De Engelsen van de wereld

Als we het over Engels hebben, hebben we het over 1 taal. Als mensen die taal leren, dan komen er dus sprekers van die taal bij. Maar wat mensen wel eens vergeten, is dat al die nieuwe sprekers weer hun eigen variant van het Engels spreken. Afhankelijk van je moedertaal heeft die variant dan weer z’n eigen eigenaardigheden - een Fransman spreekt anders Engels dan een Nederlandse. Op die manier zijn er inmiddels een aantal herkenbare varianten van het Engels ontstaan, en kun je dus eigenlijk van meerdere Engelsen spreken. Vandaag in Milfje’s Meertaligheidsweek: World Englishes.

Onder WorldEnglishes verstaan we alle varianten van Engels die in de wereld gesproken worden. Die varianten worden dan weer gecategoriseerd in drie zogenaamde kringen:

- Inner circle = De Engelse varianten in landen waar Engels van de meeste mensen de moedertaal is, dus o.a. het Engels van de VS en het Verenigd Koninkrijk.
- Outer circle = Engelse varianten in landen waar Engels door imperialisme terechtgekomen is, in Afrika en Azië, bijv. India, Nigeria en de Filipijnen.
- Expanding circle = Engelse varianten overal ter wereld waar Engels een belangrijke tweede taal is voor mensen omdat het de lingua franca is geworden in de zakenwereld, wetenschap, technologie, etc. De meeste Europese landen vallen in deze cirkel, maar ook China en Egypte, en zoals je aan het woord 'expanding' al kunt zien: steeds meer gebieden.

Als je ziet hoe enorm de expansie van Engels over de wereld is, en hoe snel dat gaat, dan zou je bang kunnen worden dat Engels alle talen opeet en we over een paar decennia allemaal nog maar 1 taal spreken: English. Dat zou kunnen (maar wees niet al te bang en lees dit boek eens), maar bedenk wel dat ook áls het Engels alle andere talen marginaliseert, er altijd variatie zal zijn – ín het Engels. Alle World Englishes zijn immers anders. Ze verschillen uiteraard minder van elkaar dan het Engels en het Asháninka, maar verschil moet en zal er zeker zijn. Vergelijk maar eens het Indian English met Nederlands steenkolenengels – een wereld van linguïstisch verschil. Wellicht verstaan de sprekers daarvan elkaar niet eens, een argument om zelfs van aparte talen te spreken.

Dat groeiende belang van Engels als wereldtaal – dat roept natuurlijk ook vragen op over educatie. Want dat we allemaal net een beetje anders Engels spreken is prima, maar als de ene variant hoger gewaardeerd wordt dan de andere, dan moet die Hoogste Variant wel voor iedereen beschikbaar zijn! Je beheersing van het Engels is in toenemende mate verbonden aan je kansen op werk en andere vormen van succes over de hele wereld. De International Association for World Englishes (IAWE) promoot dit en onderzoekt hoe landen ervoor kunnen zorgen dat hun inwoners de variant van het Engels kunnen leren die het meest geschikt voor hen is. Waar heeft een Indiase zakenvrouw bijvoorbeeld het meest aan: business English, Indian English of American English? Op welke school kan ze die varianten leren?