Waar is de taal? Hier is de taal!

Vorige week schreef Milfje over de hoeveelheid talen op de wereld: dat wordt vaak geschat op 6000. Als taalkundige wil je natuurlijk zo veel mogelijk data uit zo veel mogelijk talen vergaren en makkelijk doorzoekbaar maken. Dat is een heel lastige klus – over veel talen weten we gewoon heel erg weinig, en wat we weten staat bijvoorbeeld in een vergeeld manuscript dat ergens in de krochten van een Zimbabwaanse bibliotheek ligt. Gelukkig wordt het met de hedendaagse technologie steeds makkelijker om data uit al die talen toegankelijk te maken voor een groter publiek van zowel wetenschappers als niet-wetenschappers. Milfje heeft een paar handige sites die dit doen op een rijtje gezet! Surfen maar!

De Ethnologue is een encyclopedie van de talen van de wereld. Alle talen die we op dit moment kennen, staan erin. Hierbij hebben de auteurs een zogenaamde ‘splitting approach’ gehanteerd: zodra twee varianten ook maar een beetje van elkaar verschillen, worden ze als aparte talen gerubriceerd. Dit in tegenstelling tot ‘lumping approaches’, waarbij verschillende varianten onder 1 naam worden gecategoriseerd. In de Ethnologue vind je van iedere taal onder andere de naam, eventuele alternatieve namen, de hoeveelheid sprekers, de locatie(s) waar de taal gesproken wordt, en in hoeverre de taal met uitsterven bedreigd wordt. Je kunt naar een specifieke taal zoeken, maar je kunt ook kijken welke talen er allemaal in een bepaald land worden gesproken. Ik vind het heerlijk om af en toe een halfuurtje in de Ethnologue gras te duinen en me te verbazen over hoeveel talen er toch zijn.

Een ander meesterwerk is de World Atlas of Language Structures (WALS). In deze encyclopedie zijn een aantal belangrijke eigenschappen van een stuk of 2000 talen beschreven (niet iedere eigenschap van al die talen, maar van 2000 talen minstens 1 feature). Sommige eigenschappen zullen een niet-taalkundige niet zo veel zeggen, maar andere zijn denk ik leuk voor iedereen: kijk bijvoorbeeld eens naar de feature ‘number of cases’ oftewel ‘aantal naamvallen’ (49A). Je ziet dat er 24 talen zijn met meer dan 10 naamvallen – hoe cool is dat! Bovendien kun je op ‘show map’ klikken, waardoor je meteen ziet hoe de talen met veel naamvallen over de wereld verspreid zijn. 

Een bijzonder handige site voor de beginnend taalkundige, of gewoon voor de doorsnee taalliefhebster natuurlijk, is Glottopedia. Jelui snapt het al: dit is de wiki van de taal. Voor allerlei begrippen kun je hier een praktische definitie vinden. Die definities zijn niet altijd even goed en soms nogal technisch, maar het is een handig beginpunt als je over taal leest en je geen idee hebt wat die ene term nou inhoudt.

Naast veel geografisch verschillende talen zijn er ook talen van verschillende sociale groepen: zo is natuurlijk ook de taal van jongeren een bron van constant vermaak/irritatie/verbijstering. Wie daarover meer wille leren, die kunne terecht op Urbandictionary, een geweldige site waarop allerlei nieuwe jongeren/interwebtaal staat. De vraag is, of de vaak extreem kleurrijke uitdrukkingen ook echt in het wild worden gebruikt, maar het is in ieder geval buitengewoon lollig. Zoek voor extra vrolijkheid ook eens je naam op!

Wie vooral het Nederlands een warm hart toedraagt vervoege zich op de site van (hoe kan het ook anders) het Meertens Instituut. Zij hebben een groot aantal van heur fantastische databases online gezet. Hieronder zijn o.a. de Etymologiebank, voor de herkomst van woorden; Soundbites, waar heel veel heerlijke dialectopnames te horen zijn; en de Volksverhalenbank, waar alles te vinden is over, de naam zegt het al, volksverhalen en sprookjes in het Nederlands. Urenlang speelplezier voor het hele gezin! 

Dan nog twee fijne sites voor degenen die graag lijstjes woorden uit vreemde talen stampen. Op de eerste, Zompist, vind je de cijfers 1 tot en met 10 in 5000 talen van de wereld. Linguistisch gezien interessant, omdat je aan cijfernamen goed kunt zien welke talen aan elkaar verwant zijn of contact met elkaar hebben gehad. Maar natuurlijk ook leuk om indruk mee te maken op je volgende borrel! Mocht je binnenkort een kinderfeestje hebben, dan kun je misschien even op deze site studeren en de naam van Spongebob Squarepants in 37 talen uit je hoofd leren. Wer wohnt in der Ananas ganz tief im Meer?