Taal^Toekomst ...Myrthe Wildeboer

Joop van der Horst zou, als hij nu moest kiezen, niet opnieuw taalkundige worden. Hij verklaart de discipline in haar nadagen, in OnzeTaal oktober 2014. Toch zijn er nog mensen die in dit schemergebied noest doorploeteren. Het zijn mensen, meestal jong, die toch proberen van de taalvorsing hun Levenswerk te maken (in ieder geval voorlopig). Milfje ging op zoek naar deze Dappere Lui, en interviewde, in plaats van de gevestigde taalschetenwapperts, de Onderzoekers van Morgen. Met deze week Myrthe Wildeboer, student Research Master Linguistics aan de Universiteit Leiden.

Wat doet een taalwetenschapper eigenlijk?

We hebben eerder al wat verschillende velden binnen de taalwetenschap op een rijtje gezet (hier en hier), maar ook daar gaan we niet echt in op wat een taalwetenschapper nou eigenlijk doet, en hoe z/hij dat doet. Dit is misschien wel het belangrijkste stukje dat we ooit schreven, want er heersen ontzettend veel misverstanden over taalwetenschappers. Sommige mensen (notably Aleid Truijens) denken bijvoorbeeld dat ze het woord het willen afschaffen. Nee, dat willen we niet. Wat we doen, is eigenlijk niet zo anders van wat andere wetenschappers doen. 

Awesome, Milfje is.

Je kent het wel: Star Wars. Iedereen kent Luke Skywalker enzo, en als je echt een bikkel bent kun je ook een van de iconische stemmen nadoen die in de film zitten. Nu zijn Chewbacca en Jabba de Hutt dikke gangsters, maar ze zijn taalkundig niet zo analysable. Not so met die ultieme lichtzwaard-slechtkont Yoda.  Volgens mij weten zelfs mensen die de films nog nooit gezien hebben wel wie Yoda is, maar voor de zekerheid: het is een groen wezentje, en een zogenaamde Jedi, oftewel een baas. Maar wat wel het interessantste is aan Yoda, is hoe hij praat. Dat is namelijk niet zo raar als je wel niet zou denken, en kneiterinteressant.

Altijd al een taal willen horen? Hier is je kans!

De bijbel. Houd ervan of haat het, maar het is er al een tijdje, en het gaat voorlopig niet weg. Nu is-ie weer lekker in het nieuws, want vertaald in "gewone taal". Dat levert geweldige discussies op over het verschil tussen maken en scheppen, en nog veel meer, maar daar houden wij ons even niet mee bezig, kijk daarvoor maar lekker hier of hier. De bijbel is echter in meer talen vertaald: meer dan je zou denken. Maar minder dan ze zeggen (intrigerende cliffhanger)...

Die Stroop, die weet wat

Men is in taalboekenland vroeg klaar voor het feestseizoen dit jaar. Kwamen er eerder al boeken uit van Van Dale, nu is er Die taal, die weet wat van eminente grijze Jan Stroop. Het boek is een bundeling van artikeltjes en blogposts die in een varieteit aan bronnen verscheen. De gemene delers zijn de Nederlandse taal en de historische taalkunde. Voor meer achtergrond, zie het video-interview van Stroop met Van Oostendorp op Neder-L.

TienKeerTaalVoor... Thijs Porck

Taal: wie is er niet mee bezig? Blogs, twitters, tijdschriften, polemieken, ingezonden brieven, boeken. Er zijn heul veul mensen met evenveul meningen. Toch zijn er ook mensen die zich meer met taal bezig houden dan anderen. Daarom vraagt Milfje Meulskens hun mening over taal. Met vandaag Thijs Porck, docentpromovendus bij de Opleiding Engels aan de Universiteit Leiden, docent Oud- en Middelengelse taal en cultuur en de geschiedenis van de Engelse taal (waarvoor hij dit jaar een prijs won!), en Oud-Engels popularisator in het algemeen. Zijn promotieonderzoek richt zich op ouderdom in vroegmiddeleeuws Engeland.

