In Nederland wordt lekker
veel gediscussieerd over de rol van het Engels. Vooral de rol die Engels speelt in het onderwijs is een heet probleem:
wanneer moet er worden begonnen met het geven van Engelse les? Bij de
kleuters? Afgezien van het feit of Engels het Nederlands bedreigt
(daar gaan we nu even niet op in), vragen veel mensen zich af of het
wel goed is om vanaf een vroege leeftijd meerdere talen te leren.
Leer je dan niet minder goed je moedertaal? Is er maar ruimte voor
één taal in je hoofd?
Als je kindertaal
bespreekt kom je ontzettend vaak in anekdotes terecht: ieders kind
doet het namelijk anders dan het onderzoek, en iedereen kent ook wel
weer iemand die het zus of zo doet. Ik ken een jongen die spreekt
vloeiend Pools (van z'n ouders), Frans (van z'n jeugd), Nederlands
(van z'n middelbare school) en Engels (uberhaupt). Of kijk eens naar dit gezin, waarin Nederlands, Frans en Russisch wordt gesproken. Maar je hebt ook
anekdotes van mensen die in India werken en die in
de Volkskrant zeggen dat tweetalig onderwijs
niet goed is, en dat kinderen dan twee talen matig leren. Dat is het
gevaar met anekdotes: de twee bovenstaande zijn namelijk totaal
verschillend.
Het gaat namelijk om de
manier waarop je de talen gebruikt. Nederland heeft maar 1 taal: het Nederlands. Het Fries is ook een officiële taal, maar daar merk je buiten Friesland niet zo gek veel van. Daarnaast worden er natuurlijk ook veel andere
talen gesproken in Nederland, en dialecten, maar niet officieel. Als een kleuter
Engels leert, dan heeft die kleuter daar niet per se meteen iets aan:
met wie gaat onze kleuter Engels praten? Maar Nederland is een
uitzondering, wereldwijd gezien, met maar 1 taal. Is dat niet
verrassend? Er zijn VEEL meer landen en mensen die bilinguaal of
zelfs multilinguaal zijn. En daar gebruiken kinderen de verschillende talen meteen
ook in het dagelijkse leven.
Voor ons is dat misschien
moeilijk voor te stellen, maar als je je eurocentrische bril even
afzet en kijkt naar Zuid-Amerika, Afrika of Azie, dan kun je zien hoe
het echt zit. Er zijn ontzettend veel sprekers die van kinds af aan
meerdere talen leren. Dat kan op allerlei verschillende manieren.
Een optie is diglossia: twee taalvarianten hebben duidelijk
afgescheiden domeinen. Zoals Arabisch: je hebt Hoog-Arabisch, voor
krant&Koran, en je hebt het plaatselijke dialect, dat enorm
verschilt daarvan. Die plaatselijke varianten verschillen ook weer enorm van elkaar. Een
vergelijkbare scheiding is aanwezig in Paraguay, waar in het
dagelijkse leven vooral Guarani wordt gesproken, maar voor officiele
doeleinden Spaans wordt gebezigd. Het is dan dus belangrijk en zinvol
om al vroeg met beide talen te beginnen.
En dat zijn nog milde
voorbeelden: er zijn ook legio's voorbeelden van sprekers die nog
veel meer talen beheersen. Hier zijn verschillende redenen voor. Een
ervan is de link tussen land en taal: in Arnhem Land
(Noord-Australië) bijvoorbeeld zijn talen verbonden aan de regio waarin je je bevindt. Zodra je een bepaalde grens overgaat moet je een andere taal gaan
praten. Een andere reden is exogamie: het trouwen met iemand van
buiten je stam. Dat is natuurlijk goed, omdat je vers bloed
introduceert in je gemeenschap, en een verse taal.
Want stel dat jij trouwt met iemand die een andere taal spreekt, dan
krijgen jouw kinderen dus al 2 verschillende talen mee, en als zij
dan weer... etc. En zo krijg je dus mensen die meer dan 6 talen
vloeiend spreken. Zie Dying Words van
Nick Evans maar weer eens.
Maar
de vraag is dus, of het leren van meerdere talen erg is voor
kinderen. Het antwoord is nee. Het kan zo zijn dat kinderen iets
trager zijn in het verwerven van vocabulaire, maar dat is vrijwel
altijd tijdelijk. Hun woordenschat kan misschien per taal in
eerste instantie kleiner zijn, maar bij elkaar kennen ze zeker evenveel woorden als monolinguale kinderen. Een enorm voordeel, dat
ook anekdotisch leuk is te observeren, is dat meertalige kinderen vaak de
communicatieregels veel beter verwerven: jij zult bijvoorbeeld altijd,
hoe goed je Engels ook is, niet praten als een moedertaalspreekster van
het Engels, en dat krijg je wel als je het vanaf de geboorte leert.
Het
is natuurlijk hartstikke relevant dit, bijvoorbeeld voor kinderen van
immigranten met een niet-Nederlandstalige achtergrond. Maar wees dus
gerust, o ouders: als je je kind tweetalig opvoedt, dan heeft dat
kind daar GEEN
nadeel van. Integendeel: er zijn zelfs onderzoekers die stellen dat
het alleen maar voordelen oplevert! Moet je dus een andere taal tegen
je kind gaan praten om het een cognitieve voorsprong te geven om de
altijd competitieve kleuterschool te overleven? Helaas werkt dat niet
zo: de sprekers moeten wel vloeiend zijn, zeker bij de jongste
kinderen. Je kind Latijn of Esperanto leren vanaf de geboorte is dus een behoorlijke uitdaging. De beste tip die we jullie kunnen geven is daarom: trouw met een spreker van een andere taal!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten