Een vaudte reaxie

Spelfouten: wie maakt ze niet? Wij in ieder geval wel, en jij zeker weten ook. Oninteressante vraag dus eigenlijk. Interessanter is om te kijken naar waarom mensen spelfouten maken. Hint: het is niet omdat ze dom zijn, het ligt vaak aan de manier waarop het brein werkt. Minstens zo interessant is het om je af te vragen hoe je eigenlijk reageert wanneer je een spelfout ziet. Verbeteren? Lekker laten hangen? Moord en brand schreeuwen? Een bepaalde reactie komt vaak voor, en verdient daarom een eigen blog: de Overdreiving.

Eufemisme van het Jaar: slaapkamerpartner

door Marten van der Meulen

Woordenverkiezingen genoeg: van het belachelijke 'weg met dat woord' verkiezing van dat instituut waarvan je mocht hopen dat ze wat nuttigers met hun belastingcenten zouden doen tot het Dordtse Woord van het Jaar (zie hier). Maar wat nog niet bestaat is het Eufemisme van het Jaar. Lijkt mij best wel grappig, want eufemismen zijn vaak best wel overdreven. Één inzending kwam ik op Twitter tegen (zie hiernaast), maar mijn inzending vond ik geheel toevallig op een zelfhulpwebsite. Voor mij is het eufemisme van het jaar slaapkamerpartner.

Violoncello is een bizar woord

Bron.

We schreven anderhalf jaar geleden een van de meest gelezen stukjes van blog: hoe spreek je cello uit? Nu schreef ik (Milfje-Yang) een cd-boekje voor een celliste (voor een cd die binnenkort uitkomt op het hippe klassieke cdlabel 7MNTN), en tijdens het schrijven las ik opeens nóg iets grappig over het woord cello.

Het woord cello betekent eigenlijk alleen maar "kleintje", want het origineel is violoncello, oftewel "kleine violone". Dat is op zich al aardig, maar veel aardiger is dat violone eigenlijk "grote viola" betekent (viola + one). Violoncello is dus "kleine grote viola". HOE grappig is dat? Het laat maar weer zien dat logica in taal weinig te zoeken heeft: groot en klein heffen elkaar hier niet op. Net zomin als twee ontkenningen ("Ik heb dat nooit niet gedaan") elkaar opheffen.

Klein en groot in hetzelfde woord, of in combinatie met elkaar. Kennen jelui hier nog voorbeelden van? Valt "kleine supermarkt" er ook onder?

Paige Turner, Krystal Boyd: porno kijken voor de woordgrappen

Bron

Kijk, wij van Milfje zijn niet vies van een beetje vuilbekkerij, een beetje taalerotiek, of een beetje shockeren. Nog meer houden we van een leuk taalspelletje: zie bv. het stokoude hier, het jongere hier, of zelfs het zeer recente hier. Afgelopen week realiseerde ik me opeens (vraag maar beter niet hoe), dat ik een plek ken waar het STIKT van de woordgrappen. Echt, het is zoveel, dat je mond ervan overloopt. De woordgrappen kleven in je haar, druipen langs je kin, klotsen tegen je billen, en grijpen je bij je middel. Ik heb het natuurlijk over PORNO!

Groene Boekje 2015: de recensie.

Bron

door Marten van der Meulen

In oktober vond er een Heuglijk Taalmoment plaats: een nieuw Groen Boekje werd ter doop gedragen. In de aanloop daarnaar werd de taalgebruiker regelmatig gerustgesteld: de spellingregels zouden niet veranderen. Wat wel zou veranderen was de inhoud, de uitgever, en vooral de selectie van de woorden. Inmiddels is het boekje anderhalve maand uit, maar er is weinig tot niets over verschenen. Laat staan dat er (afgezien van een kort stukje van collega taalschrijfster Maartje Lindhout op Neder-l) een recensie van is verschenen. Nou, dan nemen wij het wel op ons. Hierbij dus: alles wat je wilde weten over het nieuwe Groene Boekje.

Meuk of zut?

Bron

Ook zo'n heerlijk verschijnsel. Ben je lekker aan het verhuizen, zeg je geheel onschuldig: "Wat een hoop meuk heb jij zeg!" Waarop je medeverhuizers je vol onbegrip aankoekeloeren. Zij gebruiken namelijk het woord "zut" voor een onbestemde hoeveelheid rommel. Nu heb ik geen idee waar ik dat woord heb geleerd, of wie dat zegt. Regionale verschillen? 

Het enige dat ik weet, is dat "meuk" meer dan 450.000 keer voorkomt op Internet. Wat ik verder weet, is dat meuk in de Etymologiebank staat, en afkomstig is van 'bewaarplaats voor geld". Meuk staat bovendien in de Dikke Van Dale

Zut daarentegen staat daar niet in, en staat ook niet in de etymologiebank. Het is moeilijker te vinden op het Interweb, want het is ook een plaats in de gemeente Dvor in de Kroatische provincie Sisak-Moslavina, die in 2001 wel 10 inwoners telde! Tsja, zoek daar maar tegenop... Maarrr... Wikipedia stelt dat zut een samentrekking is van zooi en pruttel. En dat het in het Nedersaksische dialect Twents wordt gebruikt!

Jullie begrijpen het al. Wat gebruiken jullie? Meuk? Zut? Of nog andere woorden zelfs?! We horen het maar al te graag!

Vinden taalkundigen steeds vaker dat alles mag?

door Marten van der Meulen

Grappig stukje van Marc van Oostendorp gisteren op Neder-l. De Taalunie heeft wat foutjes in hun website, en dat wordt natuurlijk even uitgebuit: Marc is geen fan van de Taalunie. Wat je daar verder ook van vindt, reageren op het weghalen van een -t met "het is een complex probleem dat we pas half januari kunnen oplossen" is natuurlijk een giller. Maar daar gaat het niet om. Waar het hier om gaat is dat er een aardige discussie ontstond in de commentaarsectie tussen allerlei Grote Taalwetenschappers over norm en taal. Leuk hoor, lees maar na. Het ALLERinteressantste was echter een opmerking van HC. De titel van deze blogpost, dat is min of meer wat z/hij claimt. Nou jongens, dat is smullen, want HEUL interessant.

Het nieuwste jongerenwoord is...

Wilt u de blits maken bij uw puberkind? Bent u leraar op een middelbare school en wilt u even laten zien dat u heus wel weet waar ze het over hebben? Wij hebben de oplossing. Wij kennen namelijk de nieuwste ultrageheime jongerenterm-deluxe. Ook weten? Verder lezen na de breek.

