Iets met een ontdekking, ofzo.

Door Sterre Leufkens

Nieuwe woorden zie je voortdurend in het Nederlands – vaak uit het Engels, vaak nieuwe samenstellingen, meestal via de jongerentaal of de managers. Nieuwe constructies zijn wat zeldzamer, en daarom presenteer ik met trots een observatie die –voorzover Milfje weet- nog niet eerder werd beschreven. Iets met patent aanvragen ofzo?

                                                                                  

‘Iets met’ was al bekend uit het beroepskeuzedomein: "Wat wil je later worden?" "Iets met mensen!" In zo'n geval geeft het onduidelijkheid, onzekerheid aan - er moeten mensen in het beroep voorkomen, maar verder is het vaag. Als je iemand anders citeert (al dan niet letterlijk) met behulp van 'iets met', dan geeft dat een skeptische ondertoon aan het citaat; het geeft aan dat je het eigenlijk niet gelooft:

-----------

Agnes Swart ‏@Dagnespresso Aanvraag ingediend of de dag vandaag even iets later kon aanbreken maar helaas, iets met een 'strak schema' ofzo. 

-----------

Volgens mij wordt die laatste 'iets-met' steeds vaker gebruikt (maar corpusonderzoek zou dit moeten bevestigen), en met een steeds vrijer opvatting van 'citaat'. Zie dit gesprekje.

----------- 

Joris van Meel ‏‪@fanmeel 

‪@rickdegenaar‪ Sjezus! Jullie gaan gewoon toch nog kampioen worden. On. Ge. Loof. Lijk...

Rick Degenaar ‏‪@rickdegenaar 

‪@fanmeel‪

‪Iets met hardlopers en iets met wie het laatst lacht?

-----------

Huh! Rick zou ook gewoon kunnen zeggen: ‘Wie het laatst lacht…’ Maar dat doet Rick niet, hij zegt zelfs twee keer ‘iets met’. Joris komt dan nog eens terug met deze tweet:

-----------

Joris van Meel ‏‪@fanmeel @rickdegenaar‪ Iets met 'de bal is rond', 'nooit te vroeg juichen' en 'van Duitsers heb je pas gewonnen als ze in de bus naar huis zitten'!

-----------

Hier komt een heel stuk spreekwoordenboek langs, en alles wordt geintroduceerd door iets-met. We vinden nergens echte citaten - iets-met introduceert steeds spreekwoorden of gezegdes, oftewel algemene uitspraken (dus: uitspraken die bekend zijn, die iedereen zou kunnen doen). 

Wat doet dat iets-met nou precies? Hoewel iets-met oorspronkelijk over vaagheid gaat, bedoelen Rick en Joris volgens mij dat de algemene uitspraken juist wél heel erg van toepassing zijn. Ondertussen werkt het ook mitigerend, verzachtend: de harde waarheid komt ietsje minder hard aan als er iets-met voor staat. Maar ik denk dat daar nou net de ironie in schuilt. Het is alsof de iets-metter zegt: "Hee hallo, natúúrlijk is dit een gevalletje *uitspraak*, duh!"

Okee, nog een paar voorbeelden.

-----------

Renco Schoemaker ‏‪@rencosch Tien uur hè, tien uur! Website Rijksoverheid weer online na storing van ruim tien uur -  ‪http://bit.ly/1z5ne6U  Iets met business continuity

-----------

wilco boom ‏‪@WilcoBoom Iets met in eigen voet schieten.... ‪#PvdA ‪#gaswinning ‪#Groningen ‪http://bit.ly/1ATu5WC 

-----------

gewoonKelwin ‏‪@kelwin96 Mensen die linken naar ‪http://niburu.co  worden ontvolgt. Iets met mentaal gestoorde aluhoedjes ofzo.

-----------

Ehsan Jami ‏‪@EhsanJami1985 Feb 9

En dan ook nog Nederlandse slavernijverleden erbij halen? Wat een lef, gezien Ottomaanse verleden van slavernij! Iets met splinter en balk.

-----------

Ook in deze gevallen werkt de constructie enerzijds eufemismetiserend (hoppa nog een nieuw woord) – ‘iets met splinter en balk’ is veel minder direct dan ‘je ziet de splinter in andermans oog, maar niet de balk in je eigen’. Anderzijds heeft het júíst een supersterk effect. Het is zelfs vaak beledigend. Daarom denk ik niet dat het toevallig is dat veel van de voorbeelden over politiek en sport gaan... 

Het iets-met-ironie-effect wordt nog sterker met de toevoeging 'ofzo' aan het einde. Zie alhier: 

-----------

Daan van de Staaij ‏@Staaij Er is iets met krachten en campagne voor de waterschappen ofzo [link naar nieuws over Schippers die boos is op Pechtold] 

----------- 

van Tellingen ‏@masterthijn Snap er niks van. De Boer haalt Schöne eraf, en laat 100% balverlies El Ghazi staan. Iets met deuk en pakje boter ofzo. #dniaja

-----------

Nou lezers, wat vinden jullie? Herkennen jullie dit? Gebruiken jullie het wel eens? Hebben jullie het ook zo geïnterpreteerd, of sla ik de plank mis qua betekenis? Ik hoor het graag!