kent, dan heb je geen enkele toegang tot de grammatica – je kúnt alleen maar naar de klanken luisteren. Dus als de talen in een familie qua klanken niet op elkaar lijken, dan kun je ze makkelijk onderscheiden. Als talen in een familie grammaticaal heel erg verschillen, maar qua klanken wel op elkaar lijken, dan wordt het toch lastig om het verschil te horen.

Hup, lezers, maak onze verwachting waar! Downloaden die (h)app!

Meer info over Lingquest vind je hier:

http://www.kennislink.nl/publicaties/hoe-goed-kan-jij-talen-herkennen

Je vindt de gratis app in de Apple-store – helaas is er nog geen versie voor andere smartphones dan de iPhone.