El Niño 2016: de superlatiefste storm ooit

Bron:gizmodo.com

O jeetje, dat wordt opblazen met zijn allen. Deze winter belooft namelijk heel heftig en koud en regen enzo te worden, want we krijgen een megazware El Niño deze winter. Lees vooral hier maar eens even wat dat uberhaupt betekent. Opwarming van zeewater in de Stille Oceaan, ellende in o.a. de VS. Niet dat wij er trouwens last van gaan krijgen: El Niño heeft hoegenaamd geen invloed op ons weer (behalve dat we misschien een nat voorjaar krijgen... pff).

Beyoncevlieg? Hoe zit het met de Mandelaspecht en de Tolkienkever?

Omdat eindbaas Ton den Boon in allerlei media verklaarde beyoncévlieg een van de mooiste toevoegingen in de nieuwe Van Dale te vinden, is er voor dit beestje enorm veel aandacht. Eigenlijk best vreemd: het vernoemen van dieren naar beroemdheden is eerder schering dan inslag. Het wordt bovendien al eeuwenlang gedaan. Soms wordt het eenvoudigweg naar de ontdekker vernoemd, soms naar een heuse celebrity. Hier vindt u een lijstje met een gigaplex aan namen, maar wij zetten alvast even een paar van onze favo's op een rij. Echt: als er nog geen dier naar je is vernoemd, doe je als beroemdheid nauwelijks mee.

Tien^Taal met: Peter Alexander Kerkhof

Taal: wie is er niet mee bezig? Blogs, twitters, tijdschriften, polemieken,ingezonden brieven, boeken. Er zijn heul veul mensen met evenveul meningen. Toch zijn er ook mensen die zich meer met taal bezig houden dan anderen. Daarom vraagt Milfje Meulskens hun mening over taal. Althans, dat deden we een hele tijd, en toen een tijd niet, maar nu weer wel. Want er zijn nog ZAT interessant mensen om te interviewen, waaronder: Peter Alexander Kerkhof! Hij is PhD-student aan de Universiteit van Leiden, en bestudeert in die hoedanigheid het taalcontact langs de Romaans-Germaanse taalgrens. Hij spreekt en doceert Gothisch - als dat niet hip is!

Wat is de mooiste vogelnaam?

Ik reis graag. Totaal in het nu, alleen maar bezig zijn met één volgende stap. Inchecken. Door de douane. Innerlijke mens. Uitwerpselende mens. Naar de gate. Vliegtuig in. Maar een van de hoogtepunten van reizen vanaf Schiphol heeft toch ook weer met taal te maken. Er is namelijk een grote kunstinstallatie, gemaakt door Cor Dera en Daniëlle Kwaaitaal (wat sowieso een jaloersmakend toffe naam is), met de schitterendste plantennamen. Zoals deze:

Van deze website

Nu wil het geval dat ik een stukje schreef over Zweedse vogelnamen (voor het aanstaande boek Taal in 2015, nu al te bestellen bij de Van Dale Webwinkel!). Ik ging toen op zoek naar een overzicht van Nederlandse vogelnamen, en dat leverde een ENORM taalgasm op. Ik kwam namelijk deze website tegen. Hulde aan de makers! Loof hen met veel lof! Waar ik eerder al taalorgasmeerde over exotische dierennamen, is dit zo mooi vanwege de gigantische samenstellingen. Wij, Milfje, geven onze favorieten. 

Marten

Antioquia-looftiran
Bruinbandbaardkoekoek
Bruinrughoningspeurder (dat klinkt als een nieuw woord voor homo)
Goudvleugelschoffelsnavel
Mikado-fazant (valt in stukjes uiteen)
Okerkapdwergmierpitta

Sterre

Andesschreeuwuil (OEHOEEEE!!! of zou hij de hele dag ANDES schreeuwen?)
Ansorge's Buulbuul
Aurelia-pluimbroekje (uit een porno-roman)
Grote Bloedstuitbuidelspreeuw (soort ongestelde kangoeroevogel)
Mindanao-papegaaiamandine
Orinoco-saltator

En zo kunnen we echt eindeloos doorgaan. Echt eindeloos, want er staan 9148 namen in. Wat een lol. Het is lang geleden dat we zo'n heerlijk taalgenietend stukje konden schrijven. Tijdens het schrijven van dit stukje lezen we ongeveer de hele lijst voor. Ik zou echt betalen om iemand al deze namen te laten uitspreken. Wat zijn jullie favorieten? Deel de vreugd! Geniet ervan! Leve woorden! Leve dieren! Leve het Nederlands!

Gratis cursus taalwetenschap 2: nu met nieuw materiaal!

door Marten van der Meulen

Afgelopen april presenteerde de Universiteit Leiden, in de persoon van Marc van Oostendorp, de MOOC Miracles of Human Language: an Introduction to Linguistics. Een online inleiding taalwetenschap, gratis toegankelijk voor iedereen met internet. Als je dit bericht leest, ben je doelgroep: de cursus richt zich op iedereen die geinteresseerd is in taal. Na een succesvolle eerste versie in april van dit jaar, doen we nu ronde twee. De nieuwe cursus begint op 26 oktober. Met nieuw materiaal! En een nieuw wervend filmpje van Professor Marc (zoals de deelnemers hem liefkozend noemen). Kijk maar!

Maakt Van Dale een woord officieel?

Er is de afgelopen week veel geschreven over het verschijnen van de Nieuwe Van Dale. Begrijpelijkerwijs is er veel aandacht voor de nieuwe woorden die erin staan. De interessantste opmerking las ik in de NRC. Hier schreef Hendrik Spiering: "Eindelijk weten we nu zeker dat oldskool een echt Nederlands woord is. Want erkend door Van Dale". Dit is interessant, omdat er hiermee een macht aan Van Dale wordt gegeven, die behoorlijk ver gaat: een woord is pas echt Nederlands, als het in dit woordenboek staat. Dat is niet per se waar een woordenboek voor bedoeld is. We schreven daar op 28 oktober 2013 al een stukje over, waar we nu een vervolg op maken. Is een woord pas echt Nederlands als het in Van Dale staat? 

