Door Sterre Leufkens
Weten jullie het nog mensen, de invoering van de tweede fase in het voortgezet onderwijs? Het was 1998, het vakkenpakket verdween, en de profielen werden geboren. Volgens mij zijn mensen er nog altijd weinig positief over, maar persoonlijk denk ik dat het hele gebeuren ten minste 1 mooi ding heeft opgeleverd, en dat is het profielwerkstuk (op het vmbo sectorwerkstuk geheten): een praktische opdracht die leerlingen in hun laatste middelbareschooljaar moeten uitvoeren, en die meerdere vakken uit hun profiel bij elkaar moet brengen. Scholieren zijn dus vrij om een onderwerp te kiezen dat ze echt interesseert, en daar een jaar (!) aan te werken. En dat levert soms geweldige dingen op.
Het leuke aan pubers is dat ze eigenwijs zijn (sommigen, tenminste). Niks binnen de lijntjes kleuren, niks gehoorzaam, maar gewoon wildplassen en lekker doen waar je zin in hebt. Dat zie je terug in hun profielwerkstukken. Als jurylid voor de 'profielwerkstukprijs Nederlands van het jaar' van Levende Talen en de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek heb ik inmiddels de meest uiteenlopende thema's zien langskomen: analyses van de oeuvres van Mulisch en Drs. P., van het verschil tussen poëzie en songteksten, van de paratekst van romans, en ga zo maar door. Er blijkt ontzettend veel mogelijk, en leerlingen zoeken de grenzen lekker op.
De vrije themakeuze maakt het bovendien mogelijk dat leerlingen iets gaan bestuderen dat in het middelbareschoolcurriculum niet voorbij komt. Ik noem maar wat: taalkunde ofzo. Als je zo'n werkstuk leest dan zie je de oprechte eigen interesse van leerlingen voor je ogen tot leven komen. Ik stel me zo voor dat het jongeren zijn die niet vooruit te branden zijn, de dag het liefst lui zwetend in hun pubernest doorbrengen, maar opeens opleven als ze ontdekken (daarbij vaak geholpen door een bevlogen docent(e)) dat er zoiets als taalkunde bestaat - een kant van Nederlands die ondanks hoogstaande boeiendheid niet aan bod komt in het standaardprogramma.
Om leerlingen tot profielwerkstukken over taalkunde te verleiden heeft team Milfje trouwens het een en ander gedaan. Zie deze site, gemaakt door Utrechtse studenten, en deze, waarop Nijmeegse scholieren hun hart kunnen ophalen. Doe er je voordeel mee, tot taalkundepromotie bereid zijnde docenten!
Zelf schreef ik ooit mijn profielwerkstuk over Lucebert: samen met een klasgenote probeerde ik een van zijn gedichten te analyseren aan de hand van Freud's psychonanalyse. Ik geloof niet dat dat de meest vruchtbare (laat staan makkelijke) methode was om Lucebert beter te begrijpen, maar onwijs leerzaam was het wel. Het was vooral de eerste keer dat we echt zelf een geesteswetenschappelijk onderzoekje deden, en nadachten over hoe je dat überhaupt doet, onderzoek. Wat een vrijheid, en wat ging dat gepaard met mislukking, maar met des te meer trots achteraf. Het lijkt de echte wetenschap wel!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten