Stel, je hebt twee vissen. Hoe noem je die dan?

Ieder leven is een aaneenschakeling van moeilijke beslissingen. Zal ik haar uitvragen, wat moet ik eten, zal ik dat huis kopen? Maar misschien wel de Moeilijkste Aller Beslissingen is: ik koop 2 huisdieren. Hoe ga ik ze noemen!? De geschiedenis staat namelijk bol van de beroemde duo's: van Sodom en Gomorra tot Bert en Ernie, en van Starsky en Hutch tot Viktor en Rolf. Je kunt er natuurlijk lustig op los combineren (Sodom en Bert), maar je kunt ook een wetenschappelijk duo nemen. Uit de taalkunde bijvoorbeeld! Ook in de taalkunde heb je namelijk dit soort dynamische duo's, die eigen zelden los worden genoemd, hoewel er natuurlijk maar één duo is dat een eigen teamnaam heeft (wij Milfje). We zetten de vijf bekendste op een rijtje (ik hoop oprecht dat nu iedereen zijn/haar vissen naar een beroemd taalkundig duo gaat vernoemen).

Prince&Smolensky

Prince Smolensky

Dit dynamische duo (Alan en Paul) heeft de eer om aan de wieg te hebben gestaan van een erg populaire theorie: Optimality Theorie. Deze theorie begon in de fonologie. Uitleggen hoe het allemaal zit gaat natuurlijk te fur voor zo'n kort stukje, maar wat belangrijk is om te onthouden is dat de theorie ervan uitgaat dat we de uitspraak van woorden niet kiezen op basis van regels, maar op basis van constraints, die ertoe leiden dat we de optimale vorm kiezen. Wikipedia heeft een verrassend uitgebreide uitleg. 

Brown&Levinson

Ook hele heavy cats dit: Penelope Brown en Steven Levinson (die overigens in Nijmegen te bewonderen is!) zijn grotendeels verantwoordelijk voor Politeness Theory. Een uitstekende theorie, die bijvoorbeeld verklaart waarom we, als je wil dat iemand het raam dicht doet, niet zeggen "Doe het raam dicht" maar "Brr wat is het hier koud". Hun seminale boek, Politeness, is een echte pageturner, maar wie wil weten hoe het zit en een lagere drempel wil: lees dan Zou Ik Misschien Toch Nog Eventjes Een Klein Vraagje Mogen Stellen, van Henk Haverkate. Laagdrempeliger dan dat wordt het niet, en het zet echt heel je leven en taalgebruik in een nieuw licht. Echt. Het gaat over veel meer dan alleen ramen dicht doen.

Milroy&Milroy

Het enige duo van ons lijstje dat getrouwd is: James en Leslie Milroy zijn Britse sociolinguisten. Ze zijn de schrijvers van ge-wel-di-ge boeken, zoals Authority in

Language, dat gaat over prescriptivisme en het hoe en waarom ervan. Een aanrader voor iedereen die vindt dat hij/zij een mening moet hebben over standaardtaal en autoriteit. En dan hebben we het nog niet eens gehad over het geweldige netwerkonderzoek in Belfast, en het boek Linguistic variation and Change. In het wild te vinden op de Universiteit van Sheffield of die van Michigan.

Rosch&Mervis
De faam van dit duo is vooral gebaseerd op een publicatie uit 1975: Family Resemblances: Studies in the Internal Structure of Categories. Dit paper stond
aan de wieg van Milfjes lievelingstheorie: Prototype Theorie. We schreven daar al eerder over. In het kort komt het erop neer dat niet alle dingen die in een categorie vallen even goede voorbeelden zijn van die categorie. Oftewel: sommige stoelen zijn stoeliger dan andere. Labov (single taalheld) deed ook zoiets met kopjes en mokken: wanneer is het kop of mok? Dat klinkt misschien logisch, maar dat is best wel een grote verschuiving in de manier waarop we categorisatie plegen te doen in ons hoofd. In your face Aristoteles!

Sperber&Wilson

Opnieuw een man/vrouw duo. De faam van Dan Sperber en Deirdre Wilson is gebaseerd op een fijne theorie: de Relevantie Theorie. Deze theorie probeert te verklaren hoe sprekers en zenders samen omgaan met wat er wordt gezegd, wat er wordt bedoeld, en hoe dat wordt geinterpreteerd. Dat dit lastig is, zagen we ooit bv. met Gordon's infame Chinezen-uitspraak. Het woord "relevant" heeft er mee te maken dat het beginpunt van de theorie is dat alles wat iedereen zegt in principe relevant is voor de situatie. En dat is maar goed ook, want zonder dat gegeven zou het een potje worden. Denk bijvoorbeeld aan dada-dingen, met willekeurige zinnen enzo.

Toegegeven, er zijn nog veel andere duo's (Hill en Hill bijvoorbeeld), maar misschien niet zulke sterke household names. Milfje ligt vooral wel een beetje in de hoek van de pragmatiek en zulks. Dus, o taalkundigen onder ons publiek: wie noemt er nog eens een beroemd taalduo? En niet-taalkundigen: wat is jullie combinatie van huisdiernamen?