Het Groene Boekje (aflv.5): appel of appèl

Dit najaar, bij u in de bioscoop: het Nieuwe Groene Boekje! Een van de taalevents van het jaar, maar wel eentje die gepaard gaat met een beetje spanning. Wat zullen ze nu weer veranderen? Wij doken eens in de bestaande spelling. We vroegen onze fanschare wat men de irritantste spellingsregels vond. Onmiddellijk kregen we een felle reactie (en we citeren):  "Dat volgens het groene boekje het accent op het woord appèl verdwijnt, is onbegrijpelijk en schept een verwarrende situatie. Degene die dat een goed idee vond, had op dat moment een TIA." Nou, dat is duidelijk. Hoe zit het verder hiermee? Doorlezen is een must, want en passant komen we erachter dat de Tweede Kamerleden massaal de Spellingswet overtreden.

Taalclichés zijn interessant en verdienen een interessant boekje

Vorige week verscheen bij uitgeverij Thomas Rap 'Dat hoor je mij niet zeggen.' De allerbeste taalclichés, een boekje van Wouter van Wingerden en Pepijn Hendriks. Het boek komt voort uit het hilarische Twitteraccount @dagelijkscliché, en is zeer positief ontvangen in de verschillende media en door een aantal taalkundigen (bijvoorbeeld Marc van Oostendorp op Neder-L en Ton den Boon in € Trouw). Ook wij hebben er een mening over.

Wat is kontjeblauw?

Het is altijd een dankbaar onderwerp: de taal van jeugdige spelletjes. Neem knikkertaal: daar verschenen artikelen over, oproepen, en ook in boeken kwam het geregeld terug. Het ís ook leuk: je ziet er al sociale netwerken in, je ziet regionale variatie, kortom, smullen voor taalkundigen, en nostalgie voor niet-taalkundigen, dus iedereen wint.

Iets waar voor zover wij weten nog geen onderzoek naar is gedaan, is het fenomeen van kontjeblauw. Dat krijg je als je een voetbalspelletje verliest. Je moet dan voorovergebogen staan, met je gezicht richting doel (of muur), en de andere deelnemers mogen dan zo hard mogelijk schieten op je gebipste. Zie het filmpje hieronder.

Maar ook hier, zo leerden wij recentelijk, is variatie in! Je hebt namelijk ook kontjebonken! En kontje rossen! We weten er nog niet veel over, behalve dat kontje rossen voorkomt in Brabant, kontjeblauw in Den Haag, en kontje bonken in Borne, Twente. Dus, lieve lezertjes: wat gebruiken jullie hiervoor? Of wat gebruiken jullie kinderen hiervoor? 

Het Groene Boekje (afl. 4): HOOFDLETTERS

Dit najaar, bij u in de bioscoop: het Nieuwe Groene Boekje! Een van de taalevents van het jaar, maar wel eentje die gepaard gaat met een beetje spanning. Wat zullen ze nu weer veranderen? Wij doken eens in de bestaande spelling. We vroegen onze fanschare wat men de irritantste spellingsregels vond. We bespraken al de tussennnn, het koppel-teken, en maakten een uitstapje naar Engelse woorden. Vandaag in de Grote Groene Adventskalender: dE hOoFdLeTtEr.

Europese eenwording in gevaar door geluid klokken

Weet u het nog, de #ophef over of het nou pief-paf-poef, of pief-poef-paf was?En daarvoor hadden we ooit nog alle verschillende dierengeluiden. Je denkt, een kat klinkt altijd hetzelfde? Nou, niks van dat alles. Weten jullie nog? Nou, dat verhaal krijgt een 

mega heftig turbo vervolg

Hou je vast. The battle returns. Het wordt nooit wat met Europa, als we het hier al niet eens over eens zijn. Want hoe klinken klokken?

Uit het Groene Boekje (afl. 3): Engelse woorden? Ja natuurlijk!

Inmiddels al weer bijna drie weken geleden kopte Nu.nl ietwat cryptisch "Groene Boekje schrapt Zwolle voor selfie". Bekt mooi hoor, bijna allitererend, maar ik kan me voorstellen dat mensen ervan schrikken. "Nouja, nou neemt het Engels écht de boel over!" zullen ze misschien denken. Gelukkig is niets minder waar. De makers van het Groene Boekje doen wat ze moeten doen: ze helpen jullie met moeilijke woorden. Goed idee, vinden we allemaal. Nou, niet allemaal. We zullen in dit stukje één iemand tegenkomen, die er echt niks van heeft begrepen. Deze man wil dat jullie Engelse woorden slecht spellen! Spannend he? Ik zou haast zeggen: suspense...

Drongo, Milfje, speeddates, 20pk's: waarom zou je er niet zijn?

Dit weekend is Drongo Festival weer! Niet 1 dag maar zelfs 2, en het belooft weer een fors spektakel te worden met vertier, leren, labs, sprekers, luisteraars, prijzen, noem maar op. Voor ons, Milfje, ligt de focus toch een beetje op de vrijdagavond. Dan is het Language Research Night, en alles met taalwetenschappelijk onderzoek is natuurlijk ons speciale pakkie-an. Wij hebben dan ook een heel bijzondere activiteit samengesteld. 

De beste/irritantste regel uit het Groene Boekje afl. 2: koppel-streepje

Dit najaar, bij u in de bioscoop: het Nieuwe Groene Boekje! Een van de taalevents van het jaar, maar wel eentje die gepaard gaat met een beetje spanning. Wat zullen ze nu weer veranderen? Wij doken eens in de bestaande spelling. We vroegen onze fanschare wat men de irritantste spellingsregels vond. Een heikel punt dat constant in het nieuws is (Rijks Museum!) betreft streepjes, spaties en klinkerbotsingen. Ook het koppelteken bonsde tegen de deur van de ergernissenkast. Oké, dan gaan we dat eens lekker bespreekbaar maken. Wat is nou eigenlijk de regel? En wat is de (on)zin ervan?

Uit het Groene Boekje (afl. 1): de tussen-n

Dit najaar, bij u in de bioscoop: het Nieuwe Groene Boekje! Een van de taalevents van het jaar, maar wel eentje die gepaard gaat met een beetje spanning. Wat zullen ze nu weer veranderen? Wij doken eens in de bestaande spelling. We vroegen onze fanschare wat men de irritantste spellingsregels vond. Direct kwam een van de heikele punten van de nieuwe spelling van 1995 uit de ergernissenkast: de tussen-n. Van fluitekruid en pannenkoek, of fluitenkruid en pannekoek? Oké, dan gaan we dat eens lekker bespreekbaar maken. Wat is nou eigenlijk de regel? En wat is de (on)zin ervan?

Prachtig jubileumboek voor… wie eigenlijk?

De Jeugd van Tegenwoordig bestaat 10 jaar, en dat zullen we weten. In iedere taalrubriek en –nieuwsbrief stond de afgelopen tijd wel een stukje over het notoirste hiphopkwartet van Nederland. Ook verscheen dit jaar een jubileumboek, prachtig vormgegeven, vol met interviews met vrienden van, mails, lijstjes, en vooral heel veel foto’s van De Jeugd en consorten. Een encyclopedesk boekwerk, waarin je alles leert wat je wilde weten over De Jeugd (en ook wat je niet wilde weten). Toch is het de vraag wie dit boek in de kast wil hebben staan.

De onnavolgbare spelling van Spoderman

Milfje verklaarde al vaak de liefde aan memes - plaatjes met een grappige boodschap. Sinds een tijdje is er een nieuw genre: de spodermanstripjes. Niet alleen grappig, maar ook taalkundig beestachtig boeiend.

En de winnaar is...

Uitslag!!!

Weken hebben we ernaar uitgekeken. We konden van spanning niet slapen. Uitgeput beginnen we aan het nieuwe jaar. Maar het was het allemaal waard. De grote Milfje taal vakantie foto zomer toestand is ten einde! Om eerlijk te zijn: we hadden er meer van verwacht, maar het was duidelijk overal komkommertijd. Toch hebben we een aantal mooie inzendingen gekregen, en daaruit hebben we de (volgens de jury) terechte winnaar aangewezen. Lees na de breek of je gewonnen hebt...

Moeten we "racistische" straatnamen veranderen?

Het is dit jaar volop in het nieuws: het aanpakken van racistisch taalgebruik. En dan niet alleen het direct aanpakken van nare uitingen in ons dagelijks geroeptoeter, nee, echt in de taal zelf. In Zweden verving men bijv. in de nationale vogelgids namen als kaffer en zigeunervogel. Ombudsvrouw Annieke Kranenberg stelde in de Volkskrant voor om het woord allochtoon niet meer te gebruiken (iets wat De Morgen al in 2012 deed). En nu is er een nieuw project: het afschaffen van racistische straatnamen.

Pandan, WC-eendje, toekan: een nieuw taalspelletje

Door Marten van der Meulen

Milfje heeft een behoorlijke reputatie als het gaat om taalspelletjes: we schreven eerder al over woordwerpen, spoonerismen, meertalige spelletjes, allerhande zomerspelletjes, enz. Het spelletje van vandaag is behoorlijk eenvoudig. Het lijkt een beetje op het meertalige spelletje, maar is zelfs nog eenvoudiger, want in één taal. 

Het doel is om een zin te maken, waarin twee opeenvolgende woorden samen ook een woord kunnen zijn. Echt, makkelijker kunnen we het niet maken. Liefst klinkt het ook nog een beetje grappig.

1. Geef mij even die pan dan. (pandan)

2. Ik weet niet of ik naar je concert toe kan. (toekan)

3. Ik denk dat je wel moet! (Welmoed)
4. Heb je er in de wc eentje al dan? (WC-eendje)

Je kunt eindeloos je eigen zinnen verzinnen, maar dat is best saai. Leuker is het om iets te nemen dat ook echt voorkomt: taal in gebruik dus. Dit is zééér wetenschappelijk verantwoord: usage based approaches winnen al jaren aan terrein. Alledrie de voorbeelden hierboven bijvoorbeeld heb ik waargenomen in daadwerkelijk taalgebruik. Ga er eens op letten en laat ons weten wat je gehoord hebt.

Ons is benieuwd! Verbaas ons met jelui vondsten!

De Grote Milfje Zomer Foto Taal Wedstrijd Toestand

De zomer is in volle gang (het weder nietwederstaande), en dus gaat Milfje eventjes met reces. Maar niet getreurd: de hele zomer lang mogen jullie allemaal lekker meeparticiperen, en wel in de Grote Milfje Zomer Foto Taal Wedstrijd Toestand!

De afgelopen tijd hebben wij het goede voorbeeld gegeven op Facebook: vrolijke foto's van opvallende taalverschijnselen die we tegenkwamen op vakantie. Bijvoorbeeld over de "juiste" uitspraak van quinoa, over malle namen van kermisattracties, en over internationale kakkerlaknamen. Zoals men van ons gewend is, is dit wederom een positieve wedstrijd. We zijn op zoek naar vrolijke, mooie, grappige vakantiefoto's met interessante taalverschijnselen: voor Taalvoutjes is al een andere leuke site.

Ga dus lekker op vakantie, maak foto's van de mooiste taalfenomenen, en post ze op onze Facebook en/of Twitter (@MilfjeMeulskens). En waar doen we het allemaal voor? Nou, voor een PRIJS natuurlijk! Wat is er voor betere prijs voorstelbaar dan het boek Taaltoerisme? Geschreven door onze gewaardeerde collegablogger, Gaston Dorren, die een exemplaar van dit schitterende taalvakantiereisboek beschikbaar stelt. 

Insturen kan tot 1 september. Dan buigt een vakkundige jury, bestaande uit Milfje Meulskens en Gaston Dorren zich over de inzendingen, en zal de winnaar bekend worden gemaakt.

Succes, fijne vakantie en veel plezier!

Een gat dicht poefen

door Marten van der Meulen

De Tour de France is alweer een week bezig, maar vorige week dinsdag was de eerste dag dat ik achter de buis een stukje kon kijken. Ik kijk graag naar de Tour, omdat de bergetappes heerlijk spannend zijn, maar ik kijk toch ook een beetje voor de taal. De Virtuoze Verslaggevers Herbert Dijkstra en Maarten Ducrot gebruiken namelijk uitdrukkingen die je nergens anders tegenkomt. Dit is al jaar en dag bekend bij het Grote Publiek, maarja, het is komkommertijd, en ik wil mijn enthousiasme graag met U Allen delen. 

Hoe dan ook, ik was nog geen half uur aan het kijken of het was al raak. "Dat is niet zo maar fietsen, dat is een gat dicht poefen", sprak een van de heren. Nooit van gehoord. Overigens was "een gat dicht poefen" een GoogleWhack (maar nu zijn er dus twee). De betekenis werd uit de context wel duidelijk: er werd extra uitzonderlijk hard gereden, er werd doorgefietst. 

Het is interessant om te zien waar deze betekenis vandaan komt. Poefen wordt door Van Dale gedefinieerd als schieten, paffen, gooien, slaan (zie ook pief paf poef). Er lijkt sprake te zijn van een element van kracht. Wellicht dat hier ook de wielerbetekenis vandaan komt. Ik heb helaas (nog) geen toegang tot het Van Dale Wielersportwoordenboek: wil iemand checken of dit woord erin staat?

Overigens staat vooral Maarten Ducrot al langer bekend om zijn innovatieve taalgebruik: zie hier voor een schitterend lijstje. Gaat dus lekker allemaal voor de teevee en kijkt die Tour. En deel tussendoor ook nog even jullie favoriete wielerwoord! Wat is het? 

Mokkels zijn varkentjes

door Marten van der Meulen

Momenteel volg ik met behoorlijk plezier een vak Oud-Nederlands aan de Leiden Summerschool for Language en Linguistics. Je weet dat je goed zit als je een rilling van genot niet kan onderdrukken bij het horen van de term "Proto-Franconian dialect continuum". Dit vak, expertoïde gegeven door Peter Alexander Kerkhof (die invalt voor Michiel de Vaan), behandelt de vroegste ontstaansgeschiedenis van het Nederlands, vanaf het begin van onze jaartelling (wat tegenwoordig steeds vaker de Common Era wordt genoemd, ter vervanging van het in onze seculariserende samenleving steeds meer achterhaalde Before Christ en Anno Domini). Ik leer er allerhande dingen die ik niet wist, en en passant (in passing, kies zelf uw leentaal) komen er leuke weetjes langs.

De historie van dames

Door Sterre Leufkens

Vrouwen… Hoe moet je die noemen? In het Nederlands hebben we verschillende woorden gebruikt om naar vrouwen te verwijzen. Sommige positief of neutraal (vrouw, meisje), andere denigrerend (wijf). Ook hebben we het woord 'dame'. Dat woord heeft allerlei interessante betekenissen, en het krijgt er alleen maar meer bij. Welke, en waarom die?

Schokkende onthulling over Groene Boekje!

Het Groene Boekje: je houdt ervan of je haat het. Is het nodig? Zijn de regels duidelijk? Moet je je er aan houden? Vragen zat. Wat je er ook van vindt, er komt een nieuwe versie aan. In oktober is het weer tien jaar geleden dat dit spellingsfenomeen een update kreeg, en dus is het de hoogste tijd. Milfje grijpt de gelegenheid aan om eens flink in de materie te duiken. Met vandaag een antwoord op de vraag, of het Groene Boekje eigenlijk verplicht is voor Jan en Alleman, voor Henk en Ingrid, voor Jan Modaal, voor jij en ik, voor Jan Klaasen en Katrien.

Een nieuw Groen Boekje: moet je je daaraan houden?

Het Groene Boekje: je houdt ervan of je haat het. Is het nodig? Zijn de regels duidelijk? Moet je je er aan houden? Vragen zat. Wat je er ook van vindt, er komt een nieuwe versie aan. In oktober is het weer tien jaar geleden dat dit spellingsfenomeen een update kreeg, en dus is het weer de hoogste tijd. Milfje grijpt de gelegenheid aan om eens flink in de materie te duiken. Met vandaag een antwoord op de vraag of het Groene Boekje eigenlijk verplicht is. 

Groot Manifest voor Nederlandse Taal kan zoveel beter

door Marten van der Meulen

http://xkcd.com/552/

Er waart een spook door Nederland – het spook van Engelstalig hoger onderwijs. Vooral in de masterfase is veel onderwijs in het Engels. Niet iedereen vindt dat een goede zaak. Deze kwestie, zo lijkt men te vinden, wordt het best aangekaart door manifesten te schrijven. Verscheen er vorig jaar al eentje in de AdValvas, nu stond er een in de NRC (hier te vinden). Dit nieuwste stuk is een ietwat verwarrende mix van verschillende taalproblematieken en de rol van de universiteit in de samenleving (maar daar zal ik verder niet op ingaan). Wat betreft taal richt het zich op drie verwante maar verschillende zaken: de rol van het Engels in het hoger onderwijs, de taalvaardigheid van studenten, en de waardering van Nederlandstalig wetenschappelijk onderzoek. Het staat buiten kijf dat dit belangrijke onderwerpen zijn, en er worden veel zinnige dingen gezegd. Helaas schiet het manifest tekort, in de zin dat er geen haalbare, concrete oplossingen worden geboden.

Auto of ooto?

Dilemma! De auto, dat mooie vervoersmiddel, zo handig, zo heerlijk. Maar hoe spreek je het uit?

We hebben de automobiel, althans het woord, net iets voor 1900 geleend uit het Frans. Daar zeiden ze vast ootoo, want Fransen verfransen alles dus die zeiden het heus niet op z'n Grieks. Maar ze hebben het natuurlijk zelf net zo goed geleend, uit het Grieks dus. Moeten we het dan op z'n Grieks of op z'n Frans uitspreken?

In principe mag er in het Nederlands altijd best veel. Zo is er ook niemand die je dwingt om auto of ooto te zeggen. En toch (of juist daarom) is het hier en hier een heet hangijzer en hoogoplopende discussie. Uit dit alles blijkt dat ooto geassocieerd wordt met 'goedkope kak' (ik heb dat niet verzonnen). Ook wordt gewezen op enige inconsequentheid wanneer je 'ooto' zegt maar 'automatisch' en 'autochtoon' (en 'augurk', haha).

Het blijkt tevens ook een opvoedkwestie: kinderen krijgen van huis uit 1 van beide mee. Welke heb jij geleerd?

Wat is een hoge pief?

door Marten van der Meulen

Van deze link.

Ik vind het altijd heerlijk, om me te realiseren dat we allemaal legio's woorden gebruiken, waarvan we eigenlijk niet echt weten waar dat woord vandaan komt. Zo hoorde ik laatst weer eens iemand praten over "een hoge pief". Wat een malle uitdrukking is dat eigenlijk, waar komt dat vandaan, dacht ik? We duiken in het probleem, en laten en passant zien waar je al die kranten in Delpher, waar we het eerder over hadden, voor kunt gebruiken. Hoera voor etymologisch onderzoek!

