Een begrafenis in Nijmegen is gezelliger dan een bruiloft in Arnhem

door Marten van der Meulen

Gisteren aan de lunch vertelde collega Johan Oosterman dat hij bij een boekpresentatie was geweest. Die was in Nijmegen geweest, en een terugkerend thema bij Nijmeegse panelbijeenkomsten en dergelijke is blijkbaar het (al dan niet schertsend) kwaadspreken over Arnhem. Nu was dat ook gebeurd, en wel door gebruik te maken van een interessant gezegde. Een van de sprekers had namelijk de volgende uitspraak gedaan:

Een begrafenis in Nijmegen is gezelliger dan een bruiloft in Arnhem.

Het is moeilijk te zeggen waar het gevoel precies vandaan komt, maar als ik zoiets hoor, dan denk ik meteen: dat móet vaker voorkomen. Johan dacht hetzelfde, en dus ging ik op zoek: waar is een begrafenis allemaal leuker dan een bruiloft?

Zeeuws-Vlaanderen

Het is altijd een beetje moeilijk om dit type uitdrukkingen te zoeken, omdat ze intern variabel zijn. Als ik zoek op "een bruiloft in Nijmegen" vind ik natuurlijk in principe ook alleen Nijmegen. Ik zocht daarom eerst op de frase "gezelliger dan een bruiloft in". Dat leverde verrassend weinig hits op: maar acht. Nog verrassender was dat er maar 2 geografische paren voorkwamen: het eerdere Arnhem - Nijmegen, én een paar waarbij de ene kant Middelburg (of het generieke 'andere delen van Zeeland') is, en de andere kant Hulst of Zeeuw-Vlaanderen.

Vervolgens besloot ik mijn net iets verder uit te werpen, door alleen op "dan een bruiloft in" te zoeken. Dat leverde heel veel nutteloze hits op ("een bruiloft in het buitenland veel duurder is dan een bruiloft in Nederland of België"), maar ook gevallen met 'leuker' en 'vrolijker'. Door die vervolgens weer apart te zoeken kreeg ik toch nog een paar extra hits. Interessant genoeg hadden die ook overwegend betrekking op Arnhem – Nijmegen en Middelburg – Zeeuws-Vlaanderen. Toch kwam ik weer één andere geopolitieke twist tegen voor de verzameling:

in Limburg is een begrafenis vrolijker dan een bruiloft in Holland

Van Cyprus tot Schotland

Veel spreekwoorden komen natuurlijk ook internationaal voor. Dat levert ook hier een woest wijde cornucopia op waar geen topografisch touw aan vast te knopen is. Eerst alvast even een Nederlandstalig voorbeeld, uit de Volkskrant nota bene:

Een begrafenis in Oost-Finland is een groter feest dan een bruiloft in West-Finland.

Zoeken we verder in het Engels (fijn zeg, dat dat kan, Engels, gelukkig houdt niet iedereen krampachtig & onnodig alarmerend vast aan z'n eigen taal!), dan wordt het echt leuk:

a funeral in Limassol is more fun, than a wedding in Nicosia a funeral in Glasgow is more fun than a wedding in Edinburgha funeral in Bergen was more fun than a wedding in Osloa funeral in Unterland Region is more fun than a wedding in Oberland

We zien dus telkens dezelfde structuur: een begrafenis in X is [positief evaluatief woord] dan een bruiloft in Y. Dat wordt zo ook uitgelegd in een comment op een Ierse website. Maar er is nog iets meer te zeggen over de verhouding tussen X en Y. De plaats waar de bruiloft zou plaatsvinden (Y) lijkt namelijk altijd de grotere stad, of de dominantere plaats ten opzichte van de begrafenisstad. Nicosia is de hoofdstad van Cyprus, Limassol een havenstad maar níet de hoofdstad. Toch is het daar leuker: er is dus sprake van een underdog-effect. Of dit bij Nijmegen-Arnhem ook zo is, kan iemand uit de regio me vast bevestigen. En als er iemand uit Oost-Finland in de zaal is...

Vier seizoenen

Nu is dat natuurlijk een bekend idee, van de underdog, dat ook op andere manieren tot uitdrukking komt. Bovendien lijkt me deze groot vs klein-rivaliteit vrij algemeen. Toch is het grappig dat zo'n uitdrukking vaker voorkomt, en op zulke verschillende plekken. Je creëert een soort faux-uniciteit voor de stad die zich tegen de belangrijkere stad afzet. Een ander voorbeeld dat ik daarvan geregeld ben tegen gekomen is de uitspraak 'Hier in X kun je vier seizoenen in één dag ervaren'. Ik hoorde dat op de Orkneys en in Edinburgh maar ook in Tasmanië. 

De echt interessante vraag is waar de bruiloft-begrafenisuitdrukking vandaan komt. Bij de voorbeelden op internet wordt herhaaldelijk een kwalificatie toegevoegd dat het om een 'great Irish insult' gaat, om een oude grap of een gevleugelde uitspraak. Dat doet vermoeden dat de uitdrukking een bepaalde leeftijd heeft (of in ieder geval dat mensen dat denken). Toch zijn alle voorbeelden behoorlijk recent, dat wil zeggen van de afgelopen 10 jaar. Aan het eind van dit stuk heb ik dus meer vragen dan aan het begin: mochten er mensen zijn die eerder of elders varianten van dit gezegde zijn tegengekomen, dan houd ik me van harte aanbevolen!