Spelling over de grenzen: Engelse horror

Spelling. Je kunt er moeilijk over doen, en dat doen veel mensen dan ook. Maar hoe doen ze dat eigenlijk in het buitenland? Doen ze daar ook moeilijk over spelling? Of hebben ze oplossingen gevonden waar wij nog wat van kunnen leren? Milfje laat een aantal talen de revue passeren, want perspectief geeft altijd meer kennis. Vandaag aflevering 1: Engels.

De Engelse taal staat bekend om zijn ingewikkelde, zoniet volslagen ondoorzichtige spelling. Er zijn een boel letters die uberhaupt niet worden uitgesproken (mijn lievelings is altijd het woord knight, uitgesproken als nait), en er zijn letters die op heel veel verschillende manieren kunnen worden uitgesproken. De kroon wordt gespannen door ough, dat op maarliefst 10 verschillende manieren kan worden uitgesproken, varierend van uf in tough tot au in bough. De ondoorzichtige spelling van het Engels leidt tot grote problemen voor eenieder die het leert schrijven - vooral voor dyslectici.

Er zijn verschillende redenen voor de problemen met de Engelse spelling. Een daarvan is dat er nooit een Akademie is geweest die de taalregels vast legt en bijhoudt, zoals in Frankrijk of Spanje. Ondanks het feit dat er pogingen waren in de 17^e eeuw om zo’n instituut op te zetten is dat nooit gelukt. Een andere reden is de enorme invloed van andere talen op het Engels: Frans, Latijn, en ook Nederlands hebben een belangrijke rol gespeeld in de Engelse spelling. Wij lijken bijvoorbeeld verantwoordelijk te zijn voor de h  in woorden als ghost. Hoe komt dat? Toen de drukpers in Engeland werd geintroduceerd aan het eind van de 15^e eeuw kwamen er enkele drukkers mee (zoals de schitterende benaamde Wynkyn de Worde), en die kwamen voornamelijk uit de Nederlanden. Zij hebben blijkbaar hun spelling geintroduceerd, want in het Nederlands van die tijd werd inderdaad spook als gheest gespeld, terwijl in het Engels voor die tijd gost werd gebruikt. In het Nederlands is die spelling in onbruik geraakt, maar in het Engels, conservatief als ze zijn, isie gebleven. Sorry about that.

Webster in full color

Er zijn wel wat pogingen geweest om de Engelse taal te hervormen. Een van de bekendste en succesvolste was die van Noah Webster. Webster bracht zijn An American Dictionary of the English Language uit in 1828, waarin hij een aantal simplificaties propageerde. De bekendste is misschien wel het weglaten van de u in color (tegenover de Britse spelling colour), maar hij veranderde ook masque in mask en publick in public. Hij wilde ook tongue in tung veranderen, maar dat kreeg hij er niet door...

Veel minder bekend is de spellingswijziging die wel SR1 wordt genoemd. Deze werd voorgesteld door taalkundige Harry Lindgren als deel van een 50 stappenplan (helaas heette het boek niet 50 Shades of Spelling, een gemiste kans!) om de Engelse spelling te hervormen. Het plan had behoorlijk wat succes, vooral in Australië. Daar werd het door de Australian Teachers’ Federation aangenomen als standaard spelling voor edukatie, en zelfs de regering nam het in zo’n mate aan, dat men op een van de ministeries zelfs Ministry of Helth kon lezen! Andere aanpassingen ware bijvoorbeeld het aanpassen van bovengenoemde ough, zodat through zou worden gespeld als thru. Helaas werd deze liberale spellingswijze door de volgende regering al snel teruggedraaid, en spellen Ozzies nu weer op de Britse wijze. 

De roep om hervorming blijft, maar Engels is tegenwoordig dusdanig taalkundig verspreid dat het nauwelijks reëel lijkt om een alomvattende spellingshervorming door te voeren. Desalniettemin kunnen wij allemaal ons steentje bijdragen door WEL thru te gebruiken. Op internet gebeurt dit al  in ongeveer 5% van de gevallen, wat ik redelijk veel vind. Goed bezig World Wide Websters!

Kunnen wij als Hollandesi er nog wat van leren? Nou, niet echt. De zaken in Engeland staan er behoorlijk beroerd voor. Wat we wel mee kunnen nemen van dit perspectief is dat het nog niet zo erg is bij ons: het kan een stuk erger. Misschien moeten we een beetje meer begrip tonen voor onze spelling.

Er kan nog ontzettend veel meer worden gezegd over Engelse spelling, dus zie hier voor meer info over de voors en tegens van een Engelse spellingshervorming.