Crowdsourcing in de taalkunde aflevering 4: Nederlandse kranten

Weten jullie allemaal wat crowdsourcing is? Dat is het inzetten van Jan Modaal, Henk, Ingrid en ander Generaal Publiek voor allerlei zaken. Een vage definitie, maar het is ook eigenlijk best een vaag begrip. In de wetenschap is het minder vaag. Daar betekent crowdsourcing: het grote publiek data laten verwerken. Het is nauwelijks te overschatten hoe fijn dit voor wetenschappers is. Ook in de taalhoek is er een en ander te doen. Milfje bespreekt de komende tijd een aantal schitterende projecten. Weet je, als iedereen die wat te zeuren had over taal nou mee zou werken aan deze projecten, dan zou de wereld een stuk beter zijn. Aflevering 4: Nederlandse kranten

Crowdsourcing in de taalkunde aflevering 3: Operation War Diary

Weten jullie allemaal wat crowdsourcing is? Dat is het inzetten van Jan Modaal, Henk, Ingrid en ander Generaal Publiek voor allerlei zaken. Een vage definitie, maar het is ook eigenlijk best een vaag begrip. In de wetenschap is het minder vaag. Daar betekent crowdsourcing: het grote publiek data laten verwerken. Het is nauwelijks te overschatten hoe fijn dit voor wetenschappers is. Ook in de taalhoek is er een en ander te doen. Milfje bespreekt deze week een aantal schitterende projecten. Weet je, als iedereen die wat te zeuren had over taal nou mee zou werken aan deze projecten, dan zou de wereld een stuk beter zijn. Aflevering 3: Operation War Diary

Crowdsourcing in de taalkunde aflevering 2: Ancient Lives

door Marten van der Meulen

Weten jullie allemaal wat crowdsourcing is? Dat is het inzetten van Jan Modaal, Henk, Ingrid en ander Generaal Publiek voor allerlei zaken. Een vage definitie, maar het is ook eigenlijk best een vaag begrip. In de wetenschap is het minder vaag. Daar betekent crowdsourcing: het grote publiek data laten verwerken. Het is nauwelijks te overschatten hoe fijn dit voor wetenschappers is. Ook in de taalhoek is er een en ander te doen. Milfje bespreekt de komende tijd een aantal schitterende projecten. Weet je, als iedereen die wat te zeuren had over taal nou mee zou werken aan deze projecten, dan zou de wereld een stuk beter zijn. Aflevering 2: Ancient Lives

Crowdsourcing in de taalkunde aflevering 1: Inleiding

Weten jullie allemaal wat crowdsourcing is? Dat is het inzetten van Jan Modaal, Henk, Ingrid en ander Generaal Publiek voor allerlei zaken. Een vage definitie, maar het is ook eigenlijk best een vaag begrip. In de wetenschap is het minder vaag. Daar betekent crowdsourcing simpelweg het grote publiek data laten verwerken. Het is nauwelijks te overschatten hoe fijn dit voor wetenschappers is. Ook in de taalhoek is er een en ander te doen. Milfje bespreekt de komende tijd een aantal schitterende projecten. Weet je, als iedereen die wat te zeuren had over taal nou mee zou werken aan deze projecten, dan zou de wereld een stuk beter zijn. Aflevering 1: Inleiding

Waarom 'exotische' talen niet minderwaardig zijn

Door Sterre Leufkens

Weet u nog dat ik laatst een keer promoveerde? Er kwamen nogal wat reacties in allerlei media van divers allooi. In Onze Taal stond bijvoorbeeld een ingezonden brief van een meneer uit Enschede die het niet eens was met het idee dat het Nederlands minder transparant (kort-door-de-bocht vertaald: efficiëntie) zou zijn dan andere talen. Hij schreef onder andere dit:

'Probeer maar eens de geschriften van Descartes, Vestdijk, Einstein of Hawking te vertalen in zulke zogenaamd efficiënte talen als het Bininj Gun-Wok of het Tsjoektsjisch, van volken die kortgeleden nog in de steentijd leefden. Succes!' 

Kritiek op het begrip transparantie, en op de vertaling 'efficiëntie', dat is allemaal begrijpelijk en prima en daar ga ik graag de discussie over aan. Maar niet in dit stukje. Dit stukje gaat over de aanname van deze briefschrijver, dat talen als het Bininj Gun-Wok en het Tsjoektsjisch (Chukchi) primitief zijn, en daarom ongeschikt voor literatuur. Dat is namelijk een pijnlijk misverstand. 

Missen of ontbreken?

Door Marten van der Meulen 

A: Dat heb ik nog niet gedaan, daar mist nog een stuk.

B: Ontbreekt! Daar ontbreekt nog een stuk.

Sommige 'taalfouten' zijn zeer bekend, andere (onzes inziens) minder. Dit is er zo eentje: ik had geen idee dat er iets mis kon zijn met 'missen'. Maar ook de Taalunie vindt dat A's zin "geen standaardtaal" is (waarom? dat komt zo). Dat is, volgens ons, conservatieve pedanterie. Milfje vraagt u: is er betekenisverschil tussen deze twee zinnen?

1. Er miste die ochtend een doos koekjes en een zak brood uit de keuken.

2. Er ontbrak die ochtend een doos koekjes en een zak brood uit de keuken.

Het enige dat er mis is, volgens de Taalunie, is dat missen vooral overgankelijk wordt gebruikt (ik mis iets), en ontbreken onovergankelijk (iets ontbreekt). Zie ook wat de Onze Taal adviesdienst erover schrijft. 
Het is eenvoudig te zien dat en waarom hier een verandering plaatsvindt. Twee woorden betekenen op zich hetzelfde (hoewel niet altijd natuurlijk: ik ontbreek mijn geliefde kan niet, maar DAT zeggen we ook niet). Aanvankelijk mocht je ze alleen in verschillende grammaticale contexten gebruiken, maar steeds meer mensen gebruiken ze in beide.

Milfje vindt heus niet dat alles zomaar mag (anarchie regels zijn alleen nodig als er anders iets mis gaat), maar hier hebben wij geen probleem mee. Laat het gaan, anders is het alleen maar slecht voor 's mensens cholesterol. Maar wat vinden jullie? Waren jullie je hiervan bewust? Bezigen jullie dit zelf wel eens? Schandpaal of vrijspraak?

(M)'n vriend: waarom het Nederlands niet functioneert

Door Sterre Leufkens

Ik zeg dit niet snel, maar: er is iets grandioos mis met het Nederlands. Sorry, het is zo. Wij hebben namelijk geen toereikend woord voor onze relatiegenoot-met-wie-we-niet-getrouwd-zijn. We zeggen namelijk: 'mijn vriend(in)'. En dat werkt dus niet.

