Translate Milfy!

maandag 13 oktober 2014

Additief is addictief: over optelliedjes

Soms word je wakker, en dan heb je een liedje in je hoofd. Soms is dat gewoon wat de wekkerradio speelde, maar soms is het iets onverklaarbaars. Zo is het voor mij heel vaak Ouverture Hebriden van Mendelssohn (sorry, snob-alert), maar ook vrij vaak het thema van Chariots of Fire. Nu echter werd ik opeens wakker met het zinnetje “and a partridge in a pear tree”. Kent u dat liedje? Het is een leuk liedje, want additief, en daar zijn er meer van. En ook vehaaltjes.


Ik zeg additief, en daarmee bedoel ik optelliedjes, maar er is meer aan de hand. Je hebt namelijk ook aftrekliedjes (blegh). Het bekendste daarvan is waarschijnlijk Potje met Vet, dat onlangs nog in het nieuws was. En je hebt in het Engels 99 Bottles of Beer on the Wall. Bizar genoeg is over dit verschijnsel een wiskundigartikel gepubliceerd, met allemaal malle wiskundige varianten. Wow, dat is het op één na bizarste onderzoek dat ik ken (na de pogingen een computer zinnen te later herkennen waarop hij “that's what she said” kon zeggen).

Dan heb je ook nog de zogenaamde infinite loops: liedjes of verhaaltjes die eindeloos doorgaan. Er is het geweldige Liedje dat de Mensen Irriteert, en er is het verhaal over de 12 Rovers in een Hol. In het Engels heb je ook nog het scherp getitelde The Song That Doesn't End. Het is wel duidelijk een van de catchieste liedjes in deze categorie, met een behoorlijke dikke jazz-vibe. EN EEN MODULATIE!!! Luister hier maar. Wow.

Maar vooral zijn er dus de optelliedjes. Hoe die vaak werken is dat er een muzikaal intro is, waarin een nieuw element wordt geintroduceerd, alwaarna een opsomming volgt van alle eerdere elementen. In het geval van The First Day of Christmas gaat het over dingen die z'n Ware Liefde hem stuurde: eerst een partridge in a pear tree (succes postbedrijf!), dan 2 tortelduiven, enzovoort. Het geval van de Zevensprong is iets anders: daarin wordt telkens het refrein herhaald, en volgt alleen een opsomming (en dat is één, en dat is twee met swerelds mooiste dalende interval, hoor maar).

Grappig genoeg komt een bepaalde opeenvolging vaak terug: de muis door de kat, de kat door de hond, de hond door de stok, de stok door het vuur-water-koe-slager. De slager wordt vervolgens door de galg (les 7 in mijn Latijn leerboek, waardoor ik nog steeds weet dat een galg in het Latijn een patibulum is) of door de duivel (zoals in dit verhaal) in zn kraag gegrepen. Soms is er slechts sprake van een opeenvolging die niet oplost (zoals bij De Muis in het Koren Verloren), soms, vooral in de verhalen, gaat het om een motivationele questie, waarbij uiteindelijk iemand ja zegt, waardoor allerlei gebeurt. Je kunt dit trouwens ook eindeloos uitbreiden: ik kwam van de zomer tot 10 mensen en dan nog de duivel en de stok en de kat enzo. Heel leuk. Vind ik.

En jelui? Kent jelui er nog eentje? Opdat je het dele!

7 opmerkingen:

  1. Vele voorbeelden: Het Huis Dat Japie Heeft Gebouwd (een Gouden Boekje), vertaling van The House That Jack Built, There Was An Old Woman Who Swallowed A Fly, Alouette, Aupres De Ma Blonde (geen optelling, maar wel herhaling van laatste zin vorige couplet), Mon père n'avait que vingt-neuf poulets, The Nog Down In The Valley-o, Sing Me A Song-o (Gilbert & Sullivan, The Yeomen Of The Guard) en ongetwijfeld nog veel meer. Teksten worden op verzoek graag aangeleverd (of gedeclameerd/gezongen).

    Willem den Hertog
    willem.denhertog@ziggo.nl

    BeantwoordenVerwijderen
  2. 10 kleine visjes: http://www.liedjesland.com/Liedjes/kinderliedjes/10_kleine_visjes/10_kleine_visjes.htm

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Een tante uit Marokko (hiep hoi, hobbel hobbel etc.), natuurlijk. Geen optelliedje, wel opeenvolging: In Holland staat een huis. Cowboy Billie Boem is zo'n liedje dat je eindeloos kunt zingen. Echt ein-de-loos.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, tante in Marokko, daar hebben we van de zomer ook een heel eigen versie op gemaakt, heerlijk :)

      Verwijderen
  4. Kuikentje Piep!
    http://www.youtube.com/watch?v=HnWZnrkh3FI

    En Boris Vian - niet alleen romancier, chansonnier, ingenieur, trompettist, dichter, jazzcriticus en theatermaker maar ook patafysicus - kwam met het liedje "Ah! Si j'avais un franc cinquante", waarvan de tekst zeer vrij vertaald luidt:
    "O, had ik maar f1,50 dan had ik zó f2,50.
    O, had ik maar f2,50, dan had ik zó f3,50.
    O, had ik maar f3,50, dan had ik zó f4,50.
    O, had ik maar f4,50, dan had ik zó een meier".
    http://www.youtube.com/watch?v=8NfchtCgIpw

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha geweldig, Kuikentje Piep kenden we inderdaad al wel, maar die andere had ik nog nooit gehoord!

      Verwijderen
  5. Un éléphant, ça trompe énormément
    https://www.youtube.com/watch?v=ib3zBfCY3AE

    Vrij vertaald:
    Eén olifant: dat schettert, dat trompettert
    Eén olifant: dat trompettert heel wat af
    Olieverf is best moeilijk, maar wel mooier dan waterverf

    Twee olifanten: dat schettert, dat trompettert
    Twee olifanten: dat trompettert heel wat af
    Olieverf is best moeilijk, maar wel mooier dan waterverf

    Drie olifanten: (...)


    "Allongeons la jambe" heb ik ook gevonden. Deze versie begint met: "Ma poule n'a plus que 29 poussins, elle en avait 30."
    https://www.youtube.com/watch?v=tglXcXC6xG0

    Mijn kip heeft maar 29 kuikens meer, ze had er 30
    Laten we flink de pas erin zetten, want de weg is lang

    Mijn kip heeft maar 28 kuikens meer, ze had er 30
    Laten we flink de pas erin zetten, want de weg is lang

    Mijn kip heeft maar 27 kuikens meer (...)

    BeantwoordenVerwijderen