Translate Milfy!

woensdag 4 januari 2017

Taalafkeer: waarom is een slogan slecht?

Hij was er weer: de hilarische verkiezing van de slechtste slogan van het jaar! Dit jaar gewonnen door een Utrechtse kapper, met: Zit je haircut. Wij van Milfje stemden trouwens op de nummer twee: Your shit is my food, van een loodgietersbedrijf. Je zou misschien verwachten dat de slechtste slogan een slogan is waar het bedrijf niks aan heeft of waardoor potentiële klanten zelfs weglopen (zie daarover dit interessante artikel op NOS). Maar niks van dat al: het gaat om woordgrappen. Wat is er dan slecht aan die woordgrappen? 


Twee dingen willen we hier proberen te bekijken: het gebruik van het woord slecht, en de reden dat specifiek woordgrappen slecht worden genoemd. Vooraleerst: helemaal doorgronden zullen we dit fenomeen zeker niet. Ik weet niet of er een humorroloog in de zaal is, maar als die er is, dan verwijzen we graag door. Hoe dan ook, ten eerste dat woord slecht. Wij hebben het gevoel dat dit eigenlijk een vervanging is van het woord 'flauw'. Daarvan is de betekenis al wat duidelijker: flauw is slapjes, zonder veel inzet. 

Maar dat is het vreemde: veel van die woordgrappen lijken niet te getuigen van weinig inzet. Het zijn geen clichés; een cliché is immers iets wat tot de draad is afgesleten door het vele gebruik. Deze woordgrappen zijn juist behoorlijk origineel. Neem "zit je haircut", de winnaar van 2016. Die was blijkbaar door één ander bedrijf gebruikt - niet zo gek veel. Toch menen initiatiefneemsters Tefke van Dijk en Christine Liebrecht dat er wel sprake is van cliché. In een interview (hier) zeggen ze dat het woord 'hair' al vaker is gebruikt voor slogans. Het clichématige zit hem dus in dat woord, waarmee blijkbaar alle variaties op dat thema ook cliché worden en dus flauw/slecht.

Maar dat kan toch niet alles zijn wat of dat er aan de hand is. Neem de slogan die een aantal jaar geleden won, van een aannemersbedrijf: "Een timmer timmert, een tandarts boort… maar wij zitten lekker in Velsen Noord". Ons lijkt dat de flauw-/slechtheid hiervan eerder zit in het gebrek aan verband tussen de zinnen: wat heeft dat timmeren en boren met Velsen Noord te maken? Maar juist dat is ook wat het grappig maakt. Met clichématigheid heeft het in ieder geval niet te maken. Of neem die andere slogan die dit jaar hoog scoorde, Your shit is my food. Daarvan zou je de afkeer weer kunnen verklaren door de vieze betekenis: gatver, poep eten. Maar cliché, slapjes, zonder veel inzet? Integendeel - het roept eerder een te sterk beeld op. 

De negatieve kwalificatie 'slecht' gaat volgens ons dan ook niet zozeer over de slogans, maar over het type humor. Het lijkt erop dat woordgrappen, net als belgenmoppen, per definitie een nogal lage status hebben. Kijk maar eens naar wijlen Seth Gaaikema: een professionele grappenmaker, verguisd en belachelijk gemaakt om zijn woordgrappen. Terwijl, een goede goordwrap maken, dat is juist helemaal zo makkelijk nog niet! 

Het woord slecht is, kortom, vreemd en onnodig. Eer aan grappenmakers, welk soort humor zij ook bezigen! Wij bij Milfje pusten er wel lap van, en stellen dus voor om de verkiezing volgend jaar te hernoemen tot:
De geforceerdst joligste slogan van het jaar!

1 opmerking:

  1. Goed, 'gats' kun je dus beter niet meer zeggen. Liever een reveil, ofwel laten we over stag gaan en de boel omkeren. Wie 'a' zegt kan ook 'b' zeggen, nietwaar?. Ofwel: kun je na a gaan. Klinkt 'gatsie' dan iets cuter? Daar zitten twee afkeeruitroepjes aan elkaar geplakt: behalve het al genoemde horen we daar "Ie!". Dat is een soort spiegelei. Ofwel 't soort troost dat we met elkaar kunnen bakken.

    BeantwoordenVerwijderen