Praat streektalen met me!

Het zijn prachtige tijden voor de liefhebber van Nederlandse dialecten en regionale accenten. En dat allemaal dankzij Kenny B. Die schreef een liedje, over hoe hij door Parijs loopt en een mooi meisje ontmoet. Hij spreekt haar aan in het Frans, maar hoezee hoera, ze kan Nederlands. Kenny verzoekt haar dan ook vriendelijk dat te gebruiken: spreek Nederlands met me!

Inspiratie voor zangers uit het hele land om mooie vrouwen te verzoeken in hun eigenste streektaal te communiceren. Hieronder een overzichtje van de mooiste inzendingen.

Wat voor geluid maakt een pistool?

Taal is oneindig gevarieerd. Niet alleen is er oneindige variatie in de talen van de wereld, maar ook binnen onze eigen taal, het Nederlands, is ontzettend veel variatie. Die variatie zit in van alles: hoe we het woord auto uitspreken, of we koelkast of ijskast zeggen, of we sello of tsjello zeggen, hoe we de /r/ uitspreken, en ga zo maar door.  En dan hebben we het nog niet eens over dialecten! Veel van die variatie is bekend, maar soms kom je een kadootje tegen, waar je om moet grijnssmullen. 

Zo ook deze. Lezend in een versie van Roodkapje kwam ik de uitdrukking "pief poef paf" tegen. Merkwaardig, dacht ik: ik zou zeggen "pief paf poef"! En wat blijkt? Allebei komt voor, en wel met een regionaal verschil! Namelijk dit (zo melden ons diverse bronnen):

pief paf poef - vooral in Nederland

pief poef paf - vooral in België

Nu is dit natuurlijk heerlijk onverklaarbaar. Wat voor reden zou er moeten zijn dat dit in Nederland op de ene, in Vlaanderen op de andere zou worden gedaan? Voor veel taalverschillen is de respectievelijk sterke Duitse (op het Nederlands) dan wel Franse (op het Vlaams) invloed belangwekkend. Is dat hier ook zo? Wie een theorie heeft, die roepe en reagere!

Belangrijker is altijd om dit soort variatie aan de kaak te stellen. Dus, Vlamen en Hollanders, Limburgers en Groningers, reageer in al uw getalen op onze survey: wat zou u zeggen? 

Waarom heet Wierum Wierum?

Je kunt doen aan de wetenschappelijke verklaring van plaatsnamen. Je doet dan aan toponymie. Een fascinerend en rijk veld, zoals Peter-Alexander Kerkhof onlangs weer bewees. Maar weet je wat OOK leuk is? De plaatsnamen en de sagen daarachter! Zo schreven we eerder al over hoe de naam Leiden is afgeleid van het woord afgeleide. In de categorie plaatsnamenetymologie reizen we vandaag af naar het exotische Fryslân. Kent u Wierum? Zo niet: ga erheen, het is er prachtig. Het is de plek waar de bisschop van York misschien wel een keer strandde, waar ze superhippe truien dragen, en waar het verenigingsleven geen grenzen kent.

Maar waarom heet Wierum Wierum? Een tipje van de Friese sluier: het antwoord staat al in de titel... Lees er alles over in de Verhalenbank!

Een nieuw Groen Boekje: waarom?

Door Sterre Leufkens

VUT-regeling, maar cao-overleg. Re-integratie versus reïncarnatie. Het Suikerfeest, tegenover het kerstfeest. Het is 24-jarige, maar 24 uursservice. Een reuzengestalte, maar een reuzekerel. Onlogisch en frustrerend? Niet te leren? Toch staan al deze vormen al twintig jaar in het Groene Boekje. Voor ambtenaren zijn ze verplichte kost, en sinds 1995 krijg je het precies zo op school. Ooit waren andere spellingswijzen toegestaan, maar de overheid maakte daar met een reeks wijzigingen een eind aan. Deze inconsequente gevallen ontstonden juist in een poging de regels te verbeteren.

De spellingswijzigingen van 1995 en 2005 riepen massale weerstand op. Maar tegen alle protest in blijft de Taalunie iedere 10 jaar een nieuw Groen Boekje uitbrengen. In oktober van dit jaar verschijnt dan ook een nieuwe woordenlijst. De reacties getuigen nu al van frisse tegenzin, met name omdat de verschijning van het boekje gepaard gaat met groot feest, terwijl de Taalunie intussen flink moet bezuinigen (zie hier). Toch is het niet onlogisch dat onze spelling soms verandert. Een korte geschiedenis van aanpassingen, aan de hand van dit dossier.

Kak!

In haar column in de nieuwe aflevering van OnzeTaal praat Aaf Brandt Corstius over het woord "kak". Zij stelt dat dit woord steeds vaker voorkomt, en dat zij vermoedt dat het komt uit de kringen van "Amsterdamse acteurs". Nu gebruik ik dit woord best vaak, en heb het ook aan mensen in mijn omgeving opgedrongen. En ik kan EXACT zeggen waar ik deze taalinnovatie vandaan heb: uit de onderstaande sketch van Draadstaal. 

Het komt niet vaak voor dat je een taalverandering zo precies kan koppelen aan een persoon of een gebeurtenis. Vaak is het eerste gebruik simpelweg het de eerste keer dat een woord opduikt in een geschreven tekst. Maar er zijn andere voorbeelden zijn bijvoorbeeld het woord 'quark', dat voor het eerst werd gebruikt door James Joyce in zijn boek Finnegan's Wake. 

Kennen jullie nog leuke taalvernieuwende woorden, of weten jullie nog precies wanneer jullie een woord voor de eerste keer hoorden? We zijn benieuwd!

Neder-L: prins onder de blogs

De laatste weken woedt er een verwoede rel op het Interweb, over de bezuinigingen van de Taalunie. Milfje weet te weinig van de materie en gaat sowieso niet schelden (al vindt ze het wel belachelijk dat dat gedrocht dat recente boekje Taalhelden hier "een mooi initiatief" wordt genoemd. Mooi initiatief misschien, een keer samenwerken, maar een wanstaltige suboptimale uitkomst, zoals we eerder schreven). Maar in de reactie van Geert Joris staat één ding dat gewoon belachelijk is. Het laat precies zien met wat voor een iemand we hier te maken hebben. Hij noemt Neder-L namelijk  de "online cafétoog van de maatschappij." 

Vingers als kuddedieren? Murakami, maak ons gek!

