Lees woordenboeken, en leer over lul.

door Marten van der Meulen

Een van de meest bevredigende dingen die er bestaan is toch wel het lezen van een boek, dat niet bedoeld is als leesboek. Een atlas bijvoorbeeld: linksbovenin beginnen met plaatsnamen lezen, rechtsonderin eindigen. Heerlijk. Minstens zo bevredigend is het lezen van een woordenboek. Dat hoeft niet van begin tot eind, maar kan ook gewoon een pagina ergens middenin zijn. Het liefst is het een beetje een interessant woordenboek, waarin je nogal eens onverwachte kennis tegenkomt. Een etymologisch woordenboek doet het altijd goed: ik weet nog goed dat een vriendje mij op de middelbare school de herkomst van het werkwoord emmeren gniffelend meedeelde (die met die huzaren).

Foto: bol.com

Fijn om te lezen is ook het Bargoens woordenboek (door Endt &Frerichs), dat ik, zoals jelui weten, vorig jaar voor Sinterklaas kreeg. Nou staat het uberhaupt bol van de heerlijkheden, maar nu kwam ik er eentje tegen, die mooi past Langs Lijnen der Erotiekheid (zie deze post van vorige week en de bekendmaking van onze facilitatie van een Albanees erotisch woordenboek). Het gaat om de betekenis van het woord lul. Endt en Frerichs schrijven daar namelijk over dat dit “manlijk geslachtsdeel in ruste” betreft (mijn verdikking (sic)). Dát heb ik nooit geweten. Ik dacht altijd dat lul gewoon het ding zelf was, dat, al naar gelang de situatie erom vroeg, zich in harde (een harde lul) dan wel zachte (een zachte lul) toestand kon bevinden. Wie schetst mijn verbazing bij het lezen van deze definitie! Is lul niet hetzelfde als pik, schacht, zwaard, liefdespilaar?

Onmiddellijk nazoekend, kwam ik tot de conclusie dat het hier blijkbaar gaat om een uitsluitend in het Bargoens voorkomend nuanceverschil. De verzamelde etymologische woordenboeken die in de Etymologiebank samen komen, spreken nergens van inactiviteit. Het WNT spreekt slechts van “mannelijk lid”. Van Dale noemt het “mannelijk geslachtsdeel”, maar rept ook niet van slapte. Het is interessant overigens dat zowel het WNT als Van Dale de betekenis van lul als mannelijk aanhangsel niet als eerste noemen, maar eerst uitweiden over de pijpkan. Die betekenis is wel “verouderd”, maar moet blijkbaar, om ons voor taboe te hoeden, nog vooraan staan. Bij Van Dale komt bovendien ook nog eens eerst een gewestelijke betekenis ("pijp aan een pomp waaruit het water stroomt") vóór de geslachtelijke. 

Hoe het ook zij, het blijft een vreemd ding (sic). Toch ben ik wel dol op dit soort nuances: u herinnert zich natuurlijk de discussie die wij aanzwengelden (sic) over de betekenis van het woord rimmen, en de nuance die ik kende over het woord swaffelen. Inmiddels is mijn benieuwdheid dik en warm: kennen of gebruiken jullie ook dit soort sexuele nuances? Ik ben benieuwd!