Additief is addictief: over optelliedjes

Soms word je wakker, en dan heb je een liedje in je hoofd. Soms is dat gewoon wat de wekkerradio speelde, maar soms is het iets onverklaarbaars. Zo is het voor mij heel vaak Ouverture Hebriden van Mendelssohn (sorry, snob-alert), maar ook vrij vaak het thema van Chariots of Fire. Nu echter werd ik opeens wakker met het zinnetje “and a partridge in a pear tree”. Kent u dat liedje? Het is een leuk liedje, want additief, en daar zijn er meer van. En ook vehaaltjes.

Een nieuw controniem: aftrap!

Via een anonieme bron werd Milfje op de hoogte gesteld van een ons onbekend controniem. Het gaat om het woord aftrap. Wij kenden dat alleen als “begin van een voetbalwedstrijd”, of in bredere betekenis als “begin van wat dan ook” (denk aan een campagne van de Bond Tegen de Bond Tegen Vloeken). Maar nu werd mij uitgelegd dat een aftrap ook het eind van een bezigheid kan betekenen. In een boek over zegswijzen bij de marine komt de volgende definitie voor:

        Aftrap: Signaal voor het einde van het eerbewijs; einde van een oefening; enz.

        Ook: Het was aftrap plezier maken = het plezier was over.

Een schitterend voorbeeld, want inderdaad hondsambigu (hoera nieuw woord)! De betekenis van aftrappen als ervandoor gaan geeft Van Dale overigens ook, maar, zoals zij het vermelden,wordt het alleen nog "gewestelijk" gebruikt (een neutrale term voor "in bepaalde dialecten"). Kom, vertel eens vlug: wie gebruikt het nog wel eens?

Nu heb ik even geïnformeerd bij een bron van me bij de marine (bedankt Thomas!), en deze betekenis wordt nog steeds gebruikt! Hoera voor de marine, hoera voor taal! Misschien zitten er in jargon wel meer controniemen verborgen, wie noemt er nog eens eentje?

Stel, je hebt twee vissen. Hoe noem je die dan?

Ieder leven is een aaneenschakeling van moeilijke beslissingen. Zal ik haar uitvragen, wat moet ik eten, zal ik dat huis kopen? Maar misschien wel de Moeilijkste Aller Beslissingen is: ik koop 2 huisdieren. Hoe ga ik ze noemen!? De geschiedenis staat namelijk bol van de beroemde duo's: van Sodom en Gomorra tot Bert en Ernie, en van Starsky en Hutch tot Viktor en Rolf. Je kunt er natuurlijk lustig op los combineren (Sodom en Bert), maar je kunt ook een wetenschappelijk duo nemen. Uit de taalkunde bijvoorbeeld! Ook in de taalkunde heb je namelijk dit soort dynamische duo's, die eigen zelden los worden genoemd, hoewel er natuurlijk maar één duo is dat een eigen teamnaam heeft (wij Milfje). We zetten de vijf bekendste op een rijtje (ik hoop oprecht dat nu iedereen zijn/haar vissen naar een beroemd taalkundig duo gaat vernoemen).

Publiceren in Nederlands of Engels: verliezen doe je toch wel

In de discussie over Engels in het onderwijs gaat het meestal over de taal van de colleges. Men vindt het zorgwekkend dat steeds meer masteropleidingen zich uitsluitend van Engels bedienen. Maar daar voorbij is er nog een probleem: publiceren. Het geval wil dat Milfje aan het nadenken is over een klein mini- publikatietje over een Nederlandstalig onderwerp. De eerste gedachte is dan, te publiceren in het Nederlands. Maar dat is eigenlijk wetenschappelijk gezien helemaal niet zo handig. Kom, we leggen het dilemma uit, waarin we hoe dan ook verliezen.