Door Marten van der Meulen

Ik las onlangs De jacht op het verloren schaap uit, van Haruki Murakami (leest het ook!), en het viel me gaandeweg steeds meer op hoe exotisch de vergelijkingen eigenlijk zijn die hij pleegt. Nu zijn er altijd wel auteurs geweest die vreemde similes hebben gebruikt, maar bij Murakami zijn ze wel heel prominent aanwezig. Een paar voorbeelden, ook uit ander werk, een klein beetje duiding, en natuurlijk de vraag: kent u er ook nog eentje?

Welk woord komt maar één keer voor op het Internet?

Door Marten van der Meulen

Gisteren had ik het met mijn lieftallige vriendin over de weekplanning. De laatste tijd gebeurde het weleens dat we de agenda's iets te veel langs elkaar planden: had de een de woensdag vrij, dan de ander de donderdag. Maar deze week kwamen we erachter dat we we zowaar de vrije dagen op elkaar hadden afgestemd. In het daaropvolgende mild-euforische gesprek kwam schertsend het woord "agendaoptimalisatie" langs. Natuurlijk meteen even gegoogled, en wat blijkt: dit woord werd pas één keer gebruikt op het ganse internet! 

In goed Grieks is een woord dat maar één keer voorkomt in een tekst een hapax legomenon (of gewoon 'hapax', voor vrienden). Ze zijn bekend uit de Bijbel, waar er wel 1500 inzitten (zie hier voor lijstje). Maar ze komen sowieso heel veel voor, omdat dat is hoe taal werkt: sommige woorden komen heel veel voor, en heel veel woorden komen heel weinig voor. Ook is het nog zo dat woorden die vaker voorkomen vaak korter zijn. Te gek allemaal, lees er meer over bij de Wet van Zipf. Voordehandliggend op een bepaalde manier, maar toch fascinerend. 

Vroeger was dit een spelletje, dat wel door mensen werd gedaan. Vind de woorden, die maar één keer op het hele internet voorkomen (ik speel dit spel overigens ook met YouTube-filmpjes die maar één keer zijn bekeken). Ik meende dat dit Google Hacks heette, maar daarmee kom je nu op andere plekken terecht.

Maar dan nu de opdracht: welke woorden komen maar één keer voor op het hele internet? Delen in de comments!

Leren door te luisteren

Baby’s leren in hun eerste levensjaar de klinkers van hun moedertaal onderscheiden. Het is moeilijk te achterhalen hóe ze dat doen. Taalwetenschapster Karin Wanrooij promoveerde vorige week op hersenonderzoek naar deze extreem jonge doelgroep. Ze toonde aan dat de hersensignalen van baby’tjes laten zien dat ze die moedertaalklinkers kunnen leren door ze maar vaak genoeg te horen.

Klam: warm of koud?

van deze website

Milfje-Yang interesseert zich al een tijdje voor temperatuurwoorden in het Nederlands. Temperatuurwoorden zijn namelijk sowieso best wel interessant, want ze bevinden zich op het snijvlak tussen taal, cultuur en klimaat: warm betekent voor iemand in de Sahara iets anders dan voor iemand boven de poolcirkel. Hierover is heel veel te zeggen, en Nederlands heeft flink wat leuke woorden maar vandaag richt ik me even op het woord klam. Dat is namelijk een mal woord.

Meest grote: Nederlands wordt steeds Chineser

Eerder schreven we al over een grappige betekenis van het woord beter. In dat stukje kwamen ook een aantal andere overtreffende trappen voor. Die lieten we in twee vormen zien, conform de twee manieren waarop je in het Nederlands dat kan schrijven: intenst en meest intens, rechtst en meest rechts. Nu is dit onderdeeltje van de Neerlandsche grammatica aan verandering onderhevig: het gaat namelijk naar de haaien. We zeggen namelijk steeds vaker meest uitzonderlijke enzo, in plaats van uitzonderlijkste. Tegenstanders zeggen dat dat komt door, hoe kan het ook anders, het Engels. Maar is dat ook zo? We zullen zien! Er is in ieder geval meer aan de hand dan gewoon domme mensen die fouten maken. We lijken te maken te hebben met een heuse paradigmashift!

Albanese erotiek aflevering 6

                                                                   Door Vincent W.J. van Gerven Oei

Vincent W.J. van Gerven Oei vertaalt voor Milfje een subversief erotisch Albanees woordenboek, Fjalor erotik i gjuhës shqipe geheten. Iedere vrijdag behandelen we een letter. Vandaag aflevering 6: de F, van Feminist (maar niet wat je denkt) en flamoes.

De gevreesde dt-fout: waarom we het allemaal wel eens doen

Vraag mensen naar hun gênantste moment, en je zult zien dat ze vaak met dezelfde dingen aankomen: gulp open laten staan bij sollicitatiegesprek, lullige opmerking maken over iemand die opeens achter je blijkt te staan, je kent het wel. Maar niets is zo gênant als een dt-fout in je tekst. Hoe kun je zo dom zijn, denken jij en anderen. Foei, foei, foeierdefoei, die persoon moet wel heel slecht in taal zijn! En toch komen zulke fouten steeds weer voor.

Neem nou de Schrijfwijzer van Jan Renkema. Hij vertelt in de inleiding dat een student daar nog een dt-fout uithaalde. Toen dat boek dus al gedrukt was! De Schrijfwijzer! Door een hoogleraar geschreven! Een team van editors! Hoe kan het dat zelfs taalkundigen dit nog fout doen? En dat dit er zelfs door professionele herlezers niet wordt uitgehaald? Onderzoekers van de Uni van Antwerpen toonden aan dat het door ons brein komt. We zijn niet dom, maar slachtoffer van statistiek. 

Beter is niet altijd beter dan goed

Vandaag geen heftige taaltheorie, maar gewoon een observatie, waar ik om moest glimlachen. Ons taalsysteem kent de zogenaamde trappen van vergelijking, volgens deze opbouw:

leuk - leuker – leukst

Hierin is de rechtsste meest rechtse term de intensste meest intense. Die heet ook wel de overtreffende trap. De middelste term, oftewel de vergrotende trap, is nog steeds intenser dan de linkste meest linkse term, oftewel de stellende trap. Die linker term is eigenlijk heel gewoon: die stelt de Zaak zoals de Zaak is.

Niks nieuws onder de zon toch? Toch wel (omineuze donderslag) - het kan allemaal anders! Niet altijd is de vergrotende trap méér dan de